Шәкәрім Құдайбердіұлы (Бай мен кедей)

Бай болдың, батыр болдың, шешен болдың,
Ел билеп, топ бастаған көсем болдың.
Сен қылмаған өнер жоқ бола қойсын,
Бір адам қандай болсын десең, болдың.

Немене, қор да болдың, кем де болдың,
Малсыз кедей кімменен.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Ақындарға)

Өлең айт дарын өрге өрлегендей,
Сезімді қозғап, тәтті ой кернегендей.
Жанды сөз бойды ерітіп, маужыратып,
Әлдилеп жыр бесігі тербегендей.

Қауымның қалауына тап келгендей,
Болғанын, болашағын.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Ақылшы торғай)

Бір адам жүреді екен тұзақ құрып,
Бір торғай ұстап алды сүйтіп жүріп,
Балаларға сатайын деп ойлапты,
Торғайды жазып алып ұстап тұрып.

Сонда торғай сөйлепті адамдайын:
Босатсаң, үйретемін байлық.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Ақыл деген өлшеусіз бір жарық нұр...)

Ақыл деген өлшеусiз бiр жарық нұр,
Сол нұрды тән қамы үшiн жан жұмсап жүр.
Тағдырдың қиын, сырлы сиқырымен
Жан тәнге, ақыл жанға матаулы тұр.

Жан тыныштық таппайды тән қамын жеп,
Тән бұзылса, тұрағым.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Арман)

Жаз шығып, жаманшылық жоғалғанда,
Тал гүлдеп, шалғын өсіп, оңалғанда.
Көлбеңдеп көкорайда күрілдетіп,
Орақшы пішен шауып шөп алғанда.

«Бүлдірген, қарақатты тереміз» деп,
Қыз-келіншек сай-сайға.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Арақ, мастық, жар, жан, шатақ иманның...)

Арақ – ақыл‚ мастық – ой, жар – хақиқат‚
Жан – нәпсi, шатақ иман – дiн қиянат.
Маскүнем‚ әйелсүйгiш‚ дiнсiз ғой деп,
Сырым бiлмей сыртымнан қылма ғайбат.
Хақиқаттан басқаға бас ұрмаймын,
Дәлелсiзге нанам деп болмаймын мат.
Бастағы көз‚ құлаққа сенiмiм жоқ,
Терең ой мен ақылға.....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлы (Анық пен танық)

Ойлаңыз, ақыл-бiлiм қайда болмақ,
Денеде қандай орын-жайда болмақ?
Бiлу, нану, ұнату – ақыл ici,
Қайтсе зиян, қайткенде пайда болмақ?

Тән сезiп, құлақ естiп, көзбен көрмек,
Мұрын иiс, тiл дәмнен.....
Өлеңдер
Толық