Марқұмның жылдығында айтылған жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Жетім-жесір атану
Лайық па еді біздерге?!
Жыл айналды келмеді,
Болмады күдер үзбеуге.
Із-тозы жоқ жоғалттық,
Дәрменім жоқ іздерге.
Көкірек толған қайғы-шер,
Төгейін, ел-жұрт, сіздерге.
Айтайын, жұртым, ойымды,
Болса сөзім орынды.
Сабазымдай пана боп,
Кім түзер оң мен солымды.
Аяулы қайран сабазым,
Аруағыңа табынам.
Көңілім менің алаң-ды,
Өмірде сенің жоғыңнан.
Қасиетіңді адамдық
Өмір бойы сағынам.
Құдайға бәрін тапсырдым,
Не келеді қолымнан!
Өзің жоқсың ақылшы,
Күн үшін кімге жалынам. ....
Өлеңдер
Толық

Тұлданған киімге қарап жылау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Өрнегін өрген іздеп пендемін, ашып көмбеген,
Жылады деп сөкпе, жұрт, иесі кетті төрдегі.
Жасым тоқсанға келді, жылайын, сөксең де, халқым,
Бұрынғы заман маған жоқ, арпаға бидай ексең де!

Жылқы ішінде алады алаға тоқым салады.
Жылады деп сөкпе, жұрт, отырмын жетім баладай. ....
Өлеңдер
Толық

Атқа көрісу (Қазақ ауыз әдебиеті)

Тайынан мініп қара атты,
Бәйге етіп баптап жаратты.
Тоғыз жыл тынбай жүгіртіп,
Минутын елге санатты.
Іле, Нылқы, Күнестің
Дүлдүлі болды қанатты.
Найзағайдай топ жарып,
Жұртты өзіне қаратты.
Иемдендің тұлпар деп,
Тай күнінде жасында,
Пырағың болсын бақида,
Сойып берем асыңа.....
Өлеңдер
Толық

Айт күнгі мерекеде айтылған жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Пенденің Алла панасы,
Өлімге кімнің шарасы?
Жастықпен ешкім білмейді,
Артында қалған баласы.
Өз еркімен кетіп пе?
Шақыртқан шығар бабасы.
Ай қасында сұлтаным,
Таң қасында шолпаным.
Есікке сыймас жоталым
Көрге бір қайтіп сыйды екен!
Көмуге барған халқымның
Көзі бір неғып қиды екен!
Бұл күндері майырылып,
Бас киімнен айырылып.
Өлейін десем өле алмай,
Бұрынғыдай жүре алмай,....
Өлеңдер
Толық

Әкеге арналған «Теріс өлең» (Қазақ ауыз әдебиеті)

Ақ киіктен жүйрік жоқ,
Әлемнен асқан жүйріктің
Аяғын басқан міні жоқ.
Жайнап бір жүрген жан әкем,
Ұзын судың бойында,
Киімі жатыр, өзі жоқ.
Бір ауыз айтқан сөзі жоқ.
Жапанда жортқан бір түлкі,
Желігіп шықты сонарға.
Қапияда тап келді,
Ұзын бір судың бойында,
Жақсының жанын аларға.
Алыстан қара көрінер,
Жүйрік бір жетер бүгіліп.
Тоқсан күн, үш ай дегенде,
Елі бір қара жиылып,
Қара бір судың бойында,....
Өлеңдер
Толық

Ұстазды жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Қос қанатым бар деуші едім,
Өшіріп алдым біреуін,
Судан өттім салменен.
Жылайды деп сөкпе, жұрт,
Өмірің өтті зарменен.
Жылқы ішінде құлықпын,
Майлықпенен сулықпын.
Жыламай қайтып шыдайын,
Зарлықпенен мұңлықты.
Екінті намаз бесінті,
Белдеуден тұлпар шешілді.
Кешеде жүрген қарғам-ай,
Бейішке қарай көсілді.
Есіктің алды күрке еді,
Күркеден атым үркеді.
Жарқырап жүрген қарғамның
Топырақ бетін бүркеді.....
Өлеңдер
Толық

Атаны жоқтап айтқан «Теріс өлең» (Қазақ ауыз әдебиеті)

Ағузубилла алһамнан
Сөз барлығы басталған.
Қысқа бір дүние, тар заман,
Талайлар саған тап болған.
Кешегі кеткен аташым,
Көңіліме қайғы дақ салған.
Бойымда әдеп сақтаған,
Асқар бір таудай қорғаным,
Аударып қағаз ақтарған.
Жалғаншыны жат етпе,
Алласын ойлап тоқталған.
Афуза—ғалам ғафудан
Іздесем, ізің табылмас,
Үмітім таңда махшардан.
Балапаны баураусыз,
Ұясында жас қалған.
Жағдайды айтып халқыма,
Базарым қайтты, бақ тозған.....
Өлеңдер
Толық

Қазақ халқының жоқтау жыры (Қазақ ауыз әдебиеті)

Пісімілдә сөздің өрнегі
Пәнденің рас өлмегі.
Бұл дүниеде тұру жоқ
Ажалға адам көнбегі.
Құдайдың салған ақ ісін
Дін мұсылман көрмегі.
Мекендеген өзенді
Қоңыр қазсың көлдегі.
Қолыңнан ұшқан ақ сұңқар
Енді бір болмас келмегі.
Көп әнбия көңілді
Дүнияға бөлмегі.
Құдай досты Мұхамбет
Басқаменен тең бе еді.
Ақ ісіне Алланың
Қарсылық ету жөн бе еді..
Піссімілла сөздің пірі екен,
Ең асылы нұр екен.....
Өлеңдер
Толық

Баймолла Қареке ұлын жоқтау (Қазақ ауыз әдебиеті)

Биссимилла сөзді бастайын,
Асығып айтып саспайын.
Көңілдегі шерімді
Ақтарып, жұртым, тастайын.
Арманда кеткен сабазым,
Аузымнан қайтып тастайын.
Жылаудан басқа шарам жоқ,
Қолымнан келер шамам жоқ.
Жыламайын десемде,
Қорланды көңілім амал жоқ.
Алдымда үлкен аға жоқ,
Бас болған әке, пана жоқ.
Кек алатын дұшпаннан
Ата менен баба жоқ.
Тым болмаса ақ, нақақ,
Айыратын адам жоқ.
Отыз да үш мың сахаба....
Өлеңдер
Толық