Сабақтың жоспары әдістемелік тұрғыдан,жаңартылған мазмұнды ескере отырып, құрастырылған сабақ нәтижелі болғандай. Сабақта Білім ленд ресурстарын қолдану арқылы оқушылардың дүниетанымын арттыра алдым. Сабақтың құрылымы Блум таксонимиясы негізінде құрылды.Таксономияның барлық 6 кезеңі де қамтылды.Жалпы сабақта жоспарланған іс-әрекеттер толық қамтылды деп ойлаймын. Сабақтың психологиялық жағымды ахуалы сабақтың негізі идеясын ашқандай болды. Әр тапсырманың бағалануы критерийлер арқылы бағалануы,оқушылардың білім деңгейін нақты бағалауға мүмкіндік берді.Қолданылған «градусник» әдісі әр оқушының алып отырған ұпай санын анықтай алды деп ойлаймын.
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Электролиттік диссоциация Сабақ тақырыбы: Қышқылдардың, негіздердің, тұздардың электролиттік диссоциациясы. Сабақ мақсаттары: ерітіндінің қышқылдығы мен сілтілігін ажырату; қышқыл, сілті, орта және қышқылдық тұздардың электролиттік диссоциациялану теңдеулерін құрастыру Сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: • ерітіндінің қышқылдығы мен сілтілігін анықтау; • қышқыл, сілті, орта және қышқылдық тұздардың электролиттік диссоциациялану теңдеулерін құрастыру.....
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Электролиттік диссоциация Сабақтың тақырыбы: Қышқылдардың, негіздердің, тұздардың электролиттік диссоциациясы. «Қышқылдық және сілтілік ерітінділердің рН анықтау» Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): - заттарды электролиттерге және бейэлектролиттерге, күшті және әлсіз электролиттерге жіктеу; - диссоциация үдерісіндегі судың маңызын түсіну. Сабақ мақсаттары: Электролиттер мен электролиттер емес туралы оқушылардың білімін қалыптастыру, электролиттік диссоциация теориясы негізгі принциптерін талдау.....
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Металдардың белсенділігін салыстыру Сабақ тақырыбы: Металдардың қышқыл ерітінділерімен реакциясы. Зертханалық тәжірибе № 3: «Металдардың қышқылдар ерітінділерімен реакциясы» 2-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 8.2.4.4 - қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын зерттеу 8.2.4.5 - металдардың қышқылдармен әрекеттесуінің реакция теңдеулерін құрастыру Сабақ мақсаттары: - металдардың сумен реакцияларын білу; -металдар белсенділігін қышқыл ерітінділерімен әрекеттестіру реакциясында зерттеу; -оқушылардың ғылыми-зерттеу дағдыларын қалыптастыру......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Маңызды p-элементтер және олардың қосылыстары Сабақ тақырыбы: Күкірт, оның оксидтері, қышқылдары, сульфаттар. Күкірт қышқылының қасиеттері 1-сабақ Осы сабақ мүмкін ететін оқыту мақсаты: 10.2.1.39 құрамында күкірті бар қазбалы отындардың жануы кезіндегі күкірт диоксидінің түзілуін сипаттау; 10.4.1.10 қышқыл жаңбырлардың қалыптасуындағы күкірт диоксидінің ролін және оның қоршаған ортаға әсерін түсіндіру; 10.2.1.40 сұйылтылған және концентрлі күкірт қышқылының қасиеттерін салыстыру; 10.4.1.11 тағам өнімдерін консервілеуде күкірт диоксидінің қолданылуын түсіндіру; Сабақ мақсаты: Күкірттің табиғатта таралуын біледі Күкіртті қосылыстардың жану реакцияларын сипаттайды Қышқыл жаңбырлардың қалыптасуын және оның қоршаған ортаға әсерін түсіндіреді. Сұйылтылған және концентрлі күкірт қышқылының қасиеттерін салыстырады. Күкірт диоксидінің қолданылуын түсіндіреді......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: оттекті және азотты органикалық қосылыстар Сабақ тақырыбы: Карбон қышқылдары Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 9.4.3.22 –карбон қышқылдарының құрамын білу және сірке қышқылының химиялық қасиеттері мен қолданылуын сипаттай алу. Сабақ мақсаттары : карбон қышқылдарының құрамын білу және сірке қышқылының химиялық қасиеттері мен қолданылуын сипаттай алу......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Оттекті және азотты органикалық қосылыстар Сабақ тақырыбы: Аминқышқылдары. Нәруыздар. Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 9.4.3.27 нәруыздағы а-аминқышқылдар арасында пептидтік байланыстың түзілуін түсіндіру; 9.4.3.28 нәруыз денатурациясының реакциясын зерттеу; 9.4.3.29 нәруыздың биологиялық маңызы мен қызметін түсіндіру Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: аминқышқылдар арасында пептидтік байланыстың түзілуін түсіндіреді, нәруыз денатурациясының реакциясын зерттейді, нәруыздың биологиялық маңызы мен қызметін түсіндіреді Басым бөлігі: аминқышқылдар арасында пептидтік байланыстың түзілуінің реакция теңдеуін жазады Кейбір оқушылар : нәруыздың биологиялық маңызы мен қызметін көмірсулармен салыстырады.....
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары. Генетикалық байланыс Сабақ тақырыбы: Қышқылдар. Лабораториялық жұмыс №7 «Қышқылдардың қасиеттерін зерттеу» 2-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 8.3.4.8 -қышқылдардың жіктелуін, қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру Сабақ мақсаттары: - қышқылдардың құрамын анықтау ; - қышқылдардың жіктелуін білу - химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін жаза білу.....
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары. Генетикалық байланыс Сабақ тақырыбы: Қышқылдар. Лабораториялық жұмыс №7 «Қышқылдардың қасиеттерін зерттеу» 1-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 8.3.4.8 -қышқылдардың жіктелуін, қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру Сабақ мақсаттары: - қышқылдардың жіктелуін білу - химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін жаза білу .....
Нуклеин қышқылдарын зерттеудегі ғылыми деректер. Нуклеин қышқылдары — тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып, оны келесі ұрпақтарға жеткізетін күрделі құрылысты молекула. ХХ ғасырдың 30—40-жылдары организм өсіп-өнгенде өзінде бар қасиеттерін келесі ұрпақтарға жеткізудегі нуклеин қышқылдарының рөлі ғылыми тұрғыдан толықтай дәлелденді.1868 жылы швед биохимигі Ф.Мишер клетка ядросының құрамынан қышқылдық қасиеті бар затты бөліп алған. Оны алғаш рет ядродан тапқандықтан (латынша “нуклеус” — ядро) нуклеин қышқылы деп атады. 1951 жылы американдық биохимик Э.Чаргафф ДНҚ молекуласының құрамына 4 нуклеотид кіретіндігін тапты.1-сурет
Қос оралмалы ДНҚ сақинасы Екі нуклеотид — аденин мен гуанин (екі сақиналы) пуриндік негізге, тимин мен цитозин (бір сақиналы) пиримидиндік негізге жатады. Э.Чаргафф адениннің саны тиминмен бірдей: А=Т, ал гуаниннің саны цитозиннің санына Г=Ц сәйкес екенін анықтады. 1950 жылы ағылшын биофизигі М.Уилкинс ДНҚ-ның кристалдық талшықтарының рентгенграммасын алды. Р.Франклин ДНҚ молекуласының рентгенграммалық суретін бірінші түсірген ғалымдардың бірі болды. Ол рентгенграмманың көмегімен көмірсулы фосфатты тұлғаның (сүйеніш) шиыршықтың сыртқы жағында, ал азотты негіздер ішкі жағында орналасатындығын және шиыршықтың бір оралымында он нуклеотид болатынын анықтады.ДНҚ-ның құрамын анықтауда Р.Франклин ашқан деректердің маңызы өте зор болды. Алайда, ДНҚ молекуласының қанша жіпшеден тұратыны және қалай байланысқаны анықталмады. Бұны 1953 жылы американдық биохимик Дж. Уотсон мен ағылшын биофизигі әрі генетигі Ф.Крик анықтады. Олар рентген құрылымдық әдісті пайдаланып ДНҚ молекуласының құрамын ашты.Рентген құрылымдық зерттеулер ДНҚ молекуласының ұзын полипептидтік тізбек екенін дәлелдеді. Ол тізбектер қосарлана бұралып, қос оралым түзеді. Екі тізбектің азотты негіздері оралымның ішінде қалып, олар өзара бір-бірімен сутектік байланыс түзеді. Ал көмірсу мен фосфат топтары оралымды сырттап қалады. Демек, әр тізбектің азоттық негіздері коваленттік байланыс арқылы бірін-бірі толықтырып тұратын комплементарлық принципке сай байланысады. Яғни, аденин мен тимин екі сутектік, ал гуанин мен цитозин үш сутектік байланыс арқылы қосылатыны анықталды. Сонымен, 1953 жылы Дж. Уотсон мен Ф.Крик ДНҚ молекуласының құрылымдық моделін жасап, Халықаралық Нобель сыйлығына ие болды.Қорытындылай келгенде, Дж. Уотсон мен Ф.Крик ашқан ДНҚ молекуласы құрылымының дұрыстығы тәжірибе жүзінде толық дәлелденіп, молекулалық биология мен генетиканың дамуына зор ықпалын тигізді.Сызбанұсқадан көріп отырғанымыздай, нуклеин қышқылдарының азоттық негіздері, рибоза мен дезоксирибоза қосылып нуклеозид түзеді. Құрамына азотты негіз, рибоза немесе дезоксирибоза және фосфор қышқылының қалдығы кіретін қосылыс нуклеотид деп аталады. Нуклеотидтер — нуклеин қышқылының мономерлері, олар екі топқа бөлінеді: пуриндік — аденин мен гуанин және пиримидиндік — тимин, урацил және цитозин. Әрбір нуклеотидтер молекуласының құрылыстары бойынша бір-бірінен айқын ажыратылады. 2-суреттен көріп отырғанымыздай нуклеотидтің молекуласы азотты негізден, дезоксирибозадан және фосфор қышқылының қалдығынан тұрады. Ғылымда азотты негіз аденин — А, тимин — Т, цитозин — Ц, гуанин — Г әріптерімен ....
