Ана тілі, тіл туралы мақал-мәтелдер жинағы
Алажағым кетсе де,
Айташағым кетпесін.
Ат жүйрігі айырады,
Тіл жүйрігі қайырады.
Мақтаған жеткізер,
Шаққан өлтірер.
Мақал-мәтелдер
Сыр, құпия, астыртын, жасырын туралы мақал-мәтелдер топтамасы
Жаманға сырыңды айтпа,
Сырыңды айтсаң да, шыныңды айтпа.
Сырыңды айтсаң да, шыныңды айтпа.
Жаманға сырыңды айтсаң
Жарға жығады.
Жарға жығады.
Сыр ашу оңай,
Сыр түю қиын.
Сыр түю қиын.
Сабын кірді ашады,
Сабырсыз сырды ашады.
Сабырсыз сырды ашады.
Мақал-мәтелдер
Қорлық, жәбір, жапа туралы мақал-мәтелдер
Әке мейірімінен ұстаз жәбірі жақсы.
Жатқан жапа көреді,
Жүрген опа көреді.
Жүрген опа көреді.
Әуелі жапа көрмей, опа болмас.
Қызың кер әдеп болса — қорлық,
Балаң бейәдеп болса — қорлық.
Балаң бейәдеп болса — қорлық.
Өтпес жарлық — бойға қорлық.
Жабағы тайды қорлама
Жазға шықса, ат болар,
Жас жігітті қорлама
Жұртына ертең бас болар.
Жазға шықса, ат болар,
Жас жігітті қорлама
Жұртына ертең бас болар.
Отың жанбаса — қорлық,
Құсың алмаса — қорлық.
Құсың алмаса — қорлық.
Мақал-мәтелдер
Қазына, дәулет, байлық, молшылық
Дәулетіне қарай сәулеті.
Дәулетті ел — сәулетті.
Орман ел дәулеті, жер сәулеті.
Еңбексіз құраған дәулет,
Емсіз жабықсан дертпен тең.
Емсіз жабықсан дертпен тең.
Жамандықты көп қусаң,
Құтылмас пәле жолығар,
Жақсылықты көп қусаң,
Бақ-әулетің молығар.
Құтылмас пәле жолығар,
Жақсылықты көп қусаң,
Бақ-әулетің молығар.
Келген - дәулет, кеткен - бейнет.
Дәулет келерінде тойға келген қыздай,
Кетерінде қолға ұстаған мұздай.
Кетерінде қолға ұстаған мұздай.
Келген дәулет, кеткен мехнат бәрі бір.
Адыра қалды бақ, дәулет,
Еңбек енді шын дәулет.
Еңбек енді шын дәулет.
Мақал-мәтелдер
Ризық, нәсіп, несібе, ырыс, береке
Болса, данам, көңіл тура, тіл майда,
Ризығың таусылмайды ондайда.
Ризығың таусылмайды ондайда.
Кәсіп, кәсіп түбі - нәсіп.
Арамнан алған түйеден,
Адалдан алған ешкі жақсы.
Адалдан алған ешкі жақсы.
Қарманған қарап қалмайды.
Қимылдаған қыр асады.
Ерте тұрған өкінбес.
Алыстан арбалағанша,
Жақыннан дорбала.
Жақыннан дорбала.
Түсі келіспей, ісі келіспес.
Қасықтап жинап,
Шөміштеп төкпе.
Шөміштеп төкпе.
Мақал-мәтелдер
Кемеңгер, дана, данышпан, ойшыл
Кемеңгер келістіден шығар,
Қара байыр, желістіден шығар.
Қара байыр, желістіден шығар.
Хас кемеңгер қайғырса да, қуанса да, қалт етпес.
Кемеңгердің артынан көп ереді.
Кемеңгер кеңес таппай қоймас.
Ісмердің байлығы қолында,
Кемеңгердің байлығы жолында.
Кемеңгердің байлығы жолында.
Кемеңгердiң артынан көп ередi.
Дана,
Дананы да туған ана.
Дананы да туған ана.
Көп ойласаң — дана боласың,
Көп ойнасаң — бала боласың.
Көп ойнасаң — бала боласың.
Мақал-мәтелдер
Жұрт, қауым, халық, әлеумет, жамағат, халайық, ел
Жігіттің жақсылығын
Жұрты білер.
Жұрты білер.
Қарты бардың жұрты бар,
Кемпірі бардың құрты бар.
Кемпірі бардың құрты бар.
Көшермен болса жұрт жаман,
Кетермен болса қыз жаман.
Кетермен болса қыз жаман.
Күйінбеген жұрт күйдірген кезінде,
Құтқарады өзгені де, өзін де.
Құтқарады өзгені де, өзін де.
Ауыл болсаң - қауым бол.
Ат алсаң, ауылыңменен ақылдас,
Қатын алсаң, қауымыңменен ақылдас.
Қатын алсаң, қауымыңменен ақылдас.
Ауыл болсаң, қауым бол,
Көрші болсаң, тату бол.
Көрші болсаң, тату бол.
Мақал-мәтелдер
Суық, аяз, боран, дауыл туралы
Қар жауды деп қуанба,
Артынан аязы болар.
Қожа келді деп қуанба,
Артынан ниязы болар.
Артынан аязы болар.
Қожа келді деп қуанба,
Артынан ниязы болар.
Аяз болады, бұлт болады,
Өткен күндер ұмыт болады.
Өткен күндер ұмыт болады.
Қарны ашқанға ас салғызба,
Суыққа тонғанға от жаққызба.
Суыққа тонғанға от жаққызба.
Жылыда жинақталмаған,
Суықта қымтала алмайды.
Суықта қымтала алмайды.
Құдай суықты сырт киіміне қарай жібереді.
Қар суық па,
Қайғың суық па?
Қайғың суық па?
Мақал-мәтелдер
Тон
Ананың салған жолы бар,
Ананың тіккен тоны бар.
Ананың тіккен тоны бар.
Ескі тонның жылуы жоқ,
Қайтқан күннің қызуы жоқ.
Қайтқан күннің қызуы жоқ.
Кеңеспен кескен тон келте болмас.
Орамал тонға жарамаса да,
Жолға жарайды.
Жолға жарайды.
Тоны жаманды ит қабар,
Көңілі жаманды құдай табар.
Көңілі жаманды құдай табар.
Жаман тонның биті ащы,
Жаман кісінің тілі ащы.
Жаман кісінің тілі ащы.
Тойға барсаң тойып бар,
Торқа тоның киіп бар.
Торқа тоның киіп бар.
Мақал-мәтелдер
Тәлім, тәрбие, үлгі, өнеге
Көргені жоқ көріктіден,
Тәлім көрген текті артық.
Тәлім көрген текті артық.
Тәрбие - тәлімнен.
Ғалым тәлімін өзінен бастасын.
Қызым келіннен ғибрат алып өседі,
Ұлым елімнен ғибрат алып өседі.
Ұлым елімнен ғибрат алып өседі.
Қамшыға бүлдіргі
Балаға үлгі керек.
Балаға үлгі керек.
Бас тұмақтың үлгiсi.
Тәрбиелі адам — тағалы атпен тең.
Баланы жастан,
Келінді бастан тәрбиеле!
Келінді бастан тәрбиеле!
Мақал-мәтелдер