Бөлім: «Анекдот, әзілдер»
Анекдот (грек. anekdotos — жарияланбаған) — қысқа, күлдіргі әңгіме, халықтың фольклор жанры. Басты ерекшеліктері — баяндаудың шындыққа жанасымдылығынан гөрі, тапқырлық танытып, әдейі әзілдеп айту шеберлігі. Анекдот көбінесе нақты адамдар туралы айтылады. Олар екі сипатты, екі ниетті болып келеді. Бір тобы қоғам мүшелерінің жағымды бейнесін, моральдық, психологиялық биік қасиеттерін паш ету мақсатымен шығарылады. Олар ақыл-парасатпен айтылады, күлдіре отырып, қоғамдағы теріс құбылыстар мен адам бойындағы жағымсыз қылықтарды әжуалап, әңгімеге көңілді сипат береді. Мұның мысалы Қожанасыр, Алдаркөсе, Жиренше, Тазша бала есімдерімен байланысты анекдоттар. Екінші топтағы анекдоттар арам ниетпен, жат пікірмен, тарихи адамдарды кекету-мұқату мақсатымен, олардың рөлін, халыққа еткен еңбегін төмендету, халық сүйіспеншілігін, жастардың ықылас-еліктеуін әлсірету үшін айтылады. Оларда әлгі адамдар тұқыртылып, кездейсоқ ауызға ілінген етіліп көрсетіледі. Мұндай зиянды, астарлы анекдотттар өзіндік пікір қалыптастыруға жетпеген, саяси жағынан аңғырт, қоғамдағы азаматтық орнын түсінбейтін адамдарды теріс түсінікте қалдырып, дұрыс жолдан тайғызады.
— Жақан! Ә, Жақан! Ағаңның жасы сенен үлкен бе еді, кіші ме еді осы?
Жұмысшы бастығына келіп: «Шұғыл түрде менің жалақымды көтеріңіз. Әйтпесе менің соңымнан қалмай жүрген фирмалар бар, мені таппай қалуыңыз..
Бір кісі дәріханаға келіп былай деп сұрайды:- Сізде Ацетилсалицил қышқылы бар ма?- Аспирин ба? Иә, бар.- Иә, иә, аспирин беріңізші. Атын ұмытып қала..
Бір күні мұғалім сыныптағы оқушыларына жақсы адам болу, адамдарға жақсылық жасау туралы айтып, тәрбие сағатын өткізеді. Ертеңіне бір оқушысы қолын..
Дәрігер науқасқа:— Сіздің құрттаған тістеріңізді емдеу үшін, мына алтын тісіңізді жұлу керек.— Неге?— Енді, емнің ақшасын кім..
Есек пен түлкі әңгіме барысында шөптің түсіне қатысты сөзге келеді. Түлкі шөпті жасыл десе, есек сары дейді. Осылайша біраз сөз таластыра отырып..
1 қаңтар, таңертең. Емханада тексеру. Дәрігер палатаға кіріп, тізімге қарай:
- Талапов осында ма?
- Мен.
- Фамильяңыз қандай?
- Талапов осында ма?
- Мен.
- Фамильяңыз қандай?