Әлем бойынша миллионнан астам адамды төсекке таңып, қаншамасының өмірін жалмап үлгерген аты жаман аурудың салдарынан биылғы қасиетті Рамазан айын үйде өткізбекпіз. Өкініштісі, жылдағыдай Жұма намазын оқып, кешкісін ауызашарда жүздесіп, тарауих намазынан....
Тарауих намазы жиырма рәкәғат. Әр екі рәкәғаттан соң сәлем бергенімен, әр төрт рәкәғаттан соң бір сәт демалғаны үшін бұл төрт рәкәғатты «таруиха» деп атайды. Бір тарауих намазында бес таруиха бар. «Таруих» - дем алу деген мағынаны білдіреді. Көпше түрі – тарауих. Айша анамыз былай дейді: «Алла Елшісі (Алланың Оған салауаты мен сәлемі болсын) кешкісін мешітте тарауих намазын оқыды. Мұсылмандар да оған ұйып тарауих намазын бірге орындады. Ертесі күні....
Пән: Биология Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Қозғалыс Сабақтың тақырыбы: Механорецепторлардың түрлері. Панини денешігі негізінде механорецепторлардың тіркенгішке сәйкес өзгеруін сипаттау Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары: Механорецепторлардың тіркенгішке сәйкес өзгеруін сипаттау Сабақтың мақсаты : -механорецепторлардың түрлерін сипаттайды; -механорецепторлардың тіркенгішке реакциясын сипаттайды;....
Уақыт... 28 жыл... Сол бір күндер көз алдымнан тізбектеліп тағы бір өтті. Жастардың әңгімесі ескі бір жараның аузын тырнап, қан жылатты. Иә, уақыт өтсе де адамның жүрегінде қалған сезім ешқашанда өшпейді. Студенттік күндер... Ол жігітті алғаш көргеннен жаныма жақын тарттым. Кездескен сайын біртүрлі мазам кетіп, жүрегім тулап, кеудеме сыймай кететін болды. Жаксы дос, сырлас болдық. Оның сүйгені барын білдім. Қара түнекке оранғандай күй кештім. Бірақ оған ешнәрсені сездірмей, қуанышына шын көңіліммен ортақтастым. Сүйгені басқа қалада оқ иды екен. Бір күндері оның ұнжырағы түскен, көніл-күйінің жоқ екенін байқап қалдым. Содан аңгімеге тартып, жағдайын сұрадым. Сүйгенінің дұрыс сөйлеспей жүргенін айтты. Екеуміз почта бөліміне барып, қоңырау шалдық. Қызы кешірім сұрап, тұрмысқа шыққалы жатқанын айтты. О, Алла, сол кезде өмірімде алғашқы рет ер адамның козіне жас алып, қайғырғанын көріппін. Ол үшін жаным қатты ауырды. Бар жан-тәніммен оның жарасын жеңілдетуді ойладым. Сөйтіп достығымыз күннен-күнге ұлғайып, арамызда бір керемет нәзік сезім пайда болды. Өмірде менен өткен б ақытты қыз жоқ болып көрінді. Достары да мені сыйлап, ерекше құрмет көрсетті.
Бірақ...!!! Әттең...!!! Жалғыз менің махаббатым екеумізге аздық еткен екен!.....
Мұнан жиырма жыл бұрынғы бір жәйт есіме түсіп отыр. Бір танысым алты қыздан кейін ұлды болып, бесіктойға бардық. Сондағы әкенің қуанышын сөзбен айтып жеткізу қиын. Торсық шеке ұл сүйген ананың да бақыттан басы айналып жүргені анық. Осы отбасының мұнан бір жыл бұрын шаңырағы ортасына түсуге шақ қалғанын біреулер білсе, ендігі біреулер тіпті күмәнданбас. Оның тарихы былай.
Жанармай құятын стансада оператор болып істейтін. Тимурмен 90-шы жылдардың басында танысқам. Сол тұста жанармай құятын станцияда танысың болмаса, көлігің жүрмей қалатынын мұндайды басынан кешкендер жақсы біледі. Екеумізді таныстырған сол мұқтаждық еді десем, өтірік емес. Бір күні бекетке барсам, Тимур ішіп отыр екен. Әйелімен ажырасатынын айтты. «Кім кінәлі?» - Мен кінәлі, - дейді. - Не бүлдірдің? - Көзіне шөп салдым… - Тимурдың алты қызы барын білетінмін. Келіншегі де бір аяулы жан. - Не болды? Қалай болды? Түсіндіріп айтсаңшы, - деймін қапелімде ыңғайсыз күйге түсіп. Оның әңгімесінен ұққаным – бекеттің жанындағы бір үйде күйеуі қайтыс болған келіншек тұрады екен. Сол әйел шелегін көтеріп, бекеттегі колонкадан су алуға жиі келіп тұрады. Сөйтіп жүріп, бұл екеуінің таныстығы достық шеңберінен шығып кетеді. Күйеуінің жұмыста көңілдесі бар екенін «жанашыр» адамдар Тимурдың әйеліне жеткізеді. Ол айғайға басып, күйеуін үйден қуып шығады. - Енді қайтпексің?.....
Еліміздің ірі қоғам қайраткері, ХХ ғасыр қазақ әдебиетінің көрнекті өкілінің бірі – Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов. Жазушының шығармашылық жолы өте бай, туындылары әдебиет тектерін толық қамтыған. Қай туындысын алсақ та Ғ.Мүсіреповтің қаламгерлік ерекшелігін қыр-сырынан тани аламыз. Ол қазақ әдебиетінің барлық жанрын дамытуда аянбай еңбек еткен академик-классик жазушы. Ғабит Мүсірепов өзінің қоғамдық, публицистік, журналистік, сыншылдық қызметімен де туған халқының мәдениетінің дамуына зор еңбек сіңірді. Алайда қазақ халқы оны үлкен суреткер жазушы деп таниды, көркем сөздің хас шебері деп біледі, құрмет тұтады.
XX ғасырдың басындағы қазақ прозасында әйел теңсіздігі тақырыбы ерекше орын алғанын білеміз. Қазақ әдебиетіндегі ірі, орта эпикалық туындылардың алғашқыларының -«Бақытсыз Жамал», «Қалың мал», «Шұғаның белгісі» атауларынан-ақ олардың тақырыптық-идеялық сипатын айқын аңғарамыз.
Жалпы осы тақырыпта да қазақ әдебиетінің кемеңгері Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов ана бейнесін ашуда үлкен үлес қосты. Әйел-Ана тұлғасын сомдауда бүкіләлемдік аналар галереясын байыта түсті. Сонымен қатар сөз өнеріне де тақырыптық-идеялық сипатта зор үлес қосты. Жазушының әдеби-шығармашылық еңбегіне үлгі болған Пушкин, Лермонтов, Гоголь, Крылов, Чехов, Толстой, Салтыков-Щедрин сияқты орыс классиктері және батыс классиктері болды. Отызыншы жылдардың орта шенінде жазушыны М. Горькийдің ана тақырыбына жазған романтикалық әңгімелері қызықтырады. .....
Әуелі Құдай, Пайғамбар. Екінші сөзім Мұхамбет. Бейнетті басқа бір өлім. Мұхамбетке болса үмбет. Жылады деп сөкпеңіз, Жиылып келген әлеумет! Ақырын Құдай бермесе, Орнады бізге бір нәубет. Ағайын, бізден хабар ал, Әуезім—жалын, ішім—дерт. Қарадан шығып хан болса, Бекер екен үкімет. Үкіметі құрысын, Тартқызып кетті қасірет. Өлімі құрысын өрт екен, Өзекке түскен дерт екен.....
Биссимилла деп бастайын, Әуеллі Алла әліптен. Қисапсыз сөз жазылған, Жиырма сегіз әріптен. Бізді асырап, адам қып, Жұртқа жөнін танытқан. Сол атам хабар алғайсыз! Біздей мұңлы ғарыптан. Жетпіс үшке келгенде, Жол тартты дүние—жарықтан. Алтындай менің жүрегім, Қайғы отына шалыққан. Ақылды бізге кім айтар, Сол атам құсап анықтан. Өлгенде жерін айтайын, Құсемшектің жағасы-ай. Иманды болғыр ата-енем, Жел жағымның панасы-ай.....
Мінгенде атың көкжарқын, Айтайын, жұртым, сөз нарқын. Суға да малтып жүргенде, Болмаған екен бір жақын. Мінгендей атың бозойнақ, Боз ойнақ тұрар өзі ойнап. Алты қырға шыққанда Суға да ақты-ақ көзі ойнап. Өзенді ағаш ырғалған, Өңімнен кім бар құр қалған? Салулы төсек, салқын үй, Мінеки, жұртым, тұл қалған. Биссимилла деген сөз басы, Ойлайды әркім өз басын. Өз басымды ойласам, Тиылмайды-ау көз жасым.....
