Бөлім: «Анекдот, әзілдер»

Анекдот (грек. anekdotos — жарияланбаған) — қысқа, күлдіргі әңгіме, халықтың фольклор жанры. Басты ерекшеліктері — баяндаудың шындыққа жанасымдылығынан гөрі, тапқырлық танытып, әдейі әзілдеп айту шеберлігі. Анекдот көбінесе нақты адамдар туралы айтылады. Олар екі сипатты, екі ниетті болып келеді. Бір тобы қоғам мүшелерінің жағымды бейнесін, моральдық, психологиялық биік қасиеттерін паш ету мақсатымен шығарылады. Олар ақыл-парасатпен айтылады, күлдіре отырып, қоғамдағы теріс құбылыстар мен адам бойындағы жағымсыз қылықтарды әжуалап, әңгімеге көңілді сипат береді. Мұның мысалы Қожанасыр, Алдаркөсе, Жиренше, Тазша бала есімдерімен байланысты анекдоттар. Екінші топтағы анекдоттар арам ниетпен, жат пікірмен, тарихи адамдарды кекету-мұқату мақсатымен, олардың рөлін, халыққа еткен еңбегін төмендету, халық сүйіспеншілігін, жастардың ықылас-еліктеуін әлсірету үшін айтылады. Оларда әлгі адамдар тұқыртылып, кездейсоқ ауызға ілінген етіліп көрсетіледі. Мұндай зиянды, астарлы анекдотттар өзіндік пікір қалыптастыруға жетпеген, саяси жағынан аңғырт, қоғамдағы азаматтық орнын түсінбейтін адамдарды теріс түсінікте қалдырып, дұрыс жолдан тайғызады.
«Жазушы Асқар Сүлейменов айтыпты» деген мынандай бір әзіл әңгіме бар. Өмір бойы қой баққан бір шал суық тиіп, күркілдеп төсек тартып жатып қалады...
©  Әлібек Асқаров
Қадыр Мырза Әли қаламгер інілерімен ел аралап жүріп, шаршап-шалдығып, кештетіп бір ауылға келеді. Қадыр ақын келгенге кеңшар директоры нөкерлерін..
©  Әлібек Асқаров
Әдебиетіміздің классигі Ғабит Мүсірепов – темекіні көп тартқан кісі. Үстел басында жазу жазып отырса да, қаламгерлер арасында әңгімелесіп отырса да..
©  Әлібек Асқаров
Ұзақ жылдар бойы еліміздің Парламентін басқарған көрнекті мемлекет қайраткері, дарқан жүректі ағамыз Оралбай Әбдікәрімов «Аңшылар қоғамын»..
©  Әлібек Асқаров
Жетпісінші жылдары Алматыда «Жеті жетім» аталған жазушылардың пайда болғаны бар. Әдебиет айдынына бірге келген қаламгер құрдастардың, жан достардың..
©  Әлібек Асқаров
Қазіргі «Егемен Қазақстан», бұрынғы «Социалистік Қазақстан» газетінде ұзақ жылдар бойы шешен тілді, қалжыңбас Тәжібай Битаев деген майталман..
©  Әлібек Асқаров
Ақын Несіпбек Айтов пен талантты ғалым Тұрсын Жұртбай түйдей құрдастар әрі жастайынан тайталасып бірге келе жатқан айнымас достар. Екеуінің..
©  Әлібек Асқаров
Өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдары. Жаңадан ашылған «Түркістан» газеті қазақтың мұңын мұңдап, жоғын жоқтап, елдік мәселе төңірегінде бұрқыратып..
©  Әлібек Асқаров
Ақын Ұлықбек Есдәулет бір жылдары ел қатарлы ораза ұстап жүргенде іссапармен Семейге баруға мәжбүр болады. Семей жақта ақынды от ауыз, орақ тілді..
©  Әлібек Асқаров
Халық ақыны Мұзафар Әлімбаев пен профессор Тұрсынбек Кәкішев баяғы бір жылдары, жасырақ кездерінде Алтай өңірін аралапты. Екеуінің де Түркі жұртының..
©  Әлібек Асқаров
Қазақтың айтыс өнерін қайта жаңғыртушылардың бірі, көрнекті ақын Жүрсін Ерман Алматыдағы Кітап музейіне директор болып тағайындалады. Досы Ұлықбек..
©  Әлібек Асқаров
Ертеректе, Жазушылар одағының басшысы Ғабиден Мұстафин болып тұрған жылдары, ақын Жақан Сыздықов милицияға түсіп қалады. Қиындау заман, жоғарғы..
©  Әлібек Асқаров
Қазақтың шоң ақыны Ұлықбек Есдәулеттің алпыс жасқа толған мерейтойы кеңінен аталып өтіп жатады. Осы мерейтойға Шығыс Қазақстан облысының әкімі..
©  Әлібек Асқаров
Әлдебір жиыннан асығыс шыққан ақын Шөмішбай Сариев байқамай алдында келе жатқан жазушы Ахат Жақсыбаевтың өкшесін басып кетеді. - Өкшемді оңдыртпай..
©  Әлібек Асқаров
Астанадағы Тәуелсіздік сарайында аламан жиналыс болып, әркім өз орнына жайғасып жатады. Ығы-жығы көп халықтың ішінде қаламдас бір құрдасы жазушы..
©  Әлібек Асқаров
Еліміздің ақын-жазушыларының Бердібек Сапарбаевқа деген құрметі ерек, сыйластығы бөлек. Олар Бекеңді бірнеше облысты басқарған іскер ұйымдастырушы..
©  Әлібек Асқаров
Жазушы Дулат Исабеков тоқсаныншы жылдардың басында Алатаудың бөктерінен Германияға көшкелі жатқан бір немістің саяжайын сатып алып қалады. Кейінірек..
©  Әлібек Асқаров
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, белгілі ақын Баянғали Әлімжанов қазақ арасынан шыққан атақты “манасшы”. Ол Қырғызстанда арагідік өтіп тұратын..
©  Әлібек Асқаров
Қазақтың ауыздарымен құс тістеген қос шешені, мықты айтыскер ақындары – Қонысбай Әбілов пен Абаш Кәкенов бір-бірімен “жезде-балдыз” деп, қалжыңдасып..
©  Әлібек Асқаров
Оқырмандармен кездесуде Қонысбай ақынға “Бойыңызда қандай кемшілігіңіз бар, соны айтасыз ба?” дегендей қитұрқы сұрақ түсіпті. Бұл сұраққа ақын:–..
©  Әлібек Асқаров
Жаздың аптап бір күні болса керек. Қонысбай ақынның қызмет бөлмесіне әріптесінің бірі шаруа бабымен кіріп, кетерінде бұрышта тұрған судан бір..
©  Әлібек Асқаров
Жасы қырыққа таман таяғанда Қонысбай ақын сақал мен мұрт қойыпты. Бұл жылдары ақынның шашына ақ кіріп, бурыл тарта бастаса керек. Соны байқаған бір..
©  Әлібек Асқаров
Халық ақыны Қонысбай Әбілевтен сұхбат алып отырған бір тілші әңгімесінің соңында: - Сіз, ағай, нені жек көресіз? – деп сұрапты. Сонда Қонысбай: ..
©  Әлібек Асқаров
Ертеректе Қонысбай Әбілев университетте оқып жүрген кезінде “Ғылыми коммунизм” атты пәннен лекция оқып тұрған оқытушы: - Қазір біздің бір аяғымыз..
©  Әлібек Асқаров
Көрнекті ақын Несіпбек Айтов пен сатирик Көпен Әмір-Бек бір жылдың төлі, түйдей құрдастар. Сондықтан да бірімен-бірі қалжыңдасып ойнай береді екен...
©  Әлібек Асқаров