Жұмағали Саин (Ақ алмастай жарқылда)

(Ақындарға)

Тасыған тасқын тасқанда,
Асқар белден асқанда.
Асқар белден асқанда,
«Абылай аспас асудың»
Төбесін таптап басқанда.
Тасқындай ұлы күреспен
Еңбекші көзін ашқанда,
Күл көмірде күн болған,
Езіліп байда күн, болған.
«Өмірдің құлы» құл мен күң,
Тасыған тасқын күйіне,
Шырқыратып даусын қосқанда
Бұрын «өлік» қазір ел.
Тіріліп тірлік қылғанда,
Масайрап орман, қыр мен бел,
Қызуда төсті ұрғанда,
Жабыла жаппай аттанып......
Өлеңдер
Толық

Жұмағали Саин (Тазаланған төре)

Таң да атты, күннің көзі күлімдеп,
Жердің жүзін оятатын нұрым деп,
Шашқанда нұр, сайрағанда бұлбұлы,
Еңбекші жас менің сүйер ұлым деп.

Жастығынан барлық халық бас алды,
Бетін жуып алдарына ас алды.
Күрсінді де бір жуантық алтын тіс,
Кемсеңдеді шын көзінен жас алды.......
Өлеңдер
Толық

Жұмағали Саин (Мәз емес)

Мещанкаға

Қызыл ерін,
Жалғыз көрім,
Бетіңе «ұнды» жағынсаң.
Үйден безіп,
Көше кезіп,
Жұрттың көзін бағынсаң.
Еппен тұрып,
Көзің күліп,
Назданасың «сарына»
Бүгін мынау,
Ертең анау,
Қарамайсың арыңа.......
Өлеңдер
Толық

Жұмағали Саин («Колхоз жолына»)

(«Колхоз жолы» газетінің тұңғыш шығуына)

«Колхоз жолы»
Көптің қолы,
Көп дегенім еңбекші.
Газет айна,

Айдан айға!
Көптен өсіп еңбекші.
«Колхоз жолы»
Көптің қолы, ...
Өлеңдер
Толық

Шежіре: Орта жүз - Арғын руы

Орта жүздің Арғын тайпасы ірі-ірі екі рулық бірлестіктен: Мейрам және Момын бірлестіктерінен тұрады. Арғын тайпасының таңбасы көз:
Шежіре: Орта жүз - Арғын руы

ұраны «Ақжол».
Жалпы, осы кітапта шежіре-кестелердің бір-бір нұсқасы, үлгісі ғана келтіріліп отыр. Сондықтан да шежіре-кестелерді ақиқат үлгі деп қабылдамай, оларды көп үлгінің бірі ретінде салыстыру қажет.
Шәкерім Құдайбердіұлының халық аңыздары мен қазақ шежіресіне негізделген дастандарынан жоңғар шапқыпшылығы кезіндегі қазақ тайпаларының көшу жолдарын біршама аңғаруға болады.
Қалқаман мен Мамырдың махаббаты туралы қайғылы хикаясын Ш. Құдайбердіұлы қазақтардың жоңғарларға қарсы күресі жағдайында өрбітіп, халықтың жадында қалған адамдардың есімдерін....
kz
Толық

Бірлік, ынтымақ, татулық

Адамзат екі аяқты, сөйлейтін сөзді, ұятты болып өзге хайуаннан айырылады.
Әлихан Бөкейханов
Бізде бірлік болып, іс қыла білетін шебер табылса, Алаштың баласы бақыт-махаббат жолына түсті! 
Әлихан Бөкейханов


Қанатты (нақыл, ұлағатты) сөздер, афоризмдер
Толық

Жас бөбекке беретін бата

Көтерейік білекті,

Нұрға бөлеп жүректі.

Бөбекке бата берейік,

Ағынан айтып тілекті.

Сәбиіміз сүйкімді болсын,

Өнер-білімге икемді болсын,

Бәйтеректей бойшаңданып,

Өнер, өршіл, өркенді болсын,....
Баталар
Толық

Ұл балаға бата

Жүсіптің дидарын берсін,
Мұхамбеттің иманын берсін,
Жанына даланың кеңдігін берсін,
Әзірет Әлидің ерлігін берсін.

Абылайдың байрағын берсін,
Бауыржан батырдың айбарын берсін!
Еліне ырыс - құт орнасын,
Жеріне тыныштық орнасын!

Өсек - аяңның құрбаны болмасын,
Озбырлардың шұлғауы болмасын!....
Баталар
Толық