МББЖ дегеніміз бағдарламалық қамтама. Бұның арқасында қолданушылар деректер базасын (ДБ) анықтай, құрай және қолдай алады, сонымен қатар оған қатынасты бақылай алады.
МББЖ ортасының компоненттері
1 суретте көрсетілгендей МББЖ ортасынан келесі 5 негізгі компоненттерді бөлуге болады:

КӨПІР
Компьютер Адам

Сурет 1 – МББЖ ортасыны4 компоненттері

Аппараттық қамтама. МББЖ мен жұмыс істеу үшін кейбір аппараттық қамтама керек. Ол өте кең шектрде вариациялана алады – дара дербес компьютерден және көп компьютерлерден тұратын желілерге дейін. Қолданылып жатқан аппараттық қамтама қолданылып жатқан МББЖ-ға және организацияның талаптарына тәуелді. Кейбір МББЖ-лер тек қана нақты аппараттық қамтамаға немесе құралға орналған, ал басқалары кең ауқымды аппараттық қамтамалармен және ОЖ-мен жұмыс істей алады. МББЖ мен жұмыс істеу үшін әдетте минимум оперативтік және дискілік жады жеткілікті болады (бірақ ол жүйенің керекті өнімділігіне жеткізе алмайды).
Бағдарламалық қамтама. Бұл компонент МББЖ-ң өзінің бағдарламалық қамтамасын және қолданбалы программаларды қамтиды. Әдетте қосымшалар С, COBOL, Fortran, Ada немесе Pascal деген сияқты үшінші буынды тілдерде немесе SQL сияқты 4-ші буынды тілдерде құрылады. Дегенмен, МББЖ өзі 4-ші буынды құрал-саймандарға ие бола алады. Олардың арқасында ол өзі қосымшаларды тез жасай алады.
МӘЛІМЕТТЕР. МББЖ ортасының ең маңызды компонеттернің бірі – мәліметтер болып табылады. Мәліметтер компьютер мен адамның арасындағы көпірдің рөлін ойнайды. ДБ жұмыс мәліметтерін сақтау мен қатар мәліметтерді де сақтайды, яғни «мәліметтер туралы мәліметтер».
Процедуралар. Процедураларға нұсқаулар мен тәртіптер қатысты. Олар ДБ қолданған және құрастырғанда мәнге алыну керек.
Қолданушылар. Қолданушылар ДБ-ң клиенттері болып келеді. Өйткені ДБ-сы олардың ақпараттық мұқтаждығын күтуі үшін құрылады, проектеледі және қуатталады ....

КІРІСПЕ
Ақшабұлақ аумағында пайдалану ұңғымасын орналастыру белгіленген. Оның жобалық тереңдігі – 2100 м., жобалық горизонт – төменгі визей ярусы Ұнғыманы бұрғылау ОАО «Кен-Ай-Ойл» экспедициясы жүргізді. Ақшабұлақ аймағы әкімшілік жағынан Қызылорда облысында сырдария ауданына қарайды. Жұмыс істеу аймағы шөлейтті және жартылай шөлейтті аймағы болғандықтан соған сәйкес өзінің өсімдік және жануарлар әлемі бар. Ауданның рельефі жазық дала, тек орталық және солтүстік жағында құмды үйінділері бар.
Географиялық жағдайда кен орын алаң Торғай оипатының оңтүстігінде орналасқан алаңнан область орталығы Қызылорда қаласынна дейін 120км,
Қазіргі уақытта кен орнына қатынасу жүк машинасымен жеткізіледі.
1 Геологиялық бөлім
1.1 Кен орынның географиялық және экономикалық жағдайы
Географиялық орны бойынша Амангелді газ кешені Шу мен Талас өзендерінің арасындағы Мойынқұм кұмының оңтүстік-батыс бөлігі. Оған оңтүстік-батыс жағынан Кіші Қаратау жазығы ұласып Үлкен Қаратаудың бір бұтағына жалғасады.
Кен орнының географиялық координаттары: -44019/ о.е. 71004/ ж.ұ. Орогенді сипаттамасы бойынша Мойынқұм ауданы солтүстік-батыс бағытына қарай 20 м дейін көтеріліп созылған құмды белестермен
белгілі. Құм шекарасы оңтүстік және оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай жалғасқан, оны Талас өзені басып өтеді, өзен анғарларына мал айдалып бағылады. Мұндағы жер бедерінің абсолюттік межесі кен орнында +350 - +360 м ұлғайып, Тараз қаласының маңында +600м жетеді. Жазықтықтың оңтүстік жағы көтеріліп Тянь-Шаньға ұласады.....

КІРІСПЕ
2006 жылдың 1 наурызындағы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың халыққа жолдауында «Электрондық үкімет» жүйесін шұғыл енгізу құқығын әдейі баса көрсеткім келеді деп нақты атап көрсетті. Біз электрондық үкіметпен бірге ел басқарамыз, мемлекеттік органдарды тиімді пайдаланамыз.
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін ақпараттандыру еліміздің даму стратегиясының негізгі бағыттарының бірі, себебі ХХІ ғасыр – білім беру жүйесін ақпараттандыру ғасыры.
Бүгінгі таңда компьютерлік дизайн, Web-дизайн, жүйелік программалушы, администратор және тағы басқа мамандардың қажет екендігін түрлі жарнамалық газеттерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан да көруге болады. Аталған мамандықтарды қалай дайындап, оларға қандай программалық құралдарды үйрету арқылы жетілдіруге болатыны әдістемелік жұмыстың өзекті мәселелерінің бірі болып отыр.
Осы уақытқа дейінгі білім беру саласында тек мұғалімнің айтқандарын немесе оқулықты пайдалану қазіргі заман талабын қанағаттандырмайды. Сондықтан қазіргі ақпараттандандыру қоғамында бұл оқулықтарды пайдаланбай алға жылжу мүмкін емес.
Қазіргі уақытта электрондық WEB оқулықтың қандай екендігі туралы біртұтас ой жоқ. Электрондық оқулық дегеніміз – мультимедиялық оқулық, сондықтан электрондық оқулықтың құрылымы сапалы жаңа деңгейде болуы тиіс. Электрондық оқулық оқушының уақытын үнемдейді, оқу материалдарын іздеп отырмайды, өтілген және оқушының ұмытып қалған материалдарын еске түсіруге зор ықпал етеді.
Жоғарғы оқу орны секілді мектептердің де оқыту жоспарын басқару жүйесі қатқыл, динамикалық жүйе болу керек. Яғни, бұл жүйеде көзделген жоспарларды тиімді қарастыру керек, барлық өзгерістер мен жаңа тенденцияны оперативті түрде ескеру қажет. Әр Жоғарғы оқу орны мен қатар мектептердің білім беру саласын басқару үшін үлкен мүмкіндіктері байланыс құралы мен есептеу техникасын қолдану қажетті дүние болып табылады. Заманауи кезде Жоғарғы оқу орнын басқаруда автоматтандырылған жүйенің енуі және белгілі бір өңдеу тәжірибесі жинақталған.
Ұйымдастырылған жүйеде қиынырақ жұмыс болып ақпаратты өңдеумен байланысқан процестер жатады. Ол ақпараттарға – жинау, қайта өңдеу, бейнелеу, сақтау, жіберу, тасымалдау және шығару жатады. Осы процестерді тездету және мұғалімдердің жұмысын жеңілдетуде автоматтандырылған ақпараттық жүйелер көмектеседі.
Дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігіне байланысты дипломдық жұмыстың мақсаты – «Орта білім беру жүйесін ақпараттандырудың Мемлекеттік бағдарламасына» сай «Информатиканың теориялық негіздері» пәні бойынша электрондық оқулық элементін құрудың программалық жабдығын құру. «Информатиканың теориялық негіздері» оқулығын жасау кезінде теоиялық мәліметтер және сондай-ақ қосымша материалдарды қолдана отырып, Macromedia Flash MX программалау технологиясының көмегімен электрондық оқулық элементі жасалды. Жұмысты орындау процесі толықтай Macromedia Flash MX технологиясының өзінде жасалынды.
Ақпаратты реттеп қана қоймай, сонымен қатар оның талдау процестерін оңайлату және керекті басқару шешімін қабылдау керек.
1. Дипломдық жұмыс 4 тараудан, негізгі бөлімі 51 беттен 20 суреттен тұрады. Жалпы бұл дипломдық жұмыста мен мынадай бірқатар әдебиеттер мен таныстым: Д.И.Тверезовский. Самоучитель Macromedia Flash MX 2004.-Москва – Санкт-Петербург – Киев, 2005. Жадаев. Самоучитель Macromedia Flash MX. – Москва: «Технолоджи -3000», 2005. К.З. Халықова, С.М. Кеңесбаев, Р.М. Мафухаев. Macromedia Flash MX технологиясы. Алматы, 2006.
Бұл оқулықтардан өзіме атап айтарлықтай дәрежеде тәжірибе жинадым.....

КІРІСПЕ
Білім беруді ақпараттандыру жалпы білім беру жүйесін жаңартудың негізгі бағыты болып отыр, қазіргі кезде жаңа білім берудің әдістемелерін жүзеге асыруға жағдай жасауда. Қоғам педагогика мен техниканың қазіргі заманға сай жетістіктерін қолданушы икемді білім беру жүйесіне зәру. Білім беру үрдісі соңғы кездері программалық жабдықтарды қолданып, үлкен жетістіктерге жетуде.
Қоғамдық өмірде, өндіріс пен ғылым салаларында тез өзгеру, даму біздің уақыт үшін таңсық емес. Білім саласының жаңа буындары туындауда және және дамуда.
Қазіргі кезде компьютер тиімді қолданылады, ғылым мен өндіріс саласы есептеу техникасының көмегінсіз жұмыс істей алмайтындай дәрежеге жетті. Жаңа ақпараттық технологияларды қолданып, ауқымды жұмыстар атқарылуда.
Әдістемелік нұсқаулардың екі түрі бар: қағаз түрінде және электронды. Бірінші типтегі құралды қолдану кезінде оларды баспаға шығаруға кететін шығындар сияқты мәселелер туындайды, сондықтан соңғы кездері электронды оқулықтарға көп көңіл бөлінуде. Мұндай оқулықтар студенттер үшін өте қажет, себебі олардың уақыты не кітапханаға, не оқу залдарында отырып оқуға кетер еді. Енді олар үйде оқу мүмкіндігіне ие болды. Электронды есептеу машиналары ақпараттың ауқымды көлемін сақтай алады. Ақпаратты өңдеуді жеңілдету үшін ақпараттық жүйелер құрылуда. Олардың көмегімен қажетті мәліметтерді іздеу арқылы тауып алуға болады. Қазіргі қоғамның негізгі ерекшелігі, ақпараттандыру жүргізілуде. Ақпараттандыру үрдісінің негізгі бағытттарының бірі – білім беруді ақпараттандыру. Яғни білім беру жүйесін толығымен автоматтандырылған жүйемен қамтамасыз ету. Ол үшін электронды оқулықтар көптеп құрылу қажет.
Электронды оқу құралдарын құру үрдісі бірнеше сатылардан тұрады:
1 саты – пәннің мазмұнына құрылымдық талдау жүргізу. Осы сатыда пәннің оқу элементтері, пән құрылымы, оқу элементтерінің арасындағы логикалық байланыс анықталады. Сонымен қатар интерактивті сұхбатпен қамтамасыз етіледі, яғни оқу материалының мазмұнын таңдау мүмкіндігі және бейімділігі.
2 саты – пәннің мазмұнына сапалы талдау жүргізу. Құрылымдық талдаудың нәтижелерінің негізінде әрбір оқу элементінің сапалы талдауы жүргізіледі. Осы кезде әрбір оқу элементінің мазмұнына көп көңіл бөлінеді және меңгеру деңгейі анықталады. Саты пәннің мазмұнының ғылыми түрде болуын және қажетті уақытта пайдаланушылардың қолдана алуын қаматамасыз етеді.
3 саты– пәннің мазмұнын сүзгіден өткізу. Алдыңғы сатылардың мәліметтерінің негізінде электронды оқу құралының логикалық құрылымы тұрғызылады. Ол оқытудың жүйелілігін және тақырыптардың меңгеру деңгейіне сәйкес құрылуын қамтамасыз етеді.....

Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі таңда елімізде күнделікті халықтың тамақтану рационы бұзылғаны басты мәселелердің бірі. Тұтынатын күнделікті тағамдарымызда дәрумендер, белок, тағамдық талшықтар, макро және микронитруенттердің жетіспеушілігі асқазан - ішек және де басқа да денсаулыққа қауіпті аурулардың өсуіне әкеліп соғуда. Күнделікті уақытылы дұрыс тамақтану адам организмінің қарапайым (суық тиу, асқазан ішек арурлары) және созылмалы аурулардың алдын алуға иммунитеттің көтерілуіне көмектеседі.
Hан - тоқаш өнімдері тағам өндірісінде ең басты орынды алатыны барлығымызға белгілі. Осыған орай еліміздегі тағамтану саласындағы мамандырымыз нан – тоқаш өнімдерінің құрамын адам организіміне қажетті ақуыз, дәрумендермен, минералдық заттармен байытуда елеулі жұмыстар атқарып жатыр және нан өнімдеріне деген сұраныс көп. Нан негізінен калорияның, ақуыздың, витаминдердің және минералдық заттардың тамаша көзі болып табылады және қоректік заттардың мөлшері бойынша адамның тәуліктік рационының үштен бір бөлігін құрайды, сонымен қатар нан ең арзан және қолжетімді өнім болып табылады. ....

Жұмыстың өзeктiлiгi. Тoлық жәнe тeңдeстiрiлгeн тaмaқтaну Қaзaқстaн үшiн xaлқының ұлт дeнсaулығын aйқындaйтын мaңызды фaктoрлaрының бiрi бoлып тaбылaды. Oсы фaктoрдың мaңыздылығы Қaзaқстaн Рeспубликaсының xaлқының дeнсaулығын жaқсaртуғa aрнaлғaн мeмлeкeттiк сaясaттындa aйқын көрiнeдi.
ҚР xaлықтың дұрыс тaмaқтaнуы мeмлeкeттiк сaясaттын iскe aсырудың бiрдeн бiр тәсiлдeрi рeтiндe, қaйтa өңдeу сaлaлaрындa тиiмдiлiгi жoғaры тexнoлoгиялaрды әзiрлeу, жaңa oтaндық шикiзaт көздeрiн iсдeстiру жәнe эссeнциaльды микрo - нутриeнтaрмeн бaйыту бoлып тaбылaды.
Нaн тexнoлoгиялaрын әзiрлeу жәнe жeтiлдiру, бaйытылғaн микрo-нутриeттaрмeн, глютeнсiз ұннaн жaсaлғaн кoндитeрлiк бұйымдaрдғa eрeкшe көңiл бөлгeн көптeгeн ғaлымдaр: Витaвскaя A.В., Чoмaнoв У.Ч., Джeрeмбaeвa Н.E., Aлтынбaeвa Г. жәнe бaсқaлaр.
Құндылығы жoғaры нaн жәнe ұннaн жaсaлғaн кoндитeрлiк өнiмдeргe aрнaлғaн жaңa рeцeптiлeр мeн тexнoлoгиялaрды eнгiзу тaмaқ өнeркәсiбiнiң бoлaшaғы зoр бaғыт бoлып тaбылaды. Aстсoртимeнттiң aртуы қoсымшa шикiзaтты eнгiзумeн бaйлaнысты, oның бiр нұсқaсы соя мен сұлы ұнтaғы бoлып eсeптeлeдi. ....

Мәліметтер қоры кейбір қолданбалы ақпараттық жүйеде қолданылатын деректерді қамтиды. Мәліметтер қорының негізгі модульдері келесі түрде болады:
• Иерархиялық модульге деректер бұтақ тәріздес құрылым түрінде беріледі.Деректердің осындай ұйымы иерархиялық реттелген ақпараттармен жұмыс жасағанда ыңғайлы.
• Желілік модульге деректер ерікті граф түрінде беріледі. Желілік модульдің кемшілігі болып, құрылымының қаттылығы және оны ұйымдастырудың қиындығы болып табылады.
• Объектілі – бағытталған модульге мәліметтер қорының жазбасы объект түрінде беріледі. Объектілі – бағытталған модуль желілік және реляциялық модульдер ерекшеліктерін қамтып, күрделі базалар құруда пайдаланылады.
• Реляциялық модульге деректер кесте түрінде беріледі.Деректердің мұндай түрінде ақпараттармен жұиыс жасау ыңғайлы.
Қазіргі заманға сай ақпараттық жүйеге мыналар жатады:
 Есептеуіш жүйе
 Бір немесе бірнеше мәліметтер қоры
 Мәліметтер қорын басқару жүйесі
 Қолданбалы программалар жиынтығы
Мәліметтер қоры – арнайы орталықтандырылған программалық басқарудағы және анықталған бір қолдану саласына қатысты және белгілі бір құрылымға келтірілген мәліметтер жиынтығы.Мәліметтер қорының ерекшелігі ол базада мәліметтердің өздерінің сипаттамаларымен бірге орналасуында.бұл өте тиімді. Себебі, алғашқыда мәліметтердің сипаттамалары қолданбалы программаларда ғана белгіленеді. Сондықтан бір өзгеріс енігізу үшін құрылған программаларда өзгерістер енгізу қажеттілігі туындайды. Тағы бір айта кететін ерекшелік мәліметтер базасынан ақпараттарды іріктеуде жай бір файлға ақпаратты іздеу оның нақты мәнін және файлдағы физикалық форматты анықтайтын терминдерді талдау арқылы ғана жүзеге асырылады. ....

Зерттеу мақсаты: Бұл дипломдық жұмыстың қарастырып отырған тақырыбы «Мұнайгаз секторына баға құру ерекшеліктері». Осыған орай қазіргі таңда біздің мемлекетіміздегі көптеген мұнай өндіруші компаниялардың мұнай және мұнайгаз саласына деген сұранысы жылдан жылға өсіп, соның арқасында шетел инвесторларымен қарым-қатынасымыз артуда. Қазақстан экономикасының жұмыс істеуінің нарықтық негіздеріне көшу және осыған байланысты еліміздің әлеуметтік, экономикалық және саяси келбетін жаңғыртқан түбегейлі өзгерістер принципті түрде жаңа проблемалар мен міндеттерді алға тартуда. Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы пайдалы қазбалар қорына өте бай, сонымен қатар білімді мамандар мен өндіріс потенциалына ие деп айтуға болады. Сол көптеген пайдалы қазбалардың бірі, Қазақстан елінің байлығы – мұнайгаз саласы болып табылады. Осы саланың дамуын қамтамасыз етуде қатынас қаражаттардың алатын орны ерекше. Мұнайгаз өңдейтін кәсіпорындардың өнімін кеңейту үшін қаражат көлемі өте үлкен, бұл ірі инвестициялар үшін де ауыр болуы мүмкін. Сондықтан мұнайгаз саласында бағаның құрылуы нақты әрі үлкен көлемде табыс әкелетін жағдайда болуы қажет. Халқымыздың экономикалық - әлеуметтік хал-ахуалын одан әрі жақсартуда мұнай мен газ кенорындарының бағдарлы да пәрменді түрде игеру мәселесі мемлекетіміз үшін әлі талай жылдар бойына басым бағыт болып қала береді. ....

МББЖ – дегеніміз бағдарламалық қамтама. Бұның арқасында қолданушылар деректер базасын (ДБ) анықтай, құрай және қолдай алады, сонымен қатар оған қатынасты бақылай алады.

Аппараттық қамтама. МББЖ мен жұмыс істеу үшін кейбір аппараттық қамтама керек. Ол өте кең шектрде вариациялана алады – дара дербес компьютерден және көп компьютерлерден тұратын желілерге дейін. Қолданылып жатқан аппараттық қамтама қолданылып жатқан МББЖ-ға және организацияның талаптарына тәуелді. Кейбір МББЖ-лер тек қана нақты аппараттық қамтамаға немесе құралға орналған, ал басқалары кең ауқымды аппараттық қамтамалармен және ОЖ-мен жұмыс істей алады. МББЖ мен жұмыс істеу үшін әдетте минимум оперативтік және дискілік жады жеткілікті болады (бірақ ол жүйенің керекті өнімділігіне жеткізе алмайды).
Бағдарламалық қамтама. Бұл компонент МББЖ-ң өзінің бағдарламалық қамтамасын және қолданбалы программаларды қамтиды. Әдетте қосымшалар С, COBOL, Fortran, Ada немесе Pascal деген сияқты үшінші буынды тілдерде немесе SQL сияқты 4-ші буынды тілдерде құрылады. Дегенмен, МББЖ өзі 4-ші буынды құрал-саймандарға ие бола алады. Олардың арқасында ол өзі қосымшаларды тез жасай алады.....

Өндірістік қызметте қазіргі заманның маманы негізгі және нәтижелі шешімдерді ала білу үшін, экономика мен саясатты басқара алу үшін, компьтерлер арқылы және байланыс құралдры арқылы деректерді қабылдап, жинастырып, сақтап және оны өңдеп, нәтижесін көрнекті құжаттар түрінде ұсына білуі қажет.
Деректердің электрондық сақтаушысын мәліметтер базасы деп атайды. Оларға қатынас, бір немесе бірнеше компьютерлердің көмегімен іске асырыладыды. Мәліметтер базасы – ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Деректер базасы өзінен белгілі бір ережелерге сай құрылған деректер жиынтығын құрайды. Мәліметтер базасындағы ақпарат қайшылықсыз, артықсыз және тұтас болуы керек. Мәліметтер базасын басқару жүйесі (МББЖ) өзінен тілдік және программалық құралдар жиынтығын ұсынады, олар деректер базасын құруға және онымен жұмыс істеуге арналған. МББЖ қолданылуына байланысты оны дербес және көп қолданбалы етіп екіге бөлеміз.....