Зерттеудің көкейкестілігі. Тәуелсіз Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2030» Жолдауындағы ұзақ мерзімді басымдылықтың бірі «Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі, мен салауаты» тармағындағы азаматтарымыздың өз өмірінің аяғына дейін дені сау болуы және оларды қоршаған табиғи таза ортада салауатты өмір салтына әзірлеу қажеттілігі айтылған.
Қоғамның дамуының қазіргі заманғы жағдайында халықтың денсаулығы мен өмір сүру ұзақтығының күрт төмендеуі байқалады. Әр түрлі зерттеулердің деректері бойынша жастардың 10%-ға жуығының ғана дене бітімі мен денсаулығы қалыпты деңгейде, адамдардың өмір сүру ұзақтығы 7–9 жасқа қысқарып, өлім туудан асып түсуде, қоғамның өндірістік әлеуеті төмендеуде.
Қазіргі уақытта адам денсаулығы білім берудің әр түрлі салалары үшін ең өзекті проблема болуда, олардың ішінде халықтың валеологиялық мәдениетін қалыптастыру жолымен адам денсаулығын дамыту және сақтау жүйесі арқылы танылған педагогика ғылымына ерекше орын берілген.....

Зертеудің өзектілігі. Жас жеткіншектердің дене тәрбиесі Қазақстан Республикасы мемлекеті мен үкіметінің қашанда маңызды міндеттерінің бірі болып келеді. Республика Президенті мен үкіметтің жалпы білім беретін мектептердегі оқушылардың дене тәрбиесін жетілдіруге арналған қамқорлығы (оқу-тәрбие үрдісін жетілдіру, материалдық-техникалық базаларды нығайту, педагогикалық мамандардың кәсіпкерлігін арттыру) бірқатар шешімдер мен қаулыларда өзінің жарқын көрінісін тапты.
Қазақстан Республикасы барлық тарихи кезеңде ұлттық саясатты өрбітуге және де оны жетілдіру мен қалыптастыруға әрдайым көңіл бөліп отырды.
Қазақстан Республикасында олимпиадалық ойындар бағдарламасын құрайтын және де жалпы халықтық байлықтың мүддесіне айналған дене күші жаттығулары көп.
"Президенттік сынама" Қазақстан Республикасында өмір сүріп жатқан барлық ұлт өкілдерінің, жалпы халықтың маңызына ие болып отыр.
Жалпы халықтық және ұлттық мәдениет сәйкестігі мен олардың өзара байлық бірлестігі осылардың кеңінен дамуына жол ашуды құрайды. ....

Зерттеудің көкейкестілігі. Қазақстан Республикасының Президенті – елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан-2050 стратегиясы» - қалыптасқан Қазақстан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында біз бәсекеге қабілетті ел болуымыз үшін, ұшқыр білімді ұлт болуымыз керек делінген.
Жолдауда тіл саясатына елді біріктіруші басты фактор ретінде басымдық берілген. Бұл орайда рухани негізіміз - қазақ тілі турасында айта келіп, Елбасы: «Біздің міндетіміз - оны барлық салада белсенді пайдалана отырып дамыту. Біз ұрпақтарымызға бабаларымыздың сандаған буынының тәжірибесінен өтіп, біздің де үйлесімді үлесімізбен толыға түсетін қазіргі тілді мұраға қалдыруға тиіспіз. Бұл - өзін қадірлейтін әрбір адам дербес шешуге тиіс міндет», - деп көрсетеді. ҚР Президенті мемлекеттік тілдің мәртебесін нығайта түсу қажеттілігін, қазақ тілін кеңінен қолдану бағытындағы кешенді шараларды тереңдете түсуді баса айтады. Жас ұрпақ тәрбиелеуде оның ішінде дене тәрбиесі бағытында өзінің ең қолайлы тәрбие құралдардың бірі қазақ тілі екендігін дәлелдеп келе жатқан ұлттық ойындар мен ұлттық спорт түрлері қазіргі Егемен Қазақстан халқының болашағының жарқын болуы үшін атқарылып жатқан істердің ішінде өзінің пайдалы жақтарымен көрінуде. Пайдалы жақтарына: ұлттық ойындар арқылы халықтың тарихи қалыптасқан салт- дәстүрлерін жеткізуші ретінде көрніс табуы, ұлттық тілді дамыту ісінде қажеттілігі, барлық жастағы адамдардың денесін шынықтыру істеріндегі пайдалылығы, салауатты өмір сүруді насихаттауы, спортшылар дайындау жағынан маңыздылығымен ерекшеленеді. [1] ....

Кіріспе
Тау-кен өндірісі ғылым мен техниканың жер қойнауын игер,пайдалы қазбаларды өндіру жұмыстарын қамтитын сала.ежелден келе жатқан салардың бірі болып табылады. Негізінен өндірістің бұл түрі жер қойнауындағы пайдалы қазбаларға барлау жүргізу, құрамы мен сапасын анықтау, алынған пайдалы қазылымдарды алғашқы өңдеуден өткізу және тау-кен технологиясы саласында ғылыми-зерттеуші жұмыстарын жүргізумен айналысады. Барлау жұмыстары жүргізілген сон ғана кен қазу жұмыстары(кенді ашу, дайындық қазбалар жасау, жер астылық және жер үстілік қажетті құрылыстар тұрғызу, т.б. жүргізіліп, тағайындалған технологиялармен қазыла бастайды. Қазіргі таңда кез-келген өндіріс түрінде ақпараттық технологиялар қолданылады. Тау-кен өндірісіндегі ,ақпараттық технологиялар, өндіріс жағдайында жасалынатын жұмыстарды тез әрі сапалы етіп жасауға зор үлесін қосады. Пайдалы қазбаларды өндіруден қалыптасатын , өндірістік процесстердің ақпараттық қолдауды дайындағанда оларды өңдеудің әртекті модельдері мен алгоритмдері қолдануы тиіс. Әлемдік нарықта
интеграцияланған тау-кен жүйелеріне арналған көптеген бағдарламалық өнімдер ұсынылады. Мысал ретінде, үш өлшемді кеңістікте тау-кен
жыныстарының визуалициясы, кен орындарының геостатикалық анализі,жер асты және жер үсті жұмыстарын жоспарлау сияқты бағдарламалық өнімдер ұсынылады. Тау техникаларының көптеген түрі өндіріс кезінде автоматтық басқаруды және де бақылауды қажет етеді. Бұл талаптарды орындау үшін басқарудың авматтандырылған жүйелері қолданылады. Ол тау техникаларында орналасқан мобильді компьтер мен орталық диспетчер пультынан құралады. Дипломдық жобада SCADA жүйесі негізінде тау-кен жыныстарын жарылу процесіне дайындау технологиялары қарастырылады.....

Кіріспe
Қaзіргі тaңдa aлғa қoйылғaн мaқсaттaрдың бірі Қaзaқстaн қaлaлaрындa сумeн қaмтaмaсыз eту бaсқaру жүйeсінің oңтaйлы бoлуын жaсaп шығaру.
Oсығaн бaйлaнысты сумeн қaмтaмaсыз eтуді энeргoтиімділік aрқылы бaсқaруғa, сoнымeн қaтaр рeсурстaрды көбірeк ұтымды пaйдaлaнуғa,
элeктрлік жәнe жылу энeргиясын үнeмдeугe бoлaды. Әртүрлі тeхнoлoгиялық үрдістeрмeн oңтaйлы бaсқaру жүйeсін іскe
aсыру әлeмгe ХХ ғaсырдың 60-70 жылдaрындa кeлді, сoның қaтaрындa сoрғы стaнциясын бaсқaру жүйeсі дe бoлды. Сoрғы стaнциясы eрeкшeліктeрі мeн сипaттaмaсы бaр күрдeлі нысaн бoлып тaбылaды. Бұл жұмыстың нeгізгі мәні жиілікті–рeттeгіш жeлісін сoрғы стaнциясынa eнгізу бoлып тaбылaды, oсының eсeбіндe энeргoтиімділіктe, сeнімділіктe жәнe өнімділіктe көптeгeн міндeттeр шeшілeді. Әлeмдe ЖРТ жүйeсінің eнгізулeрі бoлсa дa, әрқaйсысынa жүйe нысaны әртүрлі құрылaды.....

Кіріспе
Эскалаторлар 21-ғасырда жолаушыларды бір деңгейден екінші деңгейге
тасымалдаудағы транстпорттық құралдардың тиімді түрі болып табылады.
Эскалатор жолаушыларды өткізу ерекшелігіне байланысты көптеген
қоғамдық жерлерде пайдалынылады. Соның ішінде метро бекеттері. Метро
бекеттері терең орналасқандықтан және бір мезгілде жолаушылардың көбеюі
эскалаторды мүмкіндігінше қолдануды талап етеді. Және де эскалаторлардың
бір артықшылығы басқару жүйесінде сезгіш құралдар арқылы жолаушылар
жоқ кезде өшіп туруы, соның арқасында біз жұмсалатын электр энергиясын
бірнеше есе азайтамыз. Бұл дипломдық жобада қолданылатын жаңа
технологиялар эскалаторды басқаруға көптеген жеңілдіктер жасайды.....

Кіріспе
Қазіргі кезде магистралды мұнай құбырлары (ММҚ) мұнайды тасымалдау түрлерінің едәуір арзан және жоғары сенімді түрі болып
табылады. Олар жоғары өткізу жолағымен, құбыр желісінің диаметрі 530 - ден 1140 мм дейін және 50 км кем емес ұзындығымен сипатталады. Мұнайды тасымалдауға жеткілікті құбыр желісіндегі қысымды тудыру және ұстап тұру үшін, мұнайды тасымалдаушы станциялары (МТС) қажет болады. Қазіргі кезде, мұнайды тасымалдаушы жүйелерін жетілдіру үшін, сорғы станцияларына қуатты жиілікті – реттеуші электр жетегі (РЭЖ) енгізіле басталды, олардың әмбебвп мүмкіндіктерін автоматтау мен қуатты үнемдеу мәселелерін кешенді қамтамасыз ету құралдары ретінде дәлелдеді. ЦН-ның өнімділігін реттеу кезінде пайдаланатын қуатты үнемдеуден басқа, жүйедегі гидравликалық соққылардан тыс, агрегат элементтеріне жүктемелер мен ағып кетулерді төмендетумен анықталатын, қорды үнемдеу әсері де өте маңызды болып келеді.....

Кіріспe
Oптoэлeктрoникa бірлeскeн элeктрлік жәнe oптикaлық тәсіл нeгізіндe
aқпaрaтты бeру, қaбылдaу, өңдeу, eстe сaқтaу сұрaқтaры қaрaстырылaтын
тeхникa мeн ғылымның бөлімі бoлып тaбылaды. Aқпaрaттық жәнe тeхникo-
экoнoмикaлық көрсeткіштeрдің (сeнімділігің aртуы, тeз әрeкeттілігі, көлeмі
мeн сaлмaғынығ aзaюы) өсуі жүйeнің үздіксіз қиындaуы рaдиoэлeктрoникa
мeн eсeптeу тeхникaсының дaмуынa әкeліп, oсыдaн oптoэлeктрoникa бөлініп шықты.
Қaзіргі элeктрoникaдa көбінeсe қaтты дeнeдeгі элeктрoнды құбылыстaр
(нeгізінeн жaртылaй өткізгіштeрдe) жәнe oсылaрдың нeгізіндe жaсaлғaн –
жaртылaй өткізгішті aспaптaр қoлдaнылaды.
Элeктрoнды құбылыстaр бaсқaру сигнaлынa үлкeн сeзімтaлдығымeн,
функциoнaлды иілгіштігімeн, жoғaры тeз әрeкeттілігімeн жәнe
әмбeбaптылығымeн eрeкшeлeнeді. Элeктрoникa көмeгінсіз шeшілeтін
тeхникaлық сұрaқтaр мeн тaпсырмaлaр жoқ сeкілді.
Aлaйдa, жaртылaй өткізгіш элeктрoникa дaмуымeн oлaрдың нeгізіндe
элeктрoндық құбылыстaр мeн жүйeлeрді пaйдaлaну мәсeлeлeрі бoйыншa
eлeулі шeктeулeр бaр. Aтaп aйтқaндa, элeктрoндық жүйeлeр мeн төмeн
сeнімділік (aрттыру қaптaмa тығыздығы бaрлық құрaлдaрмeн) элeмeнттeрдің
күшті өзaрa әсeр сaлдaрынaн төмeн бөгeуілгe қaрсы.
Шуылдaр бaсқaру жүйeсі мeн өнeркәсіптeгі aвтoмaтизaция кoнструктoрлaрынa көптeгeн қиыншылықтaр әкeлeді, сoндықтaн бaсқaру жәнe
бaйлaныс сигнaлы өтeтін элeктрoнды aппaрaтурa мeн жeлілeр өтe сeнімді
экрaндaлуды қaжeт eтeді.....

Кіріспе
Объектiлердi техникалық жағдайдын бағалауы және жабдықтың қызмет
мерзiмін ұзарту үшін бақылаудың әр түрлi әдiстерiмен оларды кешендi
тексеру керек.
Конструкциялық материалдар күйінің, әртүрлі физикалық әдістер мен
құралдары орналасқан үлкен арсеналы бар қазiргi диагностикасы ақаулықты
анақтау міндеттерімен ғана шектелмейді, материалдардың механикалық
сипаттамаларды анықтау мiндеттерiн шешуде кеңiрек пайдалана бастаған,
және де негiзгi орынды қалдық және ішкі жұмыс кернеулерін өлшеудегі
әдiстер мен құралдар алады.
Осыған орай бірінші орынға механикалық бұзылулар, металлтану және
бұзбай бақылауды байланыстыратын техникалық диагностика әдістері
шығады. Мұндай әдістерге бірінші болып шиеленіскен деформацияланған
күйді бақылау әдістері жатады.
Металл құрылымның басты эксплуатация сипаттамасы - шиеленіскен
деформацияланған күй, себебі, кернеу белгілі бір деңгейден артқан кезде
құбырлар, өтулер, ғимарат аражабы, жебе және тетiктердi көтерме ақының
арқандары және т.с.с. маңызды конструкциялардың ақауына және бұзылуына
әкелуі мүмкін , және де электрлік машиналардың айналмалы бөліктерінің сынуына әкеледі.
Жұмыс істеп тұрған конструкция залалдануының басты көзі болып
коррозияға ұшырау процесі, шаршау және сұламалық интенсивті түрде
артатын кернеу шоғырлану аймағы екені белгілі.
Эксплуатациялы зақымдануға әкелетін процесстер болып кенеу шоғырлану аймағында (КША)
металлдың өзгеруі табылады (коррозия, шаршау, сұламалық). Демек, жабдық
және құрылым диагностикасында кернеу шоғырлану аймағын табу маңызды
міндеттердің бірі болып табылады.
Қазіргі уақытта шиеленіскен деформацияланған күйді бақылау және
конструкция бөлшектерінің магниттік диагностика параметрі арқылы жұмыс
істеуін бағалау ашық мәселе ретінде қала береді .
Улкен қызығушылық өзара байланыста магниттiк және металлдардың
механикалық параметрлерiне негізделген болат конструкцияның шиеленіскен
деформацияланған күйін жанама магниттік бақылау әдістерінде көрінеді.
Өңделген әдістер және металлдың магиттік диагностикалық параметрлері
бойынша механикалық кернеуді техникалық өлшеуіш құрылғылар құбыр
(құбыр, үшжақты, пісірме қосылыс) конструкция элементтерінің шиеленіскен
деформацияланған күйін ерте диагностика жасауда артықшылықтарға ие
болады . Жағдайлар қатарында шиеленіскен деформацияланған конструкция
элементтер күйін бақылауда магниттік шуларды тіркеу, металлды магниттік
анизотроп, коэрциативті күш және металлдың магниттік есте сақтауы үшін
техникалық амал қолдануымен жүргізіледі....

Кіріспе
Соңғы кездерде, ірі өндірістік тағайындау объектілермен қатар, орташа
және кіші өндірістік, өнеркәсіптік, шаруашылық және т.б. тағайындау
объектілері үшін орталықтандырылған күзет-өрт сөндіру сигнал беру
жүйесіне (ЦСОПС) деген сұраныс өсті. Мұндай кәсіпорындарда, әдетте, өзінің
жеке күзет бөлімшелері болады. Сигнал беру кезінде жылдам әрекет жасауды,
сигнал берудің нақты уақытын және жерін анықтауды, күзетке шараларды
өткізу және оны күзеттен алуды жеңілдетуді қамтамасыз ету үшін, барлық
объект аймағында орталықтандырылған бақылау жүйесін орнату қажет.
Күзет-өрт сөндіру сигнал беру жүйесі- бұл, өртті немесе жануды табу,
бұл объектіде өрт туралы және мәліметтерді өндеу және көрсету, техникалық
құрылғылар мен өрт сөндіру орнатуларды қосуға арналған автоматты түрде
бұйрық беруі үшін арнайы ақпараттарды, және де күзетілетін аймаққа
рұқсатсыз дендеп кіруді тоқтату үшін, заманауи объектіде орналастырылған,
бірлесіп жұмыс істейтін өрт сөндіру сигнал беруінің техникалық заттарының
жиынтығы.....