Қазақша-орысша жұмбақтар
Егісте келеді бір тырма, Бидайды тырмалайды, Тәртіпті қадағалайды. (Тарақ)
|
Идёт по полю борона, Пшеницу разгребает, Порядок соблюдает. (Расчёска)
|
Егісте келеді бір тырма, Бидайды тырмалайды, Тәртіпті қадағалайды. (Тарақ)
|
Идёт по полю борона, Пшеницу разгребает, Порядок соблюдает. (Расчёска)
|
Мұрты бар, сақалы жоқ,
Тоны бар, шапаны жоқ.
(мысық)
Өткен ғасырдың 60-шы жылдары екінші сынып оқушыларына төмендегі жұмбақ ұсынылған. Суретке мұқият қарап 6 сұраққа жауап беру керек:
1. Пароход өзен ағысымен жоғары ма, әлде төмен бе кетіп барады?
2. Жылдың қай мезгілі бейнеленген?
3. Өзен осы жерінде терең бе?
4. Айлақ алыс па?
5. Айлақ өзеннің қай бетінде орналасқан (оң, сол)?
6. Суретші күннің қай уақытын бейнелеген?
Маймыл тісті доңғалақты айналдырғанда тілше қандай санды көрсетеді? 1 немес 2? Жұмбақты шешудің екі жолы бар.
І тарау. Балаларға халық ауыз әдебиетінің жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтелдерін таныетыру.
1.1. Мақал мен мәтел, нақыл сөздер – тәрбие құралы.
Ауыз әдебиетінің басқа түрлеріне ауыз шеліктері мен өзгешеліктері бар. Ең ал обрызының әдебиеттік жағынан алғанда, мақал үлкен. толғау еді арқылы берілген логикалық ой қорытындысы болып адам өмірінде, тұрмыс-тіршілікте, қоғамдық оқиғада кездесетін әр түрлі құбылыстарға, тарихи мәні оларға берілген даналық баға, тұжырымды түйіи. Қолданылады. М. Горькийдің «Мақал мен мәтел
тәжірибелерін үлгілі, қысқа түрде айтып береді»,— деуі осыдан.
Қандай мақалды алсақ та, оның шығуына үлкен уақиға, мәнді әңгіме себеп болған. Мақал соларға берілген баға, жасалған қорытынды, яғни «тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні» есебінде жүреді. Халық аз сөзге көп мағына сыйдыра отырып, өзінің өмірінде көргендерін, бастан кешірген кезеңдерін, алған тәжірибелерін мақал арқылы айтып береді. Бұл жағынан алғанда, көптеген мақалдар ақыл-өсиет, нақыл сөз есебінде қызмет атқарады.....
Қозғалып жүрер жортақ шам,
Барлығымызға ортақ шам.
(Күн)
Ақ көбелек қонды,
Құстар енді тонды.
(Қар)
Төмен қарап өседі,
Күн жылына өшеді.
Сүңгі
Жұмбақ шешу – бір сәтке болсын күнделікті қарабайыр тіршіліктен алыстатып, зейініңізді, есте сақтау қабілетіңізді арттырады. Ұсынылып отырған қызықты жұмбақтар топтамасы арқылы миыңызды шынықтырып, ой-өрісіңізді тереңдете түсіңіз.