Основы Права ОГН_11 класс

«Құқық негіздері» пәнінен

қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы 11-сынып

(қоғамдық-гуманитарлық бағыт)

Нұр-Сұлтан қаласы, 2020 жыл

1

Құрметті мұғалім!

 Аталған тапсырмалар жинағы білім беру мазмұнын жаңарту аясында мұғалімдерге көмек құралы ретінде құрастырылды. Бұл мұғалімдердің ұжымдық жұмысының нәтижесі. Бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар қалыптастырушы бағалауды өткізуге, сабақты жоспарлауға, ұқсас тапсырмаларды құрастыруға және іріктеп алуға, оқу мақсатына жетуге қатысты сындарлы кері байланыс беруге көмектесетін үлгі болып табылады.

 Жинақтың ұсынылған сипаты сізге білім алушының қажеттілігі мен мүмкіндігін есепке ала отырып, тапсырмаларға толықтырулар мен өзгерістер енгізуіңізге, бейімдеуіңізге мүмкіндік береді.

 Қосымша материалдарды (нұсқаулықтар, таныстырылымдар, жоспарлар және т.б.), форумдағы талқылауларды және бейне нұсқауларды сіз «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ smk.edu.kz ресми сайтынан таба аласыз.

Жемісті жұмыс пен шығармашылық табыс тілейміз!

 Жинақ негізгі мектеп мұғалімдеріне, әдіскерлерге, критериалды бағалау бойынша өңірлік және мектеп үйлестірушілеріне, басқа да мүдделі тұлғаларға арналған. Жинақты дайындау барысында ресурстар (суреттер, мәтіндер, бейне және аудио материалдар, т.б.) қолжетімді ресми интернет-сайттардан алынды. Жинақ коммерциялық емес мақсатта құрастырылған.

2

МАЗМҰНЫ

3

І тоқсан

Бөлім: Мемлекет және құқық

Тапсырма

• Берілген Заңнаманы қолданып, құқық нормаларын қамтитын нормативтiк құқықтық актiнiң негiзгi құрылымдық элементтерін анықтап, төмендегі кестені толтырыңыз.

Құқықтық актілер туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2016 жылғы 6 сәуірдегі № 480-V ҚРЗ.

 Осы Заң ҚР құқықтық актілерін әзірлеу, ұсыну, талқылау, қабылдау, тіркеу, қолданысқа енгізу, өзгерту, толықтыру, олардың қолданысын тоқтату, тоқтата тұру және оларды жариялау тәртібіне байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

• Берілген мәтіндегі бос орынды төмендегі кестедегі сандық сөздермен толықтырыңыз.

Зaңдылық - құқық қорғaу oргандaрыныңнoрмaларын жауaпкершілiкпен сaқтап,

oрындaп, қoлдануында бoлaды. Құқықтық тәртiп – бұлқұқықтық мiнез-

құлығымен сипаттaлатын қoғaмдық қатынaстар жүйесі,байланыстaрдың

реттелу жaғдайы,шынайы қoғaмдық қатынaстарға айнaлуының нәтижесi.

ДескрипторБілім алушы

• Құқық нормаларын қамтитын нормативтiк құқықтық актiнiң негiзгi құрылымдық төрт элементтерін анықтайды;
• Анықтаған нормативтік құқықтық актілердің негізгі элементтерін кестеге жазады;

4

Тапсырма

Мемлекет қоғамның саяси жүйесінің негізгі элементерінің астын сызып көрсетіңіз.

ҚР Үкіметі. Саяси институттар. ҚР Парламенті. Құқықтық нормалар. Сенат. Саяси сана. Мәжіліс. Конституциялық Кеңес. Орталық Сайлау Комиссиясы.

ДескрипторБілім алушы

• Мемлекет қоғамның саяси жүйесінің негізгі төрт элементерін анықтайды;
• Анықтаған мемлекет қоғамның саяси жүйесінің негізгі төрт элементерінің астын сызады;

5

Тапсырма

Өз біліміңізге сүйене отырып, берілген мәтінді қолданып, ҚР саяси-құқықтық актілері негізінде құқықтық мемлекеттің принциптерінің жүзеге асырылуын түсіндіріңіз.

 Құқықтық мемлекет құру жолында Елбасының 2007 жылғы Қазақстан халқына арнаған жолдауында жаңа кезеңнің ығына қарай саяси және әкімшілік жүйелерді дамыту қажеттілігі туралы айтылған. Мұнда саяси жүйені дамыту, жаңа кезеңдегі негізгі міндет жалпыға танылған демократиялық құндылықтар мен өзіміздің көп ұлтты және көп конфессиялы қоғамымыздың дәстүрлі үйлесімді ұштасатын ашық, демократиялық және құқықтық мемлекет негіздерін одан әрі нығайта беруі талап етіледі.

ДескрипторБілім алушы

- ҚР саяси-құқықтық актілері негізінде құқықтық мемлекеттің принциптерінің жүзеге асырылуында ұсынылған мәтінді (құжатты) зерттей отырып өз білімімен түсіндіреді;

6

деңгейі

Тапсырма

Берілген мәтінді қолданып, төмендегі кестені сәйкестендіріңіз.

 Азаматтық қоғамның басты институттарының бірі болып табылатын қоғамдык-саяси партиялар мен бірлестіктердің, мемлекеттік емес ұйымдардың қызметі мемлекет тарапынан құқықтық нормалардың жүйесін құрайтын нормативтік-құқықтық актілермен қамтамасыз етілуі тиіс. Бұл ретте ҚР дербес мемлекеттілікті қалыптастыру барысында аталған азаматтық қоғам институттарының қызметтерін құқықтық негізде реттейтін бірнеше заңдар қабылданды.

https://kaz.caravan.kz/zhangalyqtar/

ДескрипторБілім алушы

• ҚР Азаматтық қоғамның басты институттарын анықтайды.
• Мәтінге сүйене отырып ҚР азаматтық қоғам институттарының негізгі үш функционалдық қажеттілігін сәйкестендіреді.

7

Тапсырма

1.Заңнаманы қолдана отырып, ҚР адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін түсіндіріңіз.

1-бап

• Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары.

http://www.akorda.kz

• Төменде берілген түсініктермен танысып, анықтамасымен сәйкестендіріңіз.

ДескрипторБілім алушы

• Заңнаманы қолдана отырып, адам құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерін қанағаттандыру жолындағы кедергілерді жою мақсатында кезекті түрде ұйымдастырылған заңды құралдардың жүйесін түсіндіреді;
• ҚР адам және азаматтың құқығы мен бостандықтарын қорғау механизмін мысалдармен сипаттайды.

8

Тапсырма

Жағдаятты қолданып, ҚР кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін түсіндір.

 Қызылорда облысының қылмыстық істер, прокуратура органдары және жастар ісі жөніндегі комитеттің деректеріне сүйенсек, кәмелетке толмағандардың құқықтары мен мүдделерін қорғау бағытында 85 тексеру жүргізілді. Нәтижесінде жетім және ата анасының қамқорлығынсыз қалған 10 жеткіншектің қолы жетпей жүрген 2 млн.теңгеден астам жәрдемақылары қолды болғаны, 5 жетім баланың туу туралы ресми куәліктері болмағандығы, 967 кәмелетке толмағандардың құқықтары бұзылғандығы анықталды.

ДескрипторБілім алушы

• Жағдаятқа талдау жасау арқылыҚР кәмелетке толмағандардың құқығын қорғау механизмдерін түсіндіреді.

9

Тапсырма

 Жағдаятпен танысып, ҚР мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдерін анықтап, талдаңыз.

ҚР халықты қорғаудың негізгі бағыттарының бірі – азаматтарға мемлекет тарапынан әлеуметтік жәрдемақылар тағайындау, есептеу және төлеу болып табылады. Мүгедектіктің себептерін, топтарын, еңбекке қабілетін жоғалту дәрежесін, сондайақ мүгедек болған уақыттағы жәрдемақы тағайындау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган анықтайды.

 Мемлекеттік базалық әлеуметтік жәрдемақылар – бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын, азаматтарға мүгедектік туындаған, асыраушысынан айрылған кезде және жасына байланысты берілетін ай сайынғы ақшалай төлемдер.

 ҚР мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы заң 1991 жылдың 21 маусымында қабылданды. Халықаралық деңгейде мүгедектер құқығын қорғауға байланысты БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 2006 жылы 13 желтоқсанда «Мүгедектердің құқықтары туралы конвенциясын» қабылдады.

https://articlekz.com

ҚР халықты қорғаудың негізгі бағыттарын көрсетіңіз

Мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау механизмдері

Мүгедектерге өмірде қиындық келтіретін кедергілер:

Дескриптор Білім алушы

• ҚР халықты қорғаудың негізгі бағыттарын көрсетеді.
• Мүмкіндігі шектеулі адамдардың құқығын жүзеге асыру және қорғау екі механизмдерін көрсетеді;
• Мүгедектерге өмірде қиындық келтіретін кемінде үш кедергілер жазады.

10

 ІІ тоқсан Бөлім: Жария құқық

Тапсырма

Берілген заңнаманы қолдана отырып, төмендегі кестеге сайлау құқықтарын талдаңыз.

 Сайлау және сайлану құқығы 1995 жылғы қыркүйекте қабылданған «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық (ҚР Конституциясы. 33-бап). заңда реттелген. Конституцияның және аталған заңның ережелеріне сәйкес Президентті, Парламент Мәжілісі мен жергілікті өкілді органдар депутаттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының жергілікті органдарының мүшелерін сайлау жалпыға бiрдей, тең және төте сайлау құқығы негiзiнде жасырын дауыс беру жағдайында өткiзiледi.

https://www.election.gov.kz

ДескрипторБілім алушы

• • ҚР Президентікке сайлау құқықтары мен міндеттерін жазады.
  • ҚР Президентікке сайлану құқықтары мен міндеттерін анықтайды.

11

Тапсырма

ҚР Жер кодексі 6-бабында былай делінген:

• Жер қойнауын, суды, атмосфералық ауаны, орман-тоғайды және өзге де өсiмдiктердi, жануарлар дүниесiн, экологиялық, ғылыми және мәдени жағынан ерекше құндылығы бар қоршаған орта объектiлерiн, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдалану мен қорғау жөнiндегi қатынастар ҚР арнаулы заңдарымен реттеледi.
• Жер қатынастары субъектiлерiнiң өздерiне тиесiлi құқықтарды жүзеге асыруы табиғи pecуpc ретiндегi жерге және қоршаған ортаның өзге де объектiлерiне, сондай-ақ басқа тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерiне зиян келтiрмеуге тиiс.
• Егер ҚР жер, экология, орман, су заңдарында жер қойнауы, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы заңдарында өзгеше көзделмесе, жер учаскелерiн иелену, пайдалану және оларға билiк ету, сондай-ақ олармен мәмiле жасасу бойынша мүлiктiк қатынастар ҚР азаматтық заңдарымен реттеледi

Жерді пайдалану мен қорғау жөнiндегi қатынастарды қалай реттейді?

ДескрипторБілім алушы

• • Жерді пайдалану мен қорғау жөнiндегi қатынастардың реттелуін түсіндіреді.
  • Мемлекет жерді жеке меншікке беру мақсаттарын анықтайды.
  • Шаруа немесе фермерлік қожалықтарды жүргізу үшін қажетті құжаттарды реттейді.

12

Тапсырма

• Төменде берілген түсініктермен танысып, анықтамасымен сәйкестендіріңіз.

• Кестені қолдана отырып, қылмыстық кодекстiң мiндеттерi мен адамды қанау әрекетін саралаңыз.

Қылмыстық кодекстiң мiндеттерi: Адамды қанау:

13

ДескрипторБілім алушы

• • қоғамдықтәртіпкеқарсықылмыстыққұқықбұзушылықты жазады;
  • ҚР Қылмыстық кодекстiң мiндеттерiн анықтайды.

14

Тапсырма

Мемлекеттік қызмет барысындағы сыбайлас жемқорлыққа қатысты жағдаятпен танысып, қолданылатын жазаны жазып көрсетіңіз. (АЕК-айлық есептік көрсеткіш)

Жағдаят:

 Кентау қаласының тұрғыны жол қауіпсіздігі ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік құқықбұзушылық хаттамасын толтыртпау мақсатында Қызылорда қалалық жол полиция қызметкерлеріне 2 000 теңге сыйақы берген. Тәртіп сақшылары заңсыз сыйақы жөнінде құзырлы органдарға хабарлаған. Заңсыз материалдық сыйақы берген азаматқа департамент әкімшілік хаттама рәсімдеп, сотқа жолдады.

– Көлігінің алдыңғы терезелерін қараңғылап алғанымен қоймай, жол сақшыларына заңсыз сыйақы берген азаматқа айыппұл салынды. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекске сәйкес, мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкiлеттiк берілген тұлғаның немесе оған теңестiрiлген тұлғаның 2 АЕК (5050 теңге) көлемінде заңсыз материалдық сыйақы, сыйлық, жеңiлдiк не қызмет алуы 600 АЕК-ге (1515000 теңге) дейінгі мөлшерде, ал оларға 2 АЕК дейінгі көлемде заңсыз материалдық сыйақы, сыйлық, жеңiлдiк беру не қызмет көрсету жеке тұлғаларға 200 АЕК (505000 теңге), заңды тұлғаларға 750 АЕК (1893750 теңге) мөлшерінде айыппұл салынды. Егер сыйақы көлемі белгіленген көлемнен артық болса, онда ол пара ретінде бағаланады және ол үшін қылмыстық жауаптылыққа тартылады.

https://syrboyi.kz

Сот қандай үкім шығарды?

ӘҚБ кодексіне сәйкес қандай жауаптылыққа тартылды?

ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңның қандай нормаларын бұзды?

Дескриптор Білім алушы

• жағдаятқа сәйкес соттың шығаратын үкімін жазады;
• ӘҚБтК сүйене отырып тағайындалатын жаза түрін көрсетеді;
• ҚР сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңға сүйене отырып, бұзылған нормаларға сілтеме жасайды.

15

ІІІ тоқсан Жеке құқық

Тапсырма

Мәтінді қолдана отырып, сұрақтарға жауап беріңіз.

 Келісім-шарт — жеке түлғалардың және заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуді, өзгертуді және тоқтатуды реттейтін, нотариалды түрде куәландырылатын ресми құжат.

 Шарттың (келісім-шарттың) жазбаша түрінде жасалынатын мәміленің мазмүны толық көрсетіледі, екі жақ (тараптар) немесе тараптардың өкілеттігі берілген адамдар қол қояды, мәтінді нотариус бекітеді.

Шарт қандай жағдайларда жасалады?

Бас сенімхат арқылы сату/сатып алу тиімсіз бе?

Дескриптор Білім алушы

• келісімшарттыңерекшебелгілерінайқындайотырып,шарттыңжасалу жолдарын көрсетеді.
• Айырбас және сыйға тарту келісімшарты арқылы бас сенімхатпен сату/сатып алу тиімді/тиімсіз тұстарын жазады.

16

Тапсырма

Жағдаятпен танысып, сұрақтарға жауап беріңіз.

Ипотека бойынша кезекті төлем жасаудың уақыты келді, бірақ ақшаңыз жоқ. Жұмыстан шығып қалдыңыз, қысқартуға ұшырадыңыз, ауырып қалдыңыз, тапқан-таянғаныңыз дәрі- дәрмекке кетті, оқыс жағдай болды, ақшасыз қалдыңыз делік.

https://www.ktk.kz/

Мұндай жағдайда не істейсіз?

Шартбойыншаміндеттемелердіорындамаунемесетиісіншеорындамаужәнеосы бұзушылықтардың себептері дегеніміз не?

Қарызды қысқарту мүмкін бе?

ДескрипторБілім алушы

• • келісімшарттың негізгі шарттарын мерзімінен кешіктірілгеннің арты неге апаратынын мысалдарымен түсіндіреді.
  • шарт бойынша міндеттемелерді орындамау немесе тиісінше орындамау және осы бұзушылықтардың себептерін түсіндіреді.
  • Қарфс келісімшарттан арылудың жолдарын ұсынады.

17

Мұрагерлік өсиет қалмаған жағдайда мүлікті қалай бөледі?

Мұрагерлік өсиетті қалай және жасы нешеге келгенде қалдыруға болады?

Мұрагерлік дегенді қалай түсіндіресіз?

Арта қалған мұралық іс қашан ашылады?

Мұра қалдырған адамның құқықтары қандай?

Мұрагерлік қалдырмаса мүлік т.б.қалай бөлінеді?

Дескриптор Білім алушы

• Мұрагерлік өсиет қалмаған жағдайда мүлікті бөлу туралы түсіндіреді.
• Мұрагерлік өсиетті қалдыру жолдарын сипаттайды.
• Мұрагерлік ұғымын түсіндіреді.
• Арта қалған мұралық істің ашылуын түсіндіреді.
• Мұра қалдырушының құқықтарын сипаттайды.
• Мұрагерлік қалдырмаса мүліктің бөлінуін түсіндіреді.

18

Мәтінді қолданып, авторлық құқық саласына нақты жағдайды шешудің құқықтық жолдарын ұсыныңыз.

 Еліміз 1991 жылы тәуелсіздік алған кезден бастап-ақ авторлық құқыққа ерекше мән бере бастады. Себебі, авторлық құқық қорғалмаған мемлекет дүниежүзілік қара тізімде тұрады екен. Авторлық құқықтың қоғам, мемлекет өмірінде араласпайтын жері жоқ. Тіпті, халықаралық келісімшарттар жасалғанда да алдымен авторлық құқықтың қорғалған не қорғалмағанына баса назар аударылады. Осыны қаперге алған сол кездегі зияткерлік меншік жөніндегі агенттіктің төрағасы Марал Ысқақбай авторлық құқықтың әлемдік тәжірибелерін пайдаланып, 1996 жылы заңнамалық құжатын жасаған еді.

https://turkystan.kz

Сіз авторлық құқық саласында нақты жағдайды шешудің қандай құқықтық жолдарын ұсынар едіңіз?

Дескриптор Білім алушы

• Авторлық құқық саласында нақты жағдайды шешудің құқықтық жолдарын ұсынады.

19

Алименттік қатынастардың субъектілерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаятпен танысып, сұрақтарға жауап беріңіз.

• Ата-аналардың кәмелетке толмаған балаларына төлейтін алименттік төлемі.
• Кәмелет жасына жеткен балалардан әке-шешесін асырауға өндірілетін алимент.
• Тағы бір түрі – некеде тұрған ерлі-зайыптының және бұрынғы жұбайлардың бір-біріне төлейтін алименті. Ерлі-зайыпты дәм-тұзы жараспай, ажырасып кетсе де, бір-бірінен заңда көрсетілген тәртіппен алимент өндіруге құқылы.

 "Неке және отбасы" туралы кодекстің 139-бабына сәйкес, сот кәмелетке толмаған балаларға олардың ата-анасынан мынадай мөлшерде алимент өндіреді:

• Бір балаға – ата-анасы табысының немесе өзге де кірісінің төрттен бір бөлігі;
• Екі балаға – үштен бір бөлігі;
• Үш және одан да көп балаға – тең жартысы.

 Сот тараптардың материалдық, отбасылық жағдайына қарай бұл мөлшерді кемітуі немесе көбейтуі мүмкін. "Бала 18 жасқа толған кезде, әке-шешенің алименттік міндеттемесі де тоқтайды. Алайда, егер 18 жасқа толған бала күндізгі ақылы бөлімге оқуға түссе, оқуын тәмамдағанға дейін, яғни 21 жасқа дейін ата-анасынан алимент өндіруге сотқа талап-арыз бере алады. Оқу орнынан анықтама әкеледі, кейін сот шешімімен әкесінен немесе шешесінен 20 АЕК, 30 АЕК немесе 50 АЕК мөлшерінде ай сайын алимент бекітіледі.

https://sputniknews.kz/

Aлимeнттің қандaй түрлeрi бар?

Бiр бaлaға қaнша мөлшерде aлимент төленеді ?

Aлименттeн жасырынып жүргендер қaлай жaзалaнaды?

Aзамaттық нeкeден туылғaн бaлалapға aлимeнт өндірy мүмкiнбe?

Дескриптор Білім алушы

• • Алименттік қатынастардың субъектілерін және алименттік қатынастардың пайда болу негіздерін құқықтық жағдаят арқылы түсіндіреді.

20

Құқықтық жағдаятпен танысып, ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерінің мазмұнын нақты мысалдар арқылы түсіндіріңіз.

 Азаматша А. Алмалы аудандық сотына азамат С. арасындағы некені бұзу туралы талап қояды. Азамат С қылмыс жасағаны үшін 4 жыл бас бостандығынан айырылған.Сот азамат С- ға мүліктік талаптары болуы мүмкіндігін ескерте отрып, некені бұзудан бас тартады.

А) Егер саған осы істі қарау мүмкіндігі берілсе,сен қандай шешім шығарар едің?

В) Заңның баптарына сүйене отырып, жауаптарыңды негіздеңіз.

Дескриптор Білім алушы

• • ерлі-зайыптылардың жеке және мүліктік құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді.

21

Берілген жағдаятпен танысып, еңбек дауларының қаралуын 5R маңыздылық кестесі арқылы талдаңыз.

 "Шұбаркөл көмір" АҚ көмір өндіруші компаниясының 200-ге жуық кеншісі жұмысқа шығудан бас тартты. Олар бірнеше басшыны жұмыстан шығарып, еңбек шарттарын өзгертуді талап еткен. "Кеншілердің пікірінше, кейбір цех басшылары лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланған", - деп мәлімдеді "Шұбаркөл көмір" баспасөз қызметі. Компания президенті А.С. мән-жайды анықтау үшін оқиға орнына келді. Кеншілердің наразылығынан кейін кейбір басшылар қызметінен шеттетілді.

Дескриптор Білім алушы

• • "Шұбаркөл көмір" АҚ көмір өндіруші компаниясында ұжымдық еңбек дауын жазады.
  • ұжымдық еңбек дауының нәтижесін жазады.
  • ұжымдық еңбек дау сол уақыттағы көріністі жазады.

22

ІҮ тоқсан

Іс-жүргізу құқығының негіздері

 ҚР Азаматтық процестік кодексіне сәйкес сот ісіне кәмелетке толмағандардың қатысуының ерекшеліктерін анықтап, кестені толтырыңыз.

Дескриптор Білім алушы

• ҚР Азаматтық процестік кодексіне сәйкес сот ісіне кәмелетке толмағандардың қатысуының ерекшеліктерін анықтайды.
• Анықтаған кәмелетке толмағандардың қатысуының ерекшеліктерін кестеге толтырады.

23

Әкімшілік құқық бұзушылық бабын қолданып, ӘҚБ бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың (лауазымды тұлғалардың) құзыретін құқықтық бұзушылық жазаларға мысал келтіріп түсіндір.

 ӘҚБтК 44 бабының 1 тармағы бойынша әкімшілік жаза әкімшішілік құқық бұзушылық істегені үшін заң бойынша осыған өкілетті судьялармен, органдармен (лауазымды тұлғалармен) қолданылатын мемлекеттік мәжбүрлеу шарасы болып табылады, және әккімшілік құқық бұзушылық жасаған тұлғаның құқықтары мен бостандықтарынан айыруды немесе шектеуді білдіреді.

Дескриптор Білім алушы

• ӘҚБ бойынша істерді қарастыратын уәкілеттті органдардың құзыретін анықтайды.
• Әкімшілік құқық бұзушылық жазаларды түсіндіреді.

24

Талап қою шарттарын түсіндіріңіз.

Дескриптор Білім алушы

• Талап қою және қарсы талап қою шарттарын түсіндіреді

25

• ҚР азаматтарының шетелде адам құқығының халықаралық актілеріне сілтеме жасайды.

«Болaшақ» хaлықарaлық cтипeндияcынa кім иe болa алады?

«Болaшақ» бағдaрламаcы бойынша оқуғa түcу үшін қандай құжаттар ұсыну қажeт?

Мамaндықты жәнe оқыту үшін оқу мeкемеcін қалай таңдaуға болaды?

Отaндаcтарымыздың шетeлдерде құқықтaры мен боcтандықтарын қорғауда кeмшін тұстар бар ма?

Бар болса оны қайтіп өзгертпек керек?

[5]

• Төменде берілген мәтінмен танысып, сұрақтарға жауап беріңіз. 8-бап

 ҚР халықаралық құқықтың принциптері мен нормаларын құрметтейді, мемлекеттер арасында ынтымақтастық пен тату көршілік қарым-қатынас жасау, олардың теңдігі мен бір-

26

бірінің ішкі істеріне араласпау, халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу саясатын жүргізеді, қарулы күшті бірінші болып қолданудан бас тартады.

http://www.akorda.kz

• • ҚР Халықаралық құқықтың атқаратын қызметі қандай?

• • Мемлекеттер арасында қандай қарым-қатынастарды реттейді?

• • Халықаралық дауларды қандай жолдармен шешеді?

ҚР сыртқы саясатының 2014-2020 жылдарға арналған тұжырымдамасын қолданып, кестені толтырыңыздар.

Қазақстанның ұлттық мүдделеріне сәйкес сыртқы саясаттағы негізгі күш-жігер мынадай негізгі мақсаттарға қол жеткізуге шоғырландырылады:

• (БҰҰ) орталық және үйлестіруші рөлі арқылы әділ әрі демократиялық әлемдік тәртіпті орнату;
• Қазақстан өңірдегі өзінің рөлі мен жауапкершілігін сезіне отырып, өңірлік тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету, жаңа сын-қатерлер мен қауіптерге, оның ішінде шектес мемлекеттерден таралатындарына қарсы іс-қимыл жасау үшін жан-жақты күш-жігер жұмсайтын болады.
• Қазақстан Орталық Азияда жанжалға бейім әлеуетті әлсірету, әлеуметтік-экономикалық проблемаларды, су-энергетикалық торап пен өзге де қайшылықтардың түйінін шешу мақсатында ішкі өңірлік интеграцияны дамытуға ұмтылады.
• Өңірдің халықаралық саясат пен экономиканың біртұтас интеграцияланған субъектісіне трансформациялануы перспективалы мақсат болып табылады.
• Еуразиялық интеграцияны елімізді әлемдік шаруашылық байланыстар жүйесінде орнықты ұстанымға ілгерілетудің пәрменді тәсілдерінің бірі ретінде қарастыра отырып, Қазақстан осы негізде Еуразиялық экономикалық одақ құру мақсатында Кеден одағы мен Бірыңғай экономикалық кеңістікті нығайтатын болады.

Дескриптор Білім алушы

• ҚР халықаралық құқығы мен міндеттемелерін түсіндіреді.
• Білім беру салалалары бойынша құқықтарын жүзеге асыруын халықаралық актілерді анықтайды

27