Әңгімелер ✍️

Қай заманда да өзінің ақ адал маңдай терімен мал-дәулет жиған жағдайлы кісілерді, олардың ішіндегі сахи-мырзаларын, жетім-жесір мен жоқ-жітікке қарасқан ел жанды азаматтарды халық құрметтеп, қолдап отырған. Қазіргідей нарықтанған кезеңде, немесе былайынша айтқанда, капитал билеген дүниеде де, егерде өзіңнің ақ адал еңбегіңмен байып, айнала жұртыңа, қаріп-қасірге қол ұшын созып отырсаң, абыройың аспандап жүре беретіні сөзсіз. Бұл ретте Алла тағаланың шапағатына, көпшіліктің де алғысына бөленетінің анық. Даналардың: «Хан бол, қаншама деңгейдегі басшы бол, ертең оның бәрі де өтеді, есте қалмайды, бір күнгідей өте шығады, ал бір түйір ғана жақсылық пен қайырым жасасаң, ол ешқашан ұмытылмайды» деген сөзінің терең мағынасы бар.

Ал материалдық игіліктердің құлағын ұстап отырмаса да, өзінің азаматтық-кісілік болмысын биік ұстап, қоғамда болып жатқан құбылыстарға адамгершілік пен елдік көзқарас тұрғысынан қарайтын жақсылар мен жайсаңдарды көргенде көңілің толып, толқисың. Қалтасы қалың болмаса да, рухани бай, рухы биік мұндай өрелі азаматтардың атқарып отырған игілікті істеріне тұшынбай қарау мүмкін емес.

Қазақстандағы қайырымдылық һәм меценаттық дәстүрлерді қолдау мен дамытуды көздейтін «Бауыржан» қайырымдылық қоры тұңғыш жыл сайынғы қоғамдық һәм ұлттық «Алтын жүрек» сыйлығын тағайындаған болатын. Ол жеке тұлғалар, ұйымдар, мекемелердің қоғам дамуына баға жетпес әсерін тигізетін әлеуметтік маңызы зор іс-шараларын, қайырымдылық майданындағы ізгі ниеттерін бағалауды көздейді. Аталған сыйлықты тағайындау жөніндегі Ережеде: «Бұл сыйлықтың негізгі мақсаты - дәл қазіргі уақытта, терроризм мен аймақтық қақтығыстар, зорлық-зомбылықты насихаттау ғасырында дәстүрлі құндылықтар мен гуманитарлық идеалдардың құнсыздануы заманында барша адамзат баласына қызмет етуді өз өмірінің мұратына айналдырған жандарды табу және олардың еңбектеріне әділ баға беру» деп келетін жолдар бар.

Сыйлық 13 номинация бойынша лайықты жеңімпаздарын табуға тиісті екен. Олардың арасында, айталық, «Ана мен баланы қорғау» бағдарламасына қолдау көрсеткені үшін», «Жыл құтқарушысы» (адам өмірін сақтап қалу жолында ерлік көрсеткені үшін), «Жетім балаларға көрсеткен қамқорлығы үшін», «Мүгедек жандарға көрсеткен қамқорлығы үшін», «Ардагерлерге көрсеткен құрметі үшін», «Жыл меценаты», тағы басқа да номинациялар бар.

Міне, осы сайыстардың арасында Ұлт мақтанышы» номинациясы бойынша атаулы сыйлыққа біздің жерлесіміз, техника ғылымдарының докторы, ҚР Заң ғылымдары академиясының академигі, Ақтаудағы IIM полиция училищесінің бастығы, полковник Оңайбек Нұрасылұлы Әбділов ие болып отыр. Бұл номинацияның халықтың аз қамсыздандырылған бөлігіне әлеуметтік көмек көрсетуге бағытталған бағдарламаларды қолдағаны үшін берілетінін білгенде, жеңімпаздың жеңісінде логикалық қисын бар екендігіне әсте таң қалғанымыз жоқ. Ол: Ресей Федерациясында өтетін біріншілікке аттанып бара жатқан «Жас полицейлерді» ақшалай сыйлықпен марапаттады. Қазанның 1-інен 10-на дейін (2007 жыл) қарттарға қамқорлық көрсетуге арналған он күңдікті ұйымдастырды. 2007 ж. «Қазақ соқырлар қоғамына» арнап түскі ас берген. Маңғыстау облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар департаменті қариялар мен мүгедектеріне және «Қазақ соқырлар қоғамына» қайырымдылық көмек көрсеткен. Ақтау қалалық балалар үйіне көмек көрсеткен.

Неге?

Негесі жоқ. Өйткені, осы бір азаматтың өзін қоғамда болып жатқан құбылыстардан ешқашан бейтарап ұстай алмайтынын, қоғамдық белсенділігінің өте жоғары екендігін, қолынан келгенінше жан-жағына қайырым мен қамқорлық жасау жолында құрақ ұшып жүретінін білеміз. Қызметі мен өмірлік ұстанымын ұдайы қоғаммен, өзін қоршаған орта, ел мен жер тағдырымен етене өзектес құратын оның әрдайым да жарқын істерге жаршы, игі жаңалықтарға тілекші болып жүретініне ылғи да куә болып келеміз. Оңкең бауырымыз кез келген жерге бір ұрынып, әр нәрсенің басын шалып, әйтеуір көптің көзіне түсіп қалсам дейтін жасанды популистердің сойынан емес. Ол - дүние-құлқын мен мансаптың жолындағы емес, үлкен ізгілікті мақсаттың жолындағы азамат. Мақсатына ақ адал еңбегі, білім-білігі, ұдайы ізденісімен, өмірге, болашаққа деген құлшыныс жігерімен жетіп жүрген азамат. «Ұрпағыңды айтқан ақылыңмен емес, көрсеткен өнегеңмен ғана ұйыта аласың» деп пәлсапашылар өмірден ойып алып айтқанындай, білім ошағының тұтқасын ұстаған өнертапқыш ғалым, ұлағатты ұстаздың аузынан шыққан әрбір пәтуалы сөзі істеген игілікті істерімен көркем жымдасып, сабақтасып жатыр.

Оңайбектің бір тәуір қасиеті, ол ұлтқа, ұрпаққа қатысты мәселеде ұсақ нәрсе жоқ деп қарайды. Оның бастамасы бойынша училищеде әр дүйсенбі сайын Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы көтеріліп, Әнұраны орындалады. Шәкірттер Ел Туы жанында суретке түсіп, оны үлкен мәртебе, мақтаныш тұтады. Бұл, сөз жоқ, болашақ тәртіп сақшыларының еліне, жеріне, Отанына деген шынайы сүйіспеншілігін оятуға септігін тигізеді.

Немесе, тағы бір мысал. Училищеге 32 басылым жаздырылып алынып, ондағы жаңалықтар ғана емес, құқық, тәрбие тақырыбындағы тұшымды дүниелер тұрақты талқыланып, өзара пікір алмасуға негіз болады. Бұл жас полицейлер мен шәкірттердің көзқарастарының ашық та кең, көп нәрседен хабардар болуына септігін тигізеді. Алғаш Ақтауға аяғы тиіп, біздің кейіпкерімізбен кездейсоқ сұхбаттасып қалған әріптесіміз, Қазақ радиосының тілшісі Мұнар Сағым Алматыға оралғаннан кейін «Ояу Қазақ» атты қоғамдық-көпшілік хабардың әліппесін осы Оңайбек Нұрасылұлының қызметі мен қоғамдық істеріне арнапты. «Жас шағынан-ақ аса намысқой әрі бірбеткей және ұлтжанды болып өсіп, есейген Оңайбек оқу-білімге қанығып, қызметке іліккеннен бері қарай қайда жүрсе де өз намысын ел намысына, өз жеңісі мен жетістігін ел мүддесіне бағыштауды ақыл-санасына арқау етіп келеді. Табысты күреп табуға мүмкіндік мол мұнайлы өлкеде жүрсе де, ел тынысын реттеп құқықтық тәртіпті қатаң қадағалайтын лайықты жергілікті кадрлармен қамтамасыз ету сияқты жауапкершілігі зор істің басы-қасында Оңайбек Әбділов сынды алаш рухты, көзі ашық, көкірегі ояу қазақ азаматының жүруі ел ертеңіне деген халық сенімін нығайта түсері сөзсіз» деп ағынан ақтарыла мадақтауы ақиқат ауылынан алыс емес. Осы хабар болып өткеннен кейінгі апталық шолуда Қазақ радиосының Бас редакторы С.Байдалы: «Мен өз басым «Ояу Қазақ» хабарын тыңдай отырып, әсіресе, сұхбат иесі - жоғары шенді полиция офицері О.Әбділов мырзаның ұшқыр ойлы, көп қырлы әңгімесін халықтың мақал-мәтелдері мен данагөйлердің шұрайлы шумақтарын еркін ойнатып қолдана отырып, шешен сөйлеуіне тамсанып риза болдым. Бұл хабар Қазақ радиосының әуе толқынынан өткен хабарлардың үздігі болды деп бағалаймын» деген тілегін мадақ иесіне де хатпен жолдаған екен.

Шынында да қашан көрсең де осы училищеде түрлі қоғамдық-саяси, спорттық-мәдени шаралар өткізіліп жатады. Білім ордасында басшысынан бастап түгелдей салауаттылық

салтын ұстанады. Шәкірттер училище ғимараты жанында тал теректер отырғызып, оны күнделікті суарып, күтеді. Оңайбектің орынды ұсынысы облыстық мәслихат тарапынан қолдау тауып, республикада бәріне үлгі болып, міне, төртінші жыл қатарынан екі жылдық «Жас полицей» дайындық курстары өткізіліп келеді. Орта мектептердің жоғарғы сынып оқушылары осында аптасына бір рет келіп сабақ өтеді. Мектеп бітірген соң кейбір ниеті бар балаларды ішкі істер органдарының орта және жоғары оқу орындарына жіберіп оқыту мүмкіндіктері мол. Облыс көлеміндегі барлық орта мектеп оқушыларын спутниктік байланыс жүйесі арқылы түгел қамтитын жас полицейлердің 2 жылдық дайындық курсы мақсатты бағдарламасы бүкіл республикалық оқу тәжірибесі жүйесіне енгізілген. О.Әбділов училищеде жаңаша инновациялық оқу жүйесін енгізіп, жергілікті полиция қызметкерлері мен офицерлері және сержанттар дайындауды да жолға қойды. Сала сардарлары мен сарбаздарының намысын жыртқан ол училище жанынан «Қорғаушы» қоғамдық қорын құрып, әріптестерінің заң білмегендігінен, немесе ғайыптан ғайып жазықсыз жазаға тартылып кетуіне жол бермеудің де қамын жасады. Бұл да үлкен жүректілік, аяушылық пен адамгершілік деген ұлы сезімдердің көрінісі болса керек. Егерде жан сарайы осындай кең болмаса, әдетте қызметтестер арасында болатын қызғаныш пен күншілдік деген дерттерден мүлде ада болмаса, мұндай қоғамдық жұмысты қоса арқалаудың қажеті қаншалықты болар еді?!

 Бүкіл осы училищеге келіп жатқан тыңдаушыларды, бізде жалпы бәрі тыңдаушылар деп аталады, мейлі ол полиция қызметкері, офицер, не сержант болсын, оларды әуелі мұражайға апарудан бастаймыз. Өйткені, осы жерде тұрып алып өзінің тұрған қаласы мен өлкесінің тарихы мен табиғатын танып, білмейтіндер аз кездеспейді, - дейді Оңайбек бізбен әңгімесінде. - Содан кейінгі менің «оқу полигоны» деп әзілдеп айтып жүретінімдей, мәселені Ақтау қаласындағы қарттар үйі, тастанды сәбилер үйі, тентек балаларға арналған мектеп-интернаттан бастаймыз...

Иә, қашан көрсең де Оңайбек және оның ұжымы мен тыңдаушылары осындай қоғамдық назар аударуды, қамқорлыққа алуды қажет ететін орындардың маңында жүреді. Жүргенде де жәй жүрмейді, қорғансыз қарттар мен көздері жәутеңдеген жетім балаларға қанатымен су сепкен қарлығаштай көмектерін көрсетеді. Әрбір мерекеде оларға тарту-таралғылар жасап, концерттік, спорттық шаралар ұйымдастырып, қолтықтан сүйеп жәрдем беріп, жас балаларды әуп етіп, еркелетіп, олардың бойындағы өмірге деген құштарлықты оята біледі. Аталған орындардың жиі «қонағы» болып тұратын Оңайбек Әбділов бастаған жігіттер мен қыздарды қариялар «айналайын» деп, бүлдіршіндер «әкелеп, көкелеп» қарсы алуы қалыптасқан жағдайға айналды. Бұл бір жағы әлгі айтқан мүжәлсіз жандарға жасалып отырған адами жақсылық үлгісі болса, екіншіден жас полицейлер үшін де сабақ, өнеге, тәрбие. Біздің бас кейіпкеріміздің көкейіндегі қонақтаған терең ой, терең пайым да сол -заманында қасіретті көп тартқан қайран қазақтың ұлттық тіл мен дін, ұлттық дәстүр мен тәлім-тәрбиеден қанық суғарылып, еліміздің ел болуы. Сол егемен еліме перзенттік парызымды өтесем деп алып ұшқан жүрегі, алға қойған асқақ армандары мен биік мақсаттары орындала беретініне елі тілекші әрі сенімді деген ойдамын.

Өн бойына ұлтының ұлағаты мен қанағаты, ата-бабалардың шарапаты мен шапағаты ұялаған Оңайбек бауырымыздың алар асулары алда да көп бола бергей. Туған елге деген сүйіспеншілік, адам баласына деген махаббат мейірімнен бастау алатын үлкен қайырымдылық жоралғылары адамдардың алғыстарымен өз жаныңа жақсылық болып қайтып оралып, көздеген мұраттарыңа жете бергейсің, демекпіз біз оған.

6.01.2007 жыл.