Туындылар ✍️

Қазақ халқының балалардың тілін жетілдіруі, тіл ұстартуы – баға жетпес үлкен ғылым.

Ұрпақ тəрбиесіне баса мəн беретін ата-бабаларымыз балаларға ыр- ғақты, нақышты, тақпақ жыр үлгісінде келетін, сондай-ақ, əлемнің көрнеу жəне көмескі сырларын ашуға жетелейтін қызықты, мазмұн- ды, шешімі адамға ой саларлық, зейін-зердені ашуға төтенше тиімді жұмбақ, жаңылтпаштар үйретіп, балалардың мүлтіксіз дұрыс сөйлеу қабілеттерін жетілдіруге ерекше күш салған. Мысалы,

– Он екі түйе, он жылқы,

Тоғыз сиыр, бес ешкі.

Екі қоян, үш түлкі,

Таба алмасаң бол күлкі.

Қара сиырым – қарап тұр,

Қызыл сиырым – жалап тұр.

Əй, Тайқарбай!

Қойыңды ақша қарға жай,

Тайқарбай! Қыр құлдилар,

Қыр құлдилар.

Қырғи қуған бөдене

Сай құлдилар! –

деген сияқты айтылуы қиын, бірақ сөз-сөйлемдері тілдің ішкі үйле- сіміне сай бірыңғай ұяң немесе бірыңғай қатаң дыбыстармен келетін тұлғалас сөйлемдер тіркестіре айтылатын жұмбақ-жаңылтпаштарды қайта-қайта айтқызу, шештіру арқылы бала тілін ұстартады (жетілді- реді). Мысалы,

– Алтын табақ болмаса,

Көре аласың қай гүлді?

Күміс табақ болмаса,

Біле алмайсың ай, жылды, –

деген сияқты балалардың ойлау қуатын арттырып, көз аясын кеңей- тіп, зейін-зердесін ашып, таным-түсінігін тереңдететін жұмбақ сөздер арқылы балаларды тапқырлыққа, ізденгіштікке жетелейді. Тілдік қо- рын молайтып, сөйлеу қабілетін жоғарылатады.