Сырдың бойынан майдан даласына 150 мыңнан астам адам аттанған екен. Олар ерлікпен шайқасқа түсті. Тіпті, жастық өмірі келтеден қиылған жерлестеріміз де аз болған жоқ. Өкініштісі, сұрапыл соғыстан 30 мыңға жуық қызылордалық жауынгер туған жерге орала алмады. Көзсіз ерлікке барған оларға жат жердің топырағы бұйырды. Майдан жылдарында 20 мыңнан астам жерлесіміз орден-медальдерге ие болды. Басын бәйгеге тігіп ержүректік көрсеткен 22 қызылордалық азамат Кеңес Одағының батыры атанды.
Тұтқиылдан басталған соғыс ел ішін үлкен әбігерге салды. Майдан мен тыл даласы біртұтас болды десек, артық айтқандық емес. Сыр өңіріндегі өнеркәсіп орындары жұмыс ырғағын жандандырды. Алайда, еңбекке жарамды жандардың көбісі әскерге алынды. Осының салдарынан жұмыс қолдарының жетіспеушілігі айқын сезіліп тұрды. Жергілікті басшылық қарап отырған жоқ. Қиындықтан шығудың жолдарын қарастырды. Облыстық партия комитеті осы мақсатта арнайы қаулы қабылдады. Өнеркәсіп орындары, мекемелер мен ұйымдарға әйелдер еңбекке тартылды. Арнайы қысқа мерзімді курстар ашылды. Онда маман жұмысшылар дайындықтан өтті. Игі бастамаға үн қосқан аруларымыз аз болған жоқ. Алғаш рет ұйымдастырылған жүргізушілер курсында 37 нәзік жандылар білім алды. Көп ұзамай 700-ден астам қыз комбайн мен трактор тізгінін ұстады. Еңбек көрігін қыздыра түсті. Олардың көбісінің есімдері елге танылды. .....
Мен бұл мақаланы жазарда көп ойландым. Ойланып жүре берер ме едім...
Бірде бір ана маған былай деді: «Жалғыз ұлым бар. Ол әлі бала. Аузынан ақ уызы кеппеген. Ал қыздар мазасын алып, неше түрлі әңгіме жазады. Жауап бермесе небір әдемі сөздермен ар-намысына тиеді. Сіз не айтасыз осыған?»- деп маған сұрақ қойды. Үнсіз қалдым...
Қыздар арасында сауалнама жүргіздім. Төмендегідей сұрақтар қойдым:
«Қазақ қызы қандай болу керек? Қазақ қызына тән қандай қасиеттер бойыңда бар?
Ар, намыс дегенді нешінші орынға қояр едің? «Қылықты қыз» дегеннің мағынасы? «Қызға қырық үйден тыю, қала берсе күңнен тыю» деген мақал- мәтелді қалай түсінесің?
Үнсіздік...Жоғарыда айтылған әңгімедегі кейіпкер қыздарымның жанарлары төмен, жүздерінде ұят өрті тұтанды. Бір қызарды, бір сұрланды. Қазақта қыз бала бірінші болып сезімін білдірмейтіндігін айттым. Ол үлкен ұят екенін түсіндірдім.
Біраз уақыт өткен соң, сол сұрақ қойған ана: «Ұлыма смс жазу тоқталды. Құлағымыз тынышталды,» -деп күлімсірейді.
Ішім алай-түлей. Мен де екі қыз тәрбиелеп отырмын. Біреуі 15-ке толды. Екіншісі әлі 4-те . Қыздарыма қандай тәрбие беріп жатырмын? Кешегі бізді тәрбиелеген аяулы анашымның тәрбиесін осы қыздарыма бере алып жүрмін бе?
Мен үлкен қызымның араласатын құрбы-құрдастарынан қызым туралы сұрадым. Ана жүрегінің жарылардай қуанышын, бақытын мен сонда сезіндім. Яғни мен өз анамның тәрбиесін аздап болса да өз балама бере алғаныма бақыттымын.
Мен мақаламда көп нәрсені жұмбақтадым. Себебі, айтылмайтын дүниелер болды. Есімдер жасырын қалды. Болған оқиғаның ізімен жай ғана ой тастадым.
Күнделікті күйбің тіршіліктің қамымен жүргенімізде қыздарымыз қараусыз қалып қоймасын. Өз баламызды тәрбиелеуге уақыт жетпей жатқанда, өзгелер тәрбиелеп, санасын уламасына кім кепіл? Қазақтың қара көздері қор болмай, мазақ болмай жүрсе екен деген аналық тілегімді өздеріңізбен бөліскім келді. Кешегі сұлу Жібектей, ару Баяндай, Әлия мен Мәншүктей ардақты, аяулы қара көздеріміз аз ба? Сол аруларымыздың салып кеткен сара, дара жолында ар-намысты биік түғырға қоятын қыздар бүгінде саусақпен санарлықтай ма? Ойланайық. Ойлана отырып, тығырықтан шығар жолды іздейік. Бақытты ананың мейіріміне бөленіп, шуағына шомылып өскен қыз бала сыпайы, ілтипатты, инабатты болмақ. Тәрбиенің тамырына салт-дәстүрдің, қазақы тәрбиенің құндылықтарын сіңіре білген жөн. Абырой мен ар-намысты бағалай алатын қыз баланы тәрбиелеп өсірсек,ертеңіміздің жарқын, болашағымыздың нұрлы болары сөзсіз.
Астана қаласы Ғ.Қайырбеков атындағы №2 мектеп-гимназиясы қазақ тілі мен әдебиетінің мұғалімі Қасымғалиқызы Лаур .....
Бұл өмірде бір күн қонақ боламыз Мүмкін елу мүмкін жүз жыл салармыз. Ана тілін ардақ тұтып, қастерлеп, Құрметтейік келгенінше шамамыз!
Мемлекеттік тіл - тәуелсіз елдің негізгі рәміздерінің бірі. Тіл адамдардың қарым-қатынас құралы болғандықтан, ол сөйлеу әрекетінің арқауы болып табылады.Тіл ұлтпен - ұлтты татуластыратын ерекше қатынас құралы. Адам тіл арқылы бір-біріне қатынаса алады. Қазіргі заман жеке адамдардың ғана емес, тұтас ұлттардың да өткеніне үңіліп, бүгінгісін бажалап, болашағын бағдарлауға жол ашты. Қазақ халқы бар тарихын көшіп жүріп өткізсе де «батпаққа батырмай, құмға шашпай, жұртында қалдырмай, шыбындыға алдырмай», барлық жиған тіл байлығын, күй мен жырын бізге жеткізді. Еліміз өз егеменгдігін алып, іргесін кеңге жайған замандамыз. Қазақ тілі жаппай қолданыс тіліне айналып, шын мәнінде мемлекеттік тіл мәртебесіне көтерілгенде, елімізді «Қазақ мемлекеті»- деп атайтын боламыз деген Елбасымыздың салиқалы сөзі еріксіз ойға оралады. Мемлекеттік тіл тәуелсіздігіміздің жырын жырлап, бұғанасын бекітіп, қанатын қатайтты. Тілдің беделін көтеру, оның арын арлап, жоғын жоқтау, олқысын толтыру өз қолымызда, сіз бен біздің қолымызда.
«Ұлттың сақталуына да, жойылуынада себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы тіл» деген Ахмет Байтұрсынұлы. Отбасы өзіміз де Отанымыз Қазақстан...Тіл меңгеруде, өз тілінде еркін сөйлеуде ата-ананың да рөлі ерекше. Әр ата-ана ананың ақ сүтінен дарыған тілін үйретуді қолға алса, бұл тілдің ешқандай қиындығы жоқ. Ана тілін - білмеген ақылы жоқ желік бас. Ана тілін - сүймеген халқын сүйіп жарытпас деген сөзде де терең мағына жатыр емес пе! Кей мекемелерде қазақ пен қазақ, әке мен бала, ұстаз бен шәкірт қазақ тілінде сөйлеспеуі көңілге қонымсыз-ақ. Алдына ел болу өзінің тілі, әдебиеті бар ел ғана жарай алатындығын біз ұмытпауға тиіспіз...
Тіл тазалығы дейтініміз - ана тілдің сөзін басқа тілдің сөзімен шұбарламау -деп Ахмет Байтұрсынұлы меңзеген еді. Ана тілі - халық болып жаралғаннан бері жан дүниесінің айнасы, өсіп-өніп түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі (Ж. Аймауытов).
Ана тілі қанның, қиылған жанның, толқытқан көңілдің, лүпілдеген жүректің сығындысы, онда дәм де, мән де болу керек. (С.Торайғыров). Бірақ қазақ тілі - тек қазақ халқының тілі емес, мемлекеттік тіл ортақ тіліміз екенін ұмытпағанымыз жөн болар. Қазақстанда тұратын оны Отаным деп қабылдайтын, өзін Қазақстанның патриоты деп есептейтін азаматтарының тілі. «Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде» деген Елбасымыздың сөзін есте сақтағанымыз дұрыс болар. Қазақ тілі өте бай, орамды, көркем тіл. Тіл арқылы өнер білімді, мәдениеттілікті, қоғамның белсенді азаматы болуды сол тіл арқылы үйренеді. Халық өзінің ғасырлар бойы жасаған асыл мұраларын ұрпақтан ұрпаққа алдымен ана тілі арқылы табыс етеді. Сондықтан ана тілін білмей, ұлттық мәдениетті жете меңгеру мүмкін емес. Қазіргі жаңартылған бағдарлама талабына қарай үш тілдікті алға қойып отыр. Әрине, әр тілді меңгеру, әр тілде сөйлеу әркімнің арманы. Жеті түрлі ілім біл, жеті елдің тілін біл деген. Біздің мектебіміз аралас мектеп болса да мемлекеттік тілге деген құрмет өте жоғары. Оның дәлелі «Мың бала» жобасы бойынша арнайы жоспар құрылып, өзге тілді өкілдеріне насихаттаумен бірге әр түрлі сайыстар өткізіп тұрады.«Мемлекеттік тіл – менің тілім» атты тіл үйірмесі жұмыс жасайды. Біздің мақсатымыз өзгенің байлығы, сұлулығы және икемдігі жағынан дүние жүзіндегі озық тілдермен теңдесе алатын ана тіліміз бар екенін ұмытпау болып табылады. Үш тілдік деп жүріп, ана тілімізден айырылып қалмасақ еді. Тіл туралы заңымыздың қағаз жүзінде қалмай, өмірінде нық қадам басып, ғұмыры ұзақ болуы үшін күресе білейік те намысты қолдан бермейік!
Атбасар ауданы "Сергеевка орта мектебі" ММ Жоғары санатты бастауыш сынып мұғалімі: Магзум Майра
Еліңнің ұлы болсаң, Еліңе жаның ашыса, азаматтық намысың болса, қазақтың ұлттық жалғыз мемлекетінің нығайып-көркеюі жолында жан теріңді сығып жүріп еңбек ет. Жердің де, елдің де иесі өзің екенінді ұмытпа!-деп Елбасымыз айтқандай еліме азда болса үлесімді қосуға, бар күшімді салып еңбек ету менің басты мақсатым болмақ.
Міне, Қазақстан тәуелсіз ел болғанына биыл 25 жыл болып отыр. Елдік туымыз тігілген үлкен үйіміз, алтын шаңырағымыз да осында. Жарастығымыз да, жақсылығымыз да, тыныштығымыздың да қиясы, махаббатымыздың да ұясы - Қазақстан. Біз бақытты да ынтымағы мен татулығы жарасқан бейбіт елде тұрып жатырмыз. Ата-бабамыз ғасырлыр бойы аңсап келген Тәуелсіздік 1991 жылдың 16 желтоқсанында бастау алады. Қол жеткізген тәуелсіздік қолызмызға оңай түскен жоқ. Еліміздің басынан небір қиыншылықтар, сұрпайы соғыстыр өтті. Еліміздің тұтастығы мен тыныштығын сақтауға батырлар мен қарапайым халықтар өз жандарын пида етті. Қазіргі Қазақстан бүкіләлемдік проблемаларды талқылыуда және шешуде ықпалды рөл атқарып келеді. Еліміздің тыныштығы мен қауыпсіздігі біздің Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жүргізіп отырған салиқалы саясытының арқасы деп білемін. .....
Алматы облысы, Іле ауданы, «№12 орта мектебі» мемлекеттік коммуналдық мекемесінде өткен «Математика, физика және информатика» пәндер апталығының анықтамасы
21 қараша мен 26 қараша аралығында мектепте 5-11 сыныптар арасында "Математика, физика және информатика" пәндер апталығы өткізілді. Апталық барысында мұғалімдер ұйымдастырған іс-шаралар заман талабына сай ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы өтті. Ашық сабақтар, интеллектуалды сайыстар, кештер өз деңгейінде өтті. Осы жылы бірлестікпен жоспарланған ашық сабақтар мен мектепішілік сыныптан тыс іс-шаралар өткізілді.
Бірлестіктің апталық жоспарымен таныстыру мақсатында алғашқы күні «МИФ әлеміне саяхат» деген тақырыпта апталықтың ашылуы өткізілді. Пән болып киінген оқушылар шығып тақпақтар оқыды, математикалық ертегіден көрініс көрсетті. Кеш өте қызықты өтті. .....
Қазақ елі - Ұлы Дала елі деген киелі ұғымдар уақыт арнасымен сан қилы дәуірді бастан өткерген халқымыздың өткені мен бүгінгі хал-күйінен хабар беретіндей. Отанға деген шынайы махаббат, бүгінгі ұрпақ алдындағы ата-бабаларымыздың аңсаған еркіндігі Ұлы Жеңіске жеткізді. Қазақ елі қазақ хандығын құрудан басталған қасиетті борыш «Мәңгілік Ел» идеясына негіз болып, Қазақстанның өсіп-өркендеуіне жол ашатын басты жоба болды. Қазақ елінің тамыры тереңге жайылған ел тарихынан сыр шертер болсақ, біз қазақ не көрмедік, қаншама қиын қыстауларды, ашаршылық пен соғыс (әдейі ұйымдастырылған ашаршылық пен 1941-1945жж Ұлы Отан соғысы, 1979-1989 жж арасындағы Ауған соғысы мен қатар кешегі 1986 ж 16 желтоқсанның қанды оқиғасы) елден жыраққа кетіп тілімізден айырылу, барлығын бастан кешірдік. Бірақ осының бірде-біріне қаймықпастан кешегі өткен батыр аға-апаларымыз болмаса бүгінгі күнгі Тәуелсіздік жолына аман-есен жетерме едік? Болашақ ұрпақ үшін жанын аямай, өз өмірін қазақ елі үшін қасық қаны қалғанша күресіп бізге аңсаған еркіндікті алып берді. Міне, осының өзі - Мәңгілік елдің шаңырағы болып табылды. .....
Кіші жүз Бөкей елінің ұланы Қамаралдин хазірет Мәшһүр Жүсіптің:
Мерғараб сабақ оқып Көкалдаштан,
Ғылыммен біте қайнап бала жастан.
Бұхарай шәріфте Мәшһүр болып,
Замандас, бастасына болған дастан - деп жазысына қарағанда, әу бастан - ақ аты аңызға айналып, сөзінің мол білімі, биік парасаты арқасында қайда барса да сол ортада ойып орын алғаны байқалады.
Құрметті ұстаздар мен оқушылар! Жыл сайын жыл құсындай болып айналып соғар ұстаздар мерекесі тағы да есік қағып тұр. Ұстаз мамандығы қай қоғамда да, қай заманда да қадірлі де құрметті бола білді. Өйткені ұстаздық - тек бүгіннің ғана емес, келешектің, болашақтың жемісін мәпелеуші ұлағатты іс. Күні кеше ғана мектеп есігінен тарыдай боп кіріп, ақыл дариясы толысып таудай боп шығар әрбір шәкірт - осы бір киелі мамандықтың алдында мәңгі қарыздар. Себебі "Есімде әліппені жаттатқызып, ең алғаш қолға қалам ұстатқаның" деп белгілі ән жолдарында айтылғандай, білім кемесі мектеп табалдырығынан аттағанда, күлімсірей қарсы алып, қолыңнан жетелеп партаңа әкеп отырғызатын алғашқы ұстазыңнан бастап, әрбір ғылым сырының негіздерін жалықпай үйретер жоғары сынып ұстаздарының барлығы да шәкірт жүрегіне өз ізін қалдырып үлгереді. .....
Нашей стране нужны граждане, унаследовавшие от предков и впитавшие в себя чувство горячей любви к отчей земле и родному народу, которые бы беззаветно служили нашему независимому государству, обладали эрудицией и широтой мышления, были глубоко и разносторонне образованы, находчивы и сообразительны, смелы и ответственны, здоровы физически и нравственно.
Н. Назарбаев
Любая страна стремится выйти на передовые позиции в мире, улучшить свой потенциал, повысить уровень экономики, промышленности, свой политический статус. Наша страна с получением Независимости поставила перед собой цель – это укрепить международные связи, наладить сотрудничество со стратегическими партнерами, выйти на мировой рынок , стать конкурентоспособным государством среди других государств. Добиться всего этого мы сможем, если повысим качество знаний до уровня мировых стандартов. .....
"Қымбатты менің мектеп бітіруші құрбы-құрдастарым! Мінеки, біз үшін қоңыраудың сиқырлы да сазды әуені соңғы рет ән салмақ. Және ол ән барлығымызды сонымен бірге өмір деп аталатын алып күрежолдың төскейіне шығарып салар. Бізді қаншама жыл оқытып, білім берген, тәрбие берген аяулы ана мектебіміз бен құрметті ұстаздарымыз іштей тілектестік білдіріп, сәт сапар тілеп қалар..."
Бұл - Қожабақы ауылындағы №25 мектептің бір кездегі 48-түлектерінің ауыл сахнасындағы өздерінің соңғы қоңырау салтанатында ұстаздары мен мектеп бітіруші құрбы-құрдастарына арнап сөйлеген сөзі еді. Сонан соң олар соңғы қоңырау жайлы өлең оқыды:
Ұғынды ма арлылығын, тәтті өмірдің нар жүгін, Ақ бантикпен қоштасады қыз бала да дәл бүгін. Бүр жарды ма кеудесінде асау сезім елім деп, Адуындау ерке ұлдың да мұрты қапты тебіндеп... .....
