Кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметі барысында өздерінің өндірген дайын бұйымдары,сату үшін сатып алған тауарларды (жолдағы тауарлар), аяқталмаған өндіріс, басқаларға көрсеткен қызметтері сондай-ақ жұмыстарды орындау және қызметтерді көрсету барысында пайдалануға арналған қосалқы бөлшектері отындары, ыдыс және ыдыстық материалдарды жартылай фабрикаттар және басқа да материалдарды сол ұйымның тауарлық материалдық қоры түріндегі ағымдағы активі болып табылады.
Олардың өндіріс құралдарынан өзгешелігі өндіріс құралдары шаруашылық
үдерісіне(процесіне)ұзақ уақыт қатысып, өздерінің табиғи пішінін сақтай отырып өндірілетін өнімге өз құнының бір бөлігін қосып отырыратын болса,еңбек заттары өндірісті пайдаланған кезде өздерінің бастапқы құнын түгелдей өндірілнтін өнімге ауыстырады. Шығарылатын өнімнің, атқарылатын жұмыстың өзіндік құнының көп бөлігі еңбек заттарының құнынан тұрады. Сонымен қатар еңбек заттарын өндірістік қор болып табылады.
Материалдарды есептеудің негізгі міндеттері:

1. Дайындалған, келіп түскен және өндіріске немесе сыртқа босатылған материалдарды уақытында есептепеп кіріске алу немесе есептен шығару;
2. Материалдардың қоймада және тасымалдау кезінде түгел сақталуын бақылау;
3. Материалдық қорлар қалдығының белгіленген мөлшерден артып немесе төмендеп кетпеуін бақылау;
4. Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде олардың техникалық жолмен анықталған мөлшерін және тұтыну мөлшерінің қорын анықтау;
5. Материалдардың өндірісте ұтымды пайдалануын бақылау;
6. Дайындалған материалдардың өзіндік құнын анықтап және олардың жоспарлы есептеу бағасынан айырмашылығын тауып, пайдаланған материалдар құнын әр оъектінің шығынына қосу.
Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп материалдардың түгел сақталуына, үнемді пайдалануына көмегін тигізеді. Материалдардың түгел және дұрыс сақталуы, сондай-ақ ұтымды пайдаланылуы, жұмсалуы үшін алдын ала мыналарды жасау қажет:
- тиісті түрде жабдықталған материалдық қорларды сақтайтын қойма немесе бөлме болуы қажет және бөлмелердің әр қайсысы материалдың белгілі бір түрін сақтауға арналған болу керек;
- материалдар қойманың әр бөлігінде өздерінің түрлері, соттары, өлшемдері бойынша керекті кезінде қалдығын тексеруді қамтамасыз ететіндей етіп орналастырылуы керек;
Кәсіпорын мен ұйымдардың әкімшілігі материалдарды сақтайтын жерді таразымен, өлшеу аспаптарымен және ыдыстармен жабдықтап және оларды жиі тексеріп, дұрыстығын қадағалап отыру керек. Ұйымның басшысы материалды қабылдайтын және босататын адамдардың топтарын белгілеп, олармен материалға жауапкершілік туралы шарт жасайды. Сондай-ақ кәсіпорын басшысы материалға жауапты адамдарды жұмысқа алу, жұмыстан босату барысында ұйымның бас бухгалтерімен алдын ала келісіп отыруы қажет. Материалдарды кіріске алу және қоймадан босату құжаттарына қол қою құқығына ие болған қызмет иелерінің тізімін белгілеу кәсіпорын басшысының немесе ол сенім білдірген адамның жұмысы болып табылады.
Материалдардың есебін дұрыс және ұтымды ұйымдастыру үшін мыналар керек:
- материалдардың бірыңғай номенклатурасы мен жоспарлы есеп айырысу бағасын белгілеу;
- құжат айналымының дәл жүйесін белгілеу және материалды есепке алу мен есептен шығару операцияларының тәртібін сақтау; ....