Биология | АДАМЗАТ ПОПУЛЯЦАСЫ
Адамзат популяцасы деп ұзақ уақыт бір аумақты мекендейтін және еркін некелесетін адамдар жиынтығын айтады. Ол эколгиялық (демрграфиялық) және генетикалық тұрғыда сипатталады.
Популяцияның экологиялық сипаттамаларына оның сан мөлшері ,жас мөлшерінің ара қатынасы,жыныстық құрамы ,мекендейтін аумақ және т.б. жатады.
Адамзат популяциясы жеке адамдардан құралады,сондықтан олардың сан мөлшерін білудін манызы зор.Кез келген популяциясы сан мөлшері особьтардың туу және өлу жилігіне байланысты.өз ққұрлымын сақтау үшін популяцадағы туудың жилігі әрбір некедегі әйелге 2,5-3 баладан келуі керек. Бірақ сонғы кезде туу жиілігі әлдеқайда төмен,мысалы,Еуропада ,АҚШ және Канадада-1,9;Қазақстандағы нәрестелер туужилігі3,0,бірақ сонғы жылдары төмендеуде .Басқа ТМД елдерінде Украина мен Молдавияда -2,5,Армения мен Ресейде -2,5-нан төмен,Тәжікстан,Түркменстан,Өзбекстанда -5,0 .Өлім жилігіне келетін болсақ :медицинаның (микробиологияның, иммуналогияның) жетістіктеріне және әлеуметтік позитивтік өзгерістерге байланысты,аса қауыпты инфекциялық аурулардан адамның өлуі жилігі күрт төмендеді .Ол аурулар эпидемияларының кздесуі азайды ,мүлдем жоқ деуге де болады.Адамзат өмірінің ұзақтығы дамыған ел популяциясында орта шамамен 20жасқа ұзарады.(Кваша,1980 ж) ,ТМД елдерінде әрбір 10 мың адамның -12,3-і 90 жастан және 0,8-і 100жастан асқан қарттар. Туылуы жилігі азайғанымен ,өлім жилігінің азаюына және өмір сүру ұзақтығына байланысты эконоикалық дамыған елдер популяциясының сан мөлшері тұрақты сақталуда .
Адамзат популяциясы құлымының сақталу құрамындағы особьтардың жас мөлшеріне де байланысты. Сондықтан популяцадағы адамдарды репродуктивтік кезенге дейінгі ,репродукттивтік кезендегі және пострепродуктивтік кезендегілер деп топтайды. Болашақ популяцианың құрамын анықтауда репродуктивтік кезендегі особьтар үлкен рөл атқарады .Олар 18-20 жастан 40-45-ке деінгі адамдар .
Пререпродуктивтік және пострепродуктивтік кезендегілер популяцияның жалпы санына енгенімен келесі ұрпақтың фенотиптік және генотиптік құрлымын анықтай алмайды.....
Популяцияның экологиялық сипаттамаларына оның сан мөлшері ,жас мөлшерінің ара қатынасы,жыныстық құрамы ,мекендейтін аумақ және т.б. жатады.
Адамзат популяциясы жеке адамдардан құралады,сондықтан олардың сан мөлшерін білудін манызы зор.Кез келген популяциясы сан мөлшері особьтардың туу және өлу жилігіне байланысты.өз ққұрлымын сақтау үшін популяцадағы туудың жилігі әрбір некедегі әйелге 2,5-3 баладан келуі керек. Бірақ сонғы кезде туу жиілігі әлдеқайда төмен,мысалы,Еуропада ,АҚШ және Канадада-1,9;Қазақстандағы нәрестелер туужилігі3,0,бірақ сонғы жылдары төмендеуде .Басқа ТМД елдерінде Украина мен Молдавияда -2,5,Армения мен Ресейде -2,5-нан төмен,Тәжікстан,Түркменстан,Өзбекстанда -5,0 .Өлім жилігіне келетін болсақ :медицинаның (микробиологияның, иммуналогияның) жетістіктеріне және әлеуметтік позитивтік өзгерістерге байланысты,аса қауыпты инфекциялық аурулардан адамның өлуі жилігі күрт төмендеді .Ол аурулар эпидемияларының кздесуі азайды ,мүлдем жоқ деуге де болады.Адамзат өмірінің ұзақтығы дамыған ел популяциясында орта шамамен 20жасқа ұзарады.(Кваша,1980 ж) ,ТМД елдерінде әрбір 10 мың адамның -12,3-і 90 жастан және 0,8-і 100жастан асқан қарттар. Туылуы жилігі азайғанымен ,өлім жилігінің азаюына және өмір сүру ұзақтығына байланысты эконоикалық дамыған елдер популяциясының сан мөлшері тұрақты сақталуда .
Адамзат популяциясы құлымының сақталу құрамындағы особьтардың жас мөлшеріне де байланысты. Сондықтан популяцадағы адамдарды репродуктивтік кезенге дейінгі ,репродукттивтік кезендегі және пострепродуктивтік кезендегілер деп топтайды. Болашақ популяцианың құрамын анықтауда репродуктивтік кезендегі особьтар үлкен рөл атқарады .Олар 18-20 жастан 40-45-ке деінгі адамдар .
Пререпродуктивтік және пострепродуктивтік кезендегілер популяцияның жалпы санына енгенімен келесі ұрпақтың фенотиптік және генотиптік құрлымын анықтай алмайды.....
Рефераттар