Пән: Биология Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Координация және регуляция Сабақтың тақырыбы: Орталық жүйке жүйесі Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.7.3 жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу Сабақ мақсаттары: Ми мен жұлынның құрылысын анықтайды; Ми мен жұлынның қызметін сипаттайды;....
Пән: Биология Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Координация және реттелу Сабақ тақырыбы: Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен қызметтері 2-сабақ Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары: 10.1.7.3 жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу Сабақ мақсаты: - жұлын мен мидың құрылысы білу -жұлын мен мидың қызметтерін анықтау -жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін сәкестердіру....
Пән: Биология Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі: Координация және реттелу Сабақ тақырыбы: Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы және қызметтері. Жұлынның құрылысы және қызметтері 1-сабақ Осы сабақарқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары: Ми мен жұлынның құрылысы мен қызметтерін зерттеу. Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар үйренеді: Ми мен жұлынның құрылысы мен қызметтерін зерттейді Көптеген оқушылар үйренеді: Ми мен жұлынның құрылысы мен қызметтерін сипаттай алады Кейбір оқушылар үйренеді: Ми мен жұлынның құрылысы мен қызметтерін түсіндіре алады ....
ОЖЖ-ның бөлімдеріне: жұлын, артқы ми, ораңғы ми, мишық, аралық ми, алдыңғы ми, жатады.Орталық жүйке системасы организмнің барлық системаларының қызметін біртұтас біріктіріп, сыртқы ортамен өзара қатынасын реттейді. Жүйке системасының біртұтастық қызметі үш түрге бөлінеді: сенсорлы, моторлы және вегетативті. Адамның сенсорлы және моторлы қызметі қосылып, соматикалық болып аталады.Соматикалық қызметті қамтитын бағыт барлық орталық жүйке системасына таралады-жұлыннан бастап ми сыңарларына дейін. Жұлын. Жұлын омыртқа жотасының қуысында орналасқан. Жұлын рефлекторлық және өткізгішті қызмет атқарады.Афференттік талшыктар жұлынның арттқы түбірлеріне келіп жанасады да, эфференттік талшықтар оңың алдыңғы түбірінен шығып таралады. Адамда байқалатын көптеген рефлекстер жұлыннын кызметіне байланысты. Мысалы, тізе рефлексі. Бұл рефлексті санның төрт басты бұлшық етін тітіткендіріп байқауға болады. Тізе рефлексінің жасқа тәуелді айырмашылықтары болады. Бір жастан кейін жасқа әруақытта пайда болуы мүмкін, бірақ та айқын болмайды. 8-23 жас аралықтарында тізе рефліксін әруақытта байқауға болады. Жұлын өткізгіштік қызмет атқарады, соның нәтижесінде ми мен барлық органдардың арасындағы байланыс жүзеге асады. Қозу импулстерін өткізетін екі түрлі жол болады: жоғары көтерілуі жолы және төмен түсу жолы. Жоғары көтерілу жолы арқылы шеткі органдардан (теріден, бұлшық еттерден т.б.) импульстер жұлынға және миға барады. Соның нәтижесінде ми қыртыстарында және оның жеке аймақтарында әртүрлі сезім түйсіктері пайда болады: жылыны сезу, суықты сезу, ауыртуды сезу т.б... Төмен түсетін жол рқылы импульстер нейрондардың бойымен шеткі бөлімге-органдарға барады. Осы импульстердің әсерінен әртүрлі органдардың қызметі өзгереді: екелет еттері жиырылады, несеп бөлінеді және нәжіс шығады т.б. Жұлын зақымдалса (ісік пайда болу, жарақаттану т.б.) оның өткізгіш жолдары зақымдалса, дененің түрлі бөлімдерінің сезімталдығы жоғала бастайды, бұлшық еттердің өздігінен жиырылуы бұзылады (сал болу) және басқа да өзгерістер байқалады. Жұлынның жүйке орталықтары зақымдалса, рефлекстер пайда болмайды немесе пайдп болған рефлекстер жойылып кетеді. Жұлынның алдыңғы және артқы бетіндегі ұзыннан ұзақ созылып жатқан сай болады, пішіні цилиндр тәрізді болып келеді. Бала төрт жасқа келгенде алдыңғы және артқы диаметрі ересек адамдарға жақындау болады. Алты жастан кейін жұлын көлденеңіне қарай көбірек өседі. Мойын және бел бөлімдері жуандау болып бітеді. Он екі жаста жұлынның диаметрі екі есе өседі. Жұлын жатқан омыртқа қуысының диаметрі 5-7 жасқа дейін едәуір үлкейеді. Омыртқа қуысының бұл жаста өсуі жұлын көлемінің жоғарлауына байланысты. ....
