Сәттілік пен мұрагерліктің арқасында мол дәулет жасау өте сирек кездеседі. Көбінесе байлық дегеніміз – еңбектенумен, табандылықпен, жоспарлаумен және, ең бастысы, өз-өзіңді тәрбиелеумен өткен бүкіл өміріңіздің нәтижесі. Мұндай қорытындыға «Менің көршім – миллионер» («Мой сосед – миллионер») кітабының авторлары Томас ДЖ. Стэнги және Уильям Д. Данко атты екі зерттеуші келген екен. Олар 500-ден астам американдық миллионерлерге сауал қойып, шын мәнінде бай адамдардың өз балаларын қалай тәрбиелейтіндерін біледі.

1. Ешқашан балаларға көп ақшаңыз бар екенін айтпаңыз.
Шын мәнінде бай адамдар өз ақшамен дандайсымайды, тіпті, керісінше, өздерін неғұрлым қарапайым ұстайды. Сіздің едәуір сомаңыз бар екені жайлы балаларда күдік те болмайтындай етіп өмір сүріңіз.

2. Қаншалықты бай болсаңыз да балаларды үнемдеуге және өз-өзін тәрбиелеуге үйретіңіз.
Дәулет жинай алатын адамдар балаларына өз.....

Мұғалима бұл сыныпқа жаңадан келген еді. Ол жас әрі жігерлі ұстаз болатын.
Жұмыс істегісі келіп құлшынып тұрады. Анығына келгенде, ол ұстаздық
қызметті енді ғана бастап жатқан жоқ. Мұның алдында да аз-маз тәжірибесі
болды. Дегенмен оған жаңа орта да, сынып та әлі толық таныс емес еді. Сөйтсе
де мұғалима өз жұмысына айрықша бір ықыласпен кірісіп кетті.

Бірде ол сыныппен бірге кеш өткізгісі келді. Кешке өз ойынша балалардың
ата-аналары да қатысса екен деп тіледі. Дәлірек айтқанда.....

Әлемде көңілі тап-таза ақ парақтай бір халық бар. Олар тек шын қуанып, шын жылай алады. Олардың өтірік айтқанының өзін өздерінің көздері айтып тұрады. Олар, тіпті, жамандық дегеннің не екенін білмек түгілі сезбейді де. Олар, тіпті, адамды жақсы-жаман деп бөліп, сырттан әңгіме айту, кек сақтау, сәті келгенде аяқтан шалып қалу дегенді де, сөзбен жан жаралау дегенді де білмейді . Не айтса да таза көңілден шығарады. Берген сыйлыққа шын қуана алатын да осылар. Бұл халық- әлемдегі ең бақытты бала деген атқа ие жандар.
Сыйлық бергенде шын қуана алатын балалар ғана. Олардың.....

Баяғыда байлығы жұрттан асқан бір хан болыпты. Бұл ханның жалғыз ай десе аузы, күн десе көзі бар Қаншайым деген қызы бар екен. Қыздың сұлулығына қараған адам есінен танып қалады екен.
Күндердің күнінде Қаншайым қырық қыз нөкерімен сейіл құрып, суға түсуге барады. Суға түсіп бола берген кезінде, Қаншайымды көктен бір қарақұс келіп, көтеріп кетеді. Қырық қыз төменде шулап қала береді. Жылап-сықтап, кешке үйлеріне оралады.

Бірнеше күнге дейін олар ханға болған жайды айта алмай қатты қиналады. Ел-жұрты жиналып, ақылдасып, сол арадағы бір дана қарияны хан алдына жібереді. Болған оқиғаны естіген хан есінен танып құлап түседі. Оны қоршап тұрған нөкерлері қорқып қалады. Тек данышпан қария ғана бетіне су бүркіп, ханның есін жиғызады. Басу айтып....

Баяғыда Зерделі дейтін шешен, білгір адам болыпты. Бір күні Зерделі бір топ жолдастарымен жиһан кезіп келе жатып, бір қарияға кездесіпті. Сәлемдесіп, жөн біліскеннен кейін қария Зерделіге:
- Әкең Қазақбайды білуші едім. Үш түрлі бала туады: бір бала әкесінен өте туады, бір бала әкесіне жете туады, енді бір бала бар, ол кері кете туады. Сен соның қайсысы боласың? - деп сұрапты.
- Ата, өте туған бала боларымды алдағы өмірім білер, кері кете тудым ғой деп білем, - депті. Қария тағы бір сұрақ беріпті.
- Балам, өтірік пен шындықтың арасын өлшедің бе? - депті.
- Өлшедім өтірік пен шынның арасы төрт-ақ елі, - деп, бала оң қолының төрт саусағымен көз бен кұлақтың аралығын басыпты.
Қария:
- Балам, ақыл кімнен шығады, асыл неден шығады, қанат неден шығады....

Бұрынғы уақытта дәулеті асқан, судай тасқан, көңілі жай, төрт түлікке сай бір бай болыпты.
Ол байдың Төрткөз, Мойнақ деген екі төбеті бар екен. Бір күні түс мезгілінде екі төбет өз қызығы өзіне, өз тұрмысы өзіне болып, тамағы тоқ, күн шуақта, үйдің есігінің алдында, бір-біріне қарама-қарсы жатып, өзара әңгімеге кірісіпті. Бұлар жақсылық пен жамандық жөнінде сөйлесіп, өз әлдерінше олардың қандай болатындықтарын тексеріп, оны бітірместен жомарттық жөнінде сөйлесіп, оны бітірместен сараңдық жөнінде сөз қозғап, бірінің басын, бірінің аяғын шатып, ақырында ырылдасып, ақыры әңгіме арнасы араздық пен татулыққа түседі.
Сол уақытта тілмарсыған Мойнақ:
— Достым, Төрткөз, осы мен ойлап тұрсам, дүниеде татулықтан жақсы нәрсе бар ма? Осы екеуіміздің төбелеспей жүретін күніміз болар ма? Біз жоқ нәрсеге ырылдасып, жоқ нәрсеге таласамыз, бірімізге-біріміз жылы шырайымызды көрсетпейміз, бір ойнап-күліп жүрмейміз. Күнде талас, күнде төбелес, осыменен күніміз өтіп барады. Кейде таласқанымыздан....

Бұрынғы өткен заманда бір жесір кемпір болыпты. Бұл кемпірдің перзент дегенде жалғыз баласы болыпты, мал дегенде он шақты ешкісі болыпты. Бала ешкілерін бағып жүреді. Бір күндердеешкілерін далада жайып жүріп, бір топ киікті көреді, оның ішінде бір алтын мүйізді киік жүреді. Бала бұл киіктерді күнде көріп жүіріп, бір күндері шешесіне келіп:
- Далада бір топ киік көрдім, ішінде алтын мүйізді бір шұбар киік бар. Осы шұбар киікті ұстап алып, ханға тарту қылсам, хан маған сыйлық берер ме еді? - дейді. Шешесі:
- Ұстай алсаң, алып бар, хан сыйлық берер, - дейді. Бір күндері бала далада ешкілерін жайып жүріп, алтын мүйізді шұбар киікті тағы да көреді. Сол арада бала әлгі шұбар киікті ұстап алады. Ханға алып....