ВВЕДЕНИЕ
Характерной чертой нашей эпохи – ноосферы - яв¬ляется обострение национальных, глобальных социально-экологических и экономических проблем вследствие уси¬ления негативных антропогенных воздействий на окру¬жающую среду и биосферу в целом. Опасность загряз¬нения окружающей среды приобретает все увеличиваю¬щиеся масштабы и в ряде случаев приближается к ката¬строфической ситуации.
Истощение или нехватка некоторых видов невозобновимых ресурсов, наносимый им невосполнимый ущерб, угрожающий нарушением биологического равновесия, - таковы основные опасности и антагонистические проти¬воречия, сложившиеся между природой и обществом. Являясь структурным звеном биосферы, общество должно считаться с объективными законами ее развития как целостной системы.
Необходимость международного сотрудничества в области охраны окружающей среды объективно обус¬ловливается действием целого ряда политических, эко¬номических, экологических и других факторов. Эколо-гическая проблема как с точки зрения ее последствий, так и путей ее решения относится к категории мирохозяй¬ственных проблем современности. Чтобы представить ее мирохозяйственные масштабы, следует знать цену соци¬ально-экологических последствий, которые человечество вынуждено оплачивать не только валютой, но и здоро¬вьем, а также жизнью. Однако, здоровье и жизнь людей •в неблагоприятных и опасных социально-экологических условиях не могут быть оценены никакими средствами, ибо это было бы кощунством. На создание оптимальных условий жизни государства затрачивают огромные сред¬ства из национального бюджета. Только в странах СНГ величина экономического ущерба, возникающая по при¬чине загрязнения окружающей среды, оценивается в среднем в 3—5% от ВНП. Такой ущерб в странах общего рынка ежегодно составляет от 50 до 80 млрд. долларов, но и эти средства примерно в 2 раза ниже, чем требуется на борьбу с загрязнением всех сфер окружающей среды.
По оценкам экспертов минимальные расходы на окружающую среду с целью получения эффекта долж¬ны быть не менее 4% от уровня национального дохода для промышленно развитых капиталистических стран, 2,5% для бывших социалистических стран для развивающихся стран. В целом это соответствует примерно 3—4% ВНП. Отсюда следует, что человечество не при¬ложило еще необходимых усилий для создания опти¬мальных технологических условий жизни и решения гло¬бальных проблем охраны окружающей среды, создания нормальных социально-экологических условий жизни, и потому масштабы необходимых затрат должны быть значительно увеличены.
Социально-экономические факторы являются веду¬щими стимулами для развития международного сотруд¬ничества в решении глобальных проблем охраны природы и рационального использования ее богатств......

1.Общие сведения о месторождении
Месторождение Дунга расположено в степной равнинной части Южного Мангышлака в непосредственной близости от акватории Каспийского моря и административно входит в состав Тупкараганского района Мангистауской области Республики Казахстан.
Административный центр полуострова г. Актау находится в 50 км от месторождения и связан железной дорогой с промышленными центрами страны. Ближайшие населенные пункты – поселки Тельман и Акшукур, отстоят от месторождения на расстоянии 25 и 32 км.
Через месторождение проходит асфальтированная автодорога, по которой осуществляется сообщение с городами: Актау, Форт-Шевченко, Жанаозен и поселками Тельман, Акшукур и Таучик. Широко развита сеть грунтовых дорог, пригодных для передвижения автомобильного транспорта.
Нефтепровод, соединяющий группу нефтяных месторождений полуострова Бузачи с магистральным нефтепроводом Жанаозен-Атырау-Самара проходит вблизи от рассматриваемого месторождения.
В орографическом отношении район работ представляет собой слегка наклонееное к юго-западу плато. Абсолютные отметки рельефа колеблются от +31 до +101 м. Постоянной гидрографической сети в районе работ нет, лишь в период дождей и снеготаяния вода скапливается в небольшом количестве в пониженных участках и ложбинах. Количество выпадаемых осадков составляет 70-85 мм в год. Климат района резко континентальный. Лето сухое и жаркое, температура воздуха достигает +35-40 ОС; зима малоснежная, температура понижается до –30 ОС. В зимние, весенние и осенние периоды характерны пыльные бури.
Фауна и флора района характерна для зон полупустынь с аридным климатом.
Растительность представлена полынью, верблюжьей колючкой.
Животный мир представлен пресмыкающимися, паукообразными и парнокопытными (сайгаками, джейранами).
Местное коренное население – казахи, заняты, в основном, в животноводстве.
Описываемый район характеризуется почти полным отсутствием пресных вод......

1. ВСТУПЛЕНИЕ
На всех стадиях своего развития человек был тесно связан с окружающим миром. Но с тех пор как появилось высокоиндустриальное общество, опасное вмешательство человека в природу резко усилилось, расширился объём этого вмешательства, оно стало многообразное и сейчас грозит стать глобальной опасностью для человечества. Расход невозобновимых видов сырья повышается, все больше пахотных земель выбывает из экономики, так на них строятся города и заводы. Человеку приходится все
больше вмешиваться в хозяйство биосферы - той части нашей планеты, в которой существует жизнь. Биосфера Земли в настоящее время подвергается нарастающему антропогенному воздействию.
При этом можно выделить несколько наиболее существенных процессов, любой из которых не улучшает экологическую ситуацию на планете.
Наиболее масштабным и значительным является химическое загрязнение среды несвойственными ей веществами химической природы. Среди них - газообразные и аэрозольные загрязнители промышленно-бытового происхождения. Прогрессирует и накопление углекислого газа в атмосфере. Дальнейшее развитие этого процесса будет усиливать нежелательную тенденцию в сторону повышения среднегодовой температуры на планете. Вызывает тревогу у экологов и продолжающееся загрязнение Мирового океана нефтью и нефтепродуктами, достигшее уже 11/5 его общей поверхности. Нефтяное загрязнение таких размеров может вызвать существенные нарушения газо и водообмена между гидросферой и
атмосферой. Не вызывает сомнений и значение химического загрязнения почвы пестицидами и ее повышенная кислотность, ведущая к распаду экосистемы. В целом все рассмотренные факторы, которым можно приписать загрязняющий эффект, оказывают заметное влияние на процессы, происходящие в биосфере.
2. ХИМИЧЕСКОЕ ЗАГРЯЗНЕИЕ АТМОСФЕРЫ
2.1 Основные загрязняющие вещества
Свой контрольную я начну с обзора тех факторов, которые приводят к ухудшению состояния одной из важнейших составляющих биосферы - атмосферы . Человек загрязняет атмосферу уже тысячелетиями, однако последствия употребления огня, которым он пользовался весь этот период, были незначительны. Приходилось мириться с тем, что дым мешал дыханию и что сажа ложилась черным покровом на потолке и стенах жилища. Получаемое тепло было для человека важнее, чем чистый воздух и незаконченные стены пещеры. Это начальное загрязнение воздуха не представляло проблемы, ибо люди обитали тогда небольшими группами, занимая неизменно обширную нетронутую природную среду. И даже значительное сосредоточение людей на сравнительно небольшой территории, как это было в классической древности, не сопровождалось еще серьезными последствиями......

Өзгерісті байқармыз талай әлі,
Басы болған нәрсенің бар аяғы.
Түнде жауған аппақ қар
Алматыда
Түске дейін түтінмен қараяды.
Сұрқы түнде үйлердің сұр балшықтай,
Әйнектері жылтырап тұрған шықтай.......

На всем протяжении своей истории человечество постоянно подвергалось воздействию стихийных бедствий, многие из которых своими катастрофическими последствиями оказали заметное влияние на последующее развитие отдельных регионов или даже достаточно крупных стран. Среди подобных катастроф первостепенную роль играли и, к сожалению, продолжают играть землетрясения.
Землетрясения вызывают огромный экономический ущерб, в считанные секунды, разрушая все то, что создавалось годами, десятилетиями или даже веками. Велики негативные социальные последствия землетрясений.
Разрушительное землетрясение большой интенсивности оставляет после себя разваленные жилые здания и сооружения, разрушенные объекты экономики и инфраструктуры, и самое страшное – гибель большого количества людей.
Разрушая целые города, землетрясение влечет за собой поражение людей и территории вторичными факторами, такими как взрывы газа и последующие за ними пожары, заражение радиационными и химически опасными веществами. Наличие завалов в проездах и в местах нахождения людей и материальных ценностей потребует проведения аварийно-спасательных и других неотложных работ (АСДНР).
Как показывает опыт, эффективность спасательных работ зависит от умелой разведки и поиска пострадавших в завалах, времени начала проведения спасательных работ от момента возникновения чрезвычайных ситуаций (ЧС), четкой организации по разборке завалов и своевременному оказанию первой медицинской помощи.
Это подтверждается многократным опытом проведения АСДНР при ликвидации ЧС. Так, например, в начальный период аварийно-спасательных работ в районе Спитакского землетрясения из-за слабой подготовленности участвующих в разборке завала местного населения и военнослужащих, а также слабой их технической оснащенности интенсивность разборки завалов и в целом спасательных работ была малоэффективной. Этот период соответствовал по времени стадии принятия экстренных мер. Он характеризовался спонтанным проведением работ, отсутствием единого центра по организации и управлению работами. Работы по разборке завалов проводились, в основном, собственными силами пострадавшего населения. В основе действий - самоспасение и взаимопомощь. Объектами работ, как правило, служили места проживания или работы самих пострадавших, их родственников и близких. Технические средства и прежде всего инженерная техника, использовались из числа тех, что оказались «под рукой». Так, в Ленинакане на весь город через 7 часов после землетрясения удалось привлечь к работам только 13 автокранов, 4 бульдозера и 6 эксковаторов. Тогда как в основной период работ по разборке завалов принимало участие уже свыше 37 тыс. человек и около 2600 единиц техники.
Работы по разборке завалов в Нефтегорске (1995г.) начались сразу же после землетрясения. Однако эффективность этих работ была низкой. Это было обусловлено отсутствием опыта проведения таких работ, в их организации, недостаточным количеством технических средств.
Учет перечисленных факторов при планировании действий на территории города Алматы Республики Казахстан подчеркивает актуальность данной темы дипломной работы.
Географическое расположение Республики Казахстан обусловило наличие на ее территории сейсмоопасных зон. Сейсмоопасные зоны – это места соприкосновения тектонических плит, складывающих земную кору.
В сейсмоопасную зону попадает город Алматы с населением 1,2 миллиона человек. Под постоянной угрозой возникновения землетрясения находится ряд других крупных городов с развитой промышленной базой.
В связи с этим на Государственную систему по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций Республики Казахстан и его центральный исполнительный орган – Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан возложена задача по защите населения и территорий от разрушительного землетрясения и проведение мероприятий по ликвидации его последствий.
Организация и проведение мероприятий, в том числе инженерного обеспечения, при угрозе и возникновении разрушительного землетрясения, несомненно, требует грамотного и четкого управления ими со стороны органов управления МЧС.
Целевой установкой дипломной работы является: исследовать последствия разрушительного землетрясения в городе Алматы и особенности организации связи после него, и на конкретном примере возможного разрушительного землетрясения в городе разработать предложения по составу и применению автономного подвижного узла связи воинского подразделения до батальона включительно, принимающего участие в ликвидации последствий землетрясения в Ауэзовском районе города Алматы с учетом взаимодействия со спасательными отрядами обеспечения порядка невоенных ведомств на основе техники связи учебного узла связи (полевого) ВИИРЭиС ....

Энергетикалық ресурстарға барлық механикалық, химиялық және физикалық энергия көздерін жатқызуға болады. Энергетикалық ресурстар олардың табиғатына, алу жолдарына және басқа да нышанына (белгісіне) байланысты топтастырылады (1-ші кесте).
1-ші кесте. Энергетикалық ресурстардың топтастырылуы
Бастапқы қоры Екінші қоры
Сарқылатын (көмір, мұнай, тақтатас, табиғи газ, жанғыш заттар)
Сарқылмайтын немесе қайтадан орнына келетін (ағаш, гидроэнергия, жел және күн энергиясы, геотермальдық энергия, жертезек, термоядерлық энергия) Көмірді іріктегенде және байытқанда шыққан қосымша өнімдер; гудрон, мазут және мұнай өңдегенде шыққан қалдық өнімдер; ағаш дайындағанда шыққан жаңқалар, тамырлар, бұталар.

Жанғыш газдар (домна, кокс); тастанды газдардың жылуы; салқындату жүйесінен шыққан ыстық су; күш беретін тастанды буы

Қатты органикалық отын және уран ресурстарының көп мөлшері өнеркәсібі дамыған елдердің жерінде болса, мұнай ресурстары мен гидроэнергия негізінде дамып келе жатқан Азия, Африка және Латын Америка елдерінде.
Жер қойнауындағы отын қоры болып, көмір, мұнай, газ және уран рудалары саналады. Көмірдің дүниежүзілік қоры 9-11 трлн. тонна (шартты отын түрінде), оның ішінде 50% (6 трлн. т) ТМД елдерінің жерінде шоғырланған. Жылына орта есеппен пайдалануға жерден алынатын мөлшер 4,2 млрд.тонна....

Табиғат- адам баласының тіршілік тынысы әрі таусылмас қазынасы. Адам табиғаттың туындысы ретінде біте қайнасып, өміріне қажетті азық қорын алады. Биологиялық түр ретінде алғашқы адамдар табиғат ресурстарын тұрпайы күйінде пайдаланып келді. Бертін келе, саналы түрде үй шаруашылығы мен айналысып, өсімдіктерді баптап өсіріп, жануарлардың кейбір түрлерін қолға үйретті.
Табиғат қорғау дегеніміз табиғат ресурстарын пайдалану барысында оның тиімді жолдарын іздеу, қайта түлету, бүліну, ластану жолдарынан сақтау және қорғауды жүзеге асыру. Табиғат қорғауға ғылыми тұрғыда бағытталған халықаралық, мемлекеттік және қоғамдық ауқымдағы іс шаралар жатады.
Соңғы жылдары жер шарында барлық табиғат қорлары бұрын-соңды болмаған антропогендік өзгерістерге ұшырап отыр. Олардың ең бастысы- әлемдік климаттағы өзгерістер. Күн мен жел энергиясы сарқылмайтын қор болғанымен, өнеркәсіптік қарқындап дамуына байланысты ауаға зиянды газдар, шаңдар көтеріп, адамдардың денсаулығына қауіп төндіруде. Бұл апатты құбылыстар өнеркәсібі шоғырланған ірі қалаларда өріс алып отыр. Ауа кеңістігінің ластануы Дүниежүзілік мұхиттар мен теңіздерге де өз ықпалын тигізуде.
Өркениетті елдер сияқты біздің республикамызда да табиғат қорғауға көп көңіл бөлініп отыр. 1997 жылы қоршаған ортаны қорғау туралы заң қабылданды. Заңның негізгі мақсаты еліміздің табиғатын қорғау мен оның байлығын халық қазынасы ретінде болашақ қрпақтардың салтанатты өмір сүру үшін сақтау. ....

Алғашқы экологиялық зерттеулерінің элементтерін біз көне дәуір оқымыстылары Эмпедокл, Гиппократ, Аристотель, Теофраст еңбектерінен көреміз. Табиғат құрылыстарын зерттеушілер өсімдіктер мен жануарлар тіршілігіндегі морфологиялық, физиологиялық бейімдеушіліктерді оның қоршаған табиғи ортасына тәуелділік шеңберінде экологиялық тұрғыдан қарастырады.
"ЭКОЛОГИЯ" терминін ғылымға 1866 ж.. неміс ғалымы Э.Геккель енгізді.Геккель ұлы ғылымды былай тұжырымдайды: "Экология деп біз табиғат экономикасына қатысты барлық бөлімдерді- жануарлардың оны қоршаған органикалық және бейорганикалық ортамен әсіресе, өзімен тікелей немесе жанама қатынаста болатын жануарлармен және өсімдіктермен өзара ынтымақтастық немесе қатыстық жаулық әрекеттерінің бүкіл жиынтығының зерттеулерін түсінеміз.
Қазіргі кезде экология кең, әлі толық қалыптасып бітпеген іргелі және қолданбалы комплексіне айналып отыр.Осы жайлы ғалымдардың ойлары:
Н.Ф.Реймерс (1992 ж) "Үлкен экология" еңбегінде "Қазіргі жағдайда экология қазіргі заманғы кең мағынада алғанда биоэкологиялық шеңберінен шықты. Ол қоғамдығы мен ішкі мазмұны бойынша жер туралы физика-математикалық, химия-биологиялық және қоғамдық ғылымдар цикліне тең келетін білімдер цикліне айналды."-деп жазған.
Ю.Одум: "Экология-табиғат пен қоғамдағы көп деңгейлі жүйелердің құрылысы мен тіршілік қызметі және олардың өзара байланысы туралы пәнаралық білімдер саласы."-деп айтқан.
Н.А.Воронков: "Қазіргі заманғы экологияны ағзалардың,соның ішінде адамның қоршаған ортамен өзара қатынасын адамзат қоғамының қоршаған ортаға әсерінің шекті дәрежесін, осы әсерлерді кеміту немесе олардың толық нейтралдау мүмкіндіктерін және олардың ауқымын анықтай отырып зерттеулер мен айналысатын ғылым ретінде қарастыру қажет.
Стратегиялық тұрғыдан алған экология адамзаттың өзінің тіршілігін сақтауы және экологиялық дағдарыстан шығуы туралы ғылым."
Ф.Дре: "Экология- болашақтың ғылымы, себебі адамның біздің планетамызда өмір сүруінің өзі прогресімен анықталуы мүмкін."
А.К.Бродский: "Тек биологиялық жүйелер экологияда ғана классикалық экологияның міндеттері мен функциясы сақталды. ....

Облыстың ауа бассейні екі түрлі жолмен ( табиғи және антропогендік) ластанады. Күшті шаңды борандар мен Маңғыстау жеріндегі тұздардың болуы ауада шаң және тұз түйіршіктері мен тозаңдарының болуын тұрақты етеді.
Антропогендік ластану өнеркәсіп пен көлік тасымалына байланысты. Әрбір автомобиль әрбір 1км-ге орта есеппен 40г зиянды заттар шығарады, ал облыс бойынша оның мөлшері жылына 100 мың тоннадан асып түседі.
Облыс бойынша ауаға ластағыш заттар шығаратын объектілердің саны 7 мыңнан асады, бірақ олардың басын көпшілігі ұсақ жылыту қазандары болып табылады, олардың әрқайсысы жылына орта есеппен 5-10 тонна ластағыш заттар шығарады. Атмосфераны ластайтын негізгі өнеркәсіп объектілері Ақтау, Жаңа Өзен қалаларының кәсіп орындары мен мұнай кәсіпшіліктері болып отыр. Ақтау қаласында осындай 26 кәсіпорын бар. 1980-87 жылдары облыс бойынша ластағыш заттардың мөлшері жан басына шаққанда 793кг-нан 948кг-ға, яғни 20%-ке өсті. Оның 90%-і мұнай кәсіпшіліктеріне тиесілі. “ Маңғыстау мұнай “ өндірістік бірлестігі бойынша 110-120 мың т ластағыш заттар шығарылды, ал Қазақ газ өңдеу заводында осындай көрсеткіш 23мың т жетеді.
Ақтау қаласындағы Каспий тау-кен металлургия камбинатына ( ПГМК- Каскор ) ластағыш заттардың 1/6 бөлігі тиеді. Осылардың қатарына камуналдық шаруашылық, асфальт зауаты, күкірт қышқылы зауаты, ет камбинаты, облыс жеріндегі ұлу тас және қиыршық тас карьерлерін жатқызуға болады.
Үнемді, толық пайдаланудың мүмкін болмауынан жыл сайын мыңдаған тонна ластағыш заттар шаң тозаң, газ күйінде атмосфераға кетіп жатады.
Мәселен, “ Маңғыстаумұнай “ бірлестігінің газ құбырларында 1987 жылы жүз миллион метр аса газ ( оның жартысы Бозащыда) бостан бос жағып жіберілді.
Маңғыстау облысының радияциялық ластануы жөнінде мәліметтер өте мардымсыз. Өлке жерінде аса ірі уран рудасы өндіретін кен-орны және радиоактивті отынмен жұмыс істейтін электр станциясының бар екенін ескерсек, радияциялық қауіптің бар екендігін сезінуге болады. 70-жылдары АЭС-тың пайдалану мерзімі бітуге таяу.....

Су - маңызды табиғи ресурс. Ол тіршілік негізін құрайтын зат алмасу процестерінде маңызды роль атқарады. Әсіресе, ауыл шаруашылығы мен өндірістегі маңызы зор. Ал оның адам, жануар және өсімдіктердің тіршілігіндегі ролі жалпыға мәлім. Көптеген тірі ағзалар үшін су мекен ету ортасы болып табылады.
Қалалардың, өнеркәсіптің, ауыл шаруашылығының қарқынды түрде дамуы, егістік алқаптар ауданының артуы, халықтың мәдени-тұрмыстық жағдайының жақсаруы және басқа да көптеген факторлар сумен қамтамасыз ету мәселесін қиындата түсуде.
Суға деген қажеттілік өте зор жэне жыл сайын арта түсуде. Жер шарын сумен қамтамасыз етудің жылдық шығымы 3300-3500 км3 құрайды. Соның ішінде 70% ауыл шаруашылығында қолданылады.
Суды көп пайдаланатын өндірістер: химия жэне целлюлоза-қағаз жасау өнеркәсібі, қара және түсті металлургия. Энергетиканьщ дамуы да суды пайдаланудың күрт артуына әкеледі. Су, әсіресе, мал шаруашылығы саласына, халықтың тұрмыстық қажеттілігіне өте көп шығындалады. Шаруашылық-тұрмыстық қажеттілікке жұмсалған судың көп бөлігі қайтадан өзендер мен тұщы су қоймаларына келеді.
Бүгінгі таңда тұщы су тапшылығы дүниежүзілік проблема болып отыр. Суға деген өндіріс және ауыл шаруашылығы қажеттілігінің артуы барлық елдердің, дүние жүзінің ғалымдарын бұл мәселені шешудің алуан түрлі әдістерін қарастыруға мәжбүр етуде.
Қазіргі уақытта су ресурстарын тиімді пайдаланудың мынадай бағыттары анықталды: тұщы су ресурстарын молайту жэне толық пайдалану, тұщы суды аз пайдаланатын жэне су қоймаларды ластамайтын жаңа технологаялық процестерді табу. ....