«КҮН ТӘРТІБІ, ОНЫҢ БАЛАНЫҢ ӨМІРІ МЕН ДАМУЫНДАҒЫ МАҢЫЗЫ.»

«КҮН ТӘРТІБІ, ОНЫҢ БАЛАНЫҢ ӨМІРІ МЕН ДАМУЫНДАҒЫ МАҢЫЗЫ.»

Аңдатпа: атаулы материал жас мамандардың кәсіби біліктілігін толықтыру, кеңес беру мақсатында жазылған.

Мақсаты: жас мамандардың коммуникативтік құзыреттілік деңгейін арттыру.

Тәрбиешінің негізгі қызметі – өзіне бекітілген топ бөлмесінде балалардың өмір сүруіне санитарлық-гигиеналық жағдайды қамтамасыз ету.

-Этикалық-педагогикалық нормалар ережелерін сақтай отырып, балалар мен ересектер ұжымында қолайлы эмоционалды-психологиялық климатты қамтамасыз етеді.

-Ол әрдайым өзінің сыртқы келбетіне ұқыпты қарап,назарда ұстайды.

Тәрбиеші-өз тобындағы әрбір баланың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігі үшін жауапты; балаларға гигиеналық күтімді қамтамасыз етеді

Тәрбиеші білуі керек:

- педагогика, психология, даму физиологиясы, гигиена, медициналық көмек, балалар құқығы, тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі негіздерін;

Балалардың денсаулығы мен физикалық дамуы үшін күнделікті күн тәртібінің маңызы зор. Мәдени қарым-қатынас пен мінез-құлық нормалары мен ережелерін, күнделікті тәртіпті басшылыққа ала отырып, балалармен қарым-қатынас жасаудың қарапайым функцияларын орындау керек.

Күн тәртібі - бұл күнделікті күндізгі нақты баланың оянуы мен ұйқысының кезектесуін, сондай-ақ әр түрлі әрекеттерді ұтымды ұйымдастыруды қамтамасыз ететін жоспар. Баланың жас ерекшелігіне,мүмкіндіктеріне сәйкес дұрыс ұйымдастырылған күн тәртібі –бала денсаулығын нығайтады, еңбекке қабілеттілігін, әр түрлі іс-әрекеттерді сәтті орындауын қамтамасыз етеді, шаршаудан сақтайды.

Ұйқы дененің барлық жүйелерінің толық функционалды қалпына келуін қамтамасыз етеді.

5 жасқа дейінгі бала күніне 12,5-12 сағат, 5-6 жаста - 11,5-12 сағат ұйықтауы керек (оның ішінде түнде шамамен 10-11 сағат және күндіз 1,5-2,5 сағат). Мектеп жасына дейінгі балалар күндіз бір рет ұйықтайды. Олар 15.00-15.30 -да оянады.

Таза ауада серуендеу- баланың денесін шынықтыруға және физикалық белсенділігін арттыруға мүмкіндік беретін демалыстың ең тиімді түрі болып табылады. Әсіресе, мектеп жасына дейінгі балалар үшін серуендеу маңызды: қыста кемінде 4-4,5 сағат, ал жазда мүмкіндігінше күні бойы. Серуендеу ауа температурасы -15 ° C төмен және желдің жылдамдығы 15 м/с жоғары болған кезде 4 жасқа дейінгі балалар үшін, ал 5-7 жастағы балалар үшін -20 ° C төмен ауа температурасы кезінде жүргізілмейді.

Ұйымдастырылған іс-әрекеттерді өткізудің ұтымды режимін құру кезінде бала ағзасының жұмыс істеуінің биоритмдерін ескеру қажет. Дені сау балалардың көпшілігінде ми қыртысының ең жоғары қозғыштығы мен өнімділігі таңертең - 8:00-ден 12:00-ге дейін және кешке - 16:00-ден 18:00-ге дейін.

Дене тәрбиесі құралдарының бірі балалардың психофизиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, әрбір жас тобына құрылған режимді дұрыс орындау болып табылады. Егер режим дұрыс жүргізілсе, онда балалар тыныш, ұйымдастырылған іс-әрекеттерге белсенді араласады, ойнайды, жақсы тамақтанады, тез,тынымды ұйықтайды, көңілді оянады.

Демалыс және мереке күндеріндегі күн тәртібі мектепке дейінгі мекеменің режиміне сәйкес келуі керек. Белгіленген күнделікті тәртіпті елеулі себепсіз бұзуға болмайды. Мүмкіндігінше, баланың өмір сүру жағдайлары өзгерген кезде де (мысалы, ата-анасы оны туыстарына біраз уақытқа жіберсе немесе онымен бірге теміржолмен ұзақ сапарға шықса) сақталуы керек. Тәрбиеші осы жөнінде ата-анаға кеңес бергені маңызды.

Күн тәртібін орындау - ерте балалық шақтан қалыптасатын әдет. Әдетте бала өзінің істеп жатқан ісін аяқтағысы келеді (және мұны тек құптауға болады). Сондықтан, нәрестеге тезірек төсекке бару керек екенін ескерту үшін алдын-ала, 10-15 минут бұрын болуы керек. Ал сол уақыт келгенде, баланың ұзаққа созылмауын талап етіңіз.

Ойыннан ұйқыға бірте-бірте көшу баланың өз бетімен шешіну әдеті арқылы жеңілдетіледі. Үш жасында нәресте өз бетінше дерлік шешініп, киімдерді ұқыпты бүктей алады.

Бала оянғаннан кейін бірден тұрып кеткені жөн. Балаларда ұйқыдан сергектікке ауысу әртүрлі жолмен жүретінін есте ұстаған жөн: біреулер үшін бұл бірден дерлік, ал басқалары үшін ақырындап ояту үшін 5-10 минут қажет.

Балаға шешінгеннен гөрі өз бетінше киіну, барлық түймелерді бекіту біршама қиынырақ.

Бүкіл мектепке дейінгі жаста балаларға өздері киіну және ұйқыдан кейін жуыну,шаштарын тарау қабілетін бекітіп отыру керек.Сондай-ақ күнделікті баланы бағыттап,мәдени-гигиеналық дағдылардың қалыптасуына ықпал ету керек,бала бірте-бірте үйрене бастайды: сабынды сабын ыдысына салады, сүлгіні ілгекке іліп қояды, түймелерді бекітеді, етіктерді байлайды. Ересектер мұны есте сақтап, тиісті жағдайлар жасауы керек: Жуынатын бөлмеде (дәретхана) ілгектер, сөрелер болуы керек, балаға ыңғайлы деңгейде, сүлгілерде ілмектер болуы керек және т. б.

Мәдени –гигиеналық дағдылар тек ойынмен байланысты емес. Олар балаға қол жетімді еңбек қызметінің алғашқы түрі - Өзіне-өзі қызмет көрсету еңбегінің негізінде жатыр. Бала көйлек, колготки, аяқ киім киюді үйренді және киіну ретін игере бастады: алдымен не, содан кейін. Бұл жағдайда қалыптасқан дағдылар біріктіріліп, киіну, жуу, төсекке жатқызу және т.б. жағдайындағы іс-қимыл схемасын құрайды. яғни, нәресте енді бір элементпен емес, олардың тобымен жұмыс істеген кезде әрекет бірліктері ұлғаяды. Біртіндеп еңбек әрекеттері күрделі мінез-құлық формаларына біріктіріледі. Сонымен қатар, ол өзіне деген көзқарасты объектілерге деген көзқарасқа ауыстырады, тек сыртқы түрінің ғана емес, сонымен қатар заттарының, тәртіптің тазалығын бақылай бастайды.

Осылайша, қалыптасқан мәдени-гигиеналық дағдылар неғұрлым күрделі қызмет түрлеріне көшуді қамтамасыз етеді, олардың дамуын ынталандырады және мазмұнын байытады деп айтуға болады. Мектепалды,ересек топтарда тәрбиеші балаларға сыпайылықтың қарапайым ережелерін үйретеді, рахмет айтып, өтінішіңізді білдіру: "беріңіз, өтінемін", "Сәлеметсіз бе", "Сау болыңыз". Балаларды киіндіруге және шешіндіруге қатысады, дербестікке шыдамдылыққа үйретеді, киім кию ретін түсіндіреді, мақтайды.

Кіші мектеп жасына дейінгі балалармен топта тәрбиеші негізінен балаларға өзіне-өзі қызмет көрсету әрекеттерінің реттілігін, қысқа және нақты нұсқауларды үйретеді. Тіпті түбекке қалай бару керек, балаға басынан бастап түбекті алу керек екенін айту керек, содан кейін шалбарды шешіп, түбекке отыру керек, сонымен қатар басқа режимдік процестерде ұйықтау, тамақтану т.б.

Балаларға өзін-өзі күту дағдысы қазірдің өзінде басқара алатын ортаңғы топта тәрбиешінің қызметі бұрыннан игерілген дағдыларды шоғырландыру және бақылау және жаңаларын енгізу болып табылады, мысалы: үстелді ас ішуге дайындау, ас құралдарын пайдалану, бір уақытта күрделі әрекеттер жасау.

Мектепалды,ересек топтарда балалары тәрбиешіге қолдан келген көмекті жасайды, мысалы: шаңды сүрту, гүлдерді суару, орындықтарды жуу, компотты шыныаяқтарға шөмішпен құю, және мұның бәрін тәрбиеші балаларға шыдамдылықпен үйретеді, осылайша мектеп жасына дейінгі балалардың еңбек тәрбиесі процесін жүзеге асырады.

«Bekzat & Co» ЖШС №42 «Айналайын» МДҰ

«КҮН ТӘРТІБІ, ОНЫҢ БАЛАНЫҢ ӨМІРІ МЕН ДАМУЫНДАҒЫ МАҢЫЗЫ. БАЛАЛАРДЫ СЕРУЕНДЕУГЕ ҰЙЫМДАСТЫРУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР.»

Дайындаған әдіскер:

Картбаева Жулдыз Бакытжановна

2022-2023 оқу жылы