Қазақ тілі_Т2_6-сынып
Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар
«Қазақ тілі мен әдебиеті»
(екінші тіл – Т2)
6-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 6-сынып оқушыларына «Қазақ тілі (екінші тіл)» пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар (орыс тілінде білім беретін) 6-сыныптың «Қазақ тілі (екінші тіл)» пәні бойынша оқу бағдарламасы мен оқу жоспарының негізінде дайындалған.
Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары білім алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныста бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу үшін спецификация мен балл қою кестесі ұсынылған. Спецификация стандартталған және оны тоқсандық жиынтық бағалауды өткізуде басшылыққа алу міндеттелген.
Әдістемелік ұсыныс мұғалімдерге, мектеп әкімшілігіне, критериалды бағалау бойынша мектеп үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсынысты дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.
М А З М Ұ Н Ы
1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Отан отбасынан басталады»
і
Кенже бала - отбасындағы ең кіші бала, кіші ұл. Кенже баланың өз отбасы болса да, ата-анасымен бірге тұрады. Себебі ол – қара шаңырақтың иесі. Қара шаңырақ - үлкен үй, әке-шеше үйі. Қара шаңыраққа барлық осы отбасының балалары, туыстары жиналады. Қара шаңырақта балаға туыстарын, нағашыларын, ата-бабасын, үлкен аталарын, жеті атасын үнемі айтып отырған.
Тірек сөздер:
- Тірек сөздердің көмегімен мәтінге тақырып қойыңыз.
Тақырып:
- Жұпта «Отан отбасынан басталады» тақырыбында диалог құрастырыңыз. Тыңдалым мәтініндегі тірек сөздер мен сөз тіркестерін қолданыңыз.
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||
Мәтін бөліктері, тірек сөздер негізінде тақырыпты болжайды | 1-2 |
|
| ||||
Диалогке қатысуда сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады | 3 |
|
| ||||
Барлық балл | 7 | ||||||
«Отан отбасынан басталады» тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийі |
| ||||
Мәтін бөліктері, тірек сөздер негізінде тақырыпты болжайды | Мәтін бөліктеріндегі ең маңызды тірек сөздерді анықтауда, тірек сөздердің негізінде мәтінге тақырып қоюда қиналады | Мәтін бөліктеріндегі ең маңызды тірек сөздерді анықтауда, тірек сөздердің негізінде мәтінге тақырып қоюда қателеседі | Мәтін бөліктеріндегі ең маңызды тірек сөздерді дұрыс анықтайды, тірек сөздердің негізінде мәтінге тақырып қояды | ||
Диалогқа қатысуда сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады | Тақырып төңірегінде диалогке қатысуда, диалог мазмұнында тірек сөздерді қолдануда қиналады | Тақырып төңірегінде диалогке қатысуда, диалог мазмұнында тірек сөздерді қолдануда қателіктер жібереді | Тақырып төңірегінде диалогке қатысады, диалог мазмұнында тірек сөздерді қолданады | ||
Бөлім «Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры»
Сөйлеу әрекетінің түрлері | Оқылым Жазылым |
Оқу мақсаты | 6.3.4.1. Мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру 6.4.1.1. Мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу 6.5.1.3. Реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану |
Бағалау критерийі |
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 15-20 минут |
Тапсырма | |
1. Мәтіндерді оқып, стилін, жанрын салыстырыңыз. 1-мәтін Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ, Дүкенде тұрып ұрысты. Бәтеңке шықты айғайлап: Айту керек дұрысты! Сен екеуің кімсіңдер, Мені айтындар мүлік деп, Құр мақтанып жүрсіндер, Жұрт та сырттан күліп көп. ...Білмейсіндер, өмірге Кім пайдалы, кім мықты, Кәне, екеуің жеңіл де, Мойындаңдар шындықты. ...Таласты олар ұзақ түн, ...Кетті айтыс ұзап тым, Бір бітімге келмеді... Бақта оянды әнші құс, Ай да қалғып барады. Шымқай тартты күн шығыс, Алтын арай тарады. Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ, | |
Жатыр әлі айғайлап... Бірін-бірі мінеді, Керкілдесті, керісті. Жүгінетін біреуді, Табалық деп, келісті.
2-мәтін
Биігін қар көмкеріп алақанаттанып жататын Алатау – табиғаты әсем Қазақ жеріндегі ең ірі тау жоталарына жатады. Оның қазақ үшін орны бөлек. Алатауды ән- күйге қоспаған ақын-жазушы жоқ шығар, сірә…
Жер жәннаты Жетісуға көрік беріп тұрған Алатаудың қойнауы құтты – ауасы таза, шипалы судың көзі, мұнда өсімдіктің түр-түрі өседі, жануардың да түрі көп. Шыңды-құзды тау биігін қарлы шыңдар басып жатыр, қалың мұздақтар көп, тау етегінде
– орман, аңғарында – шалғын. Қойнауы құпияға толы Алатау қазақ үшін биіктіктің, асқақтықтың символына айналған. Флора мен фаунаға аса бай сұлу табиғаттың Алатау аталатын ғажайыбы осы жерді мекендеген халық үшін де, келген-кеткен қонақтар үшін де үнемі сағындырып тұратын ерекше күшке ие.
Салыстыру аспектілері | ||
1-мәтін | 2-мәтін | |
Стилі | ||
Жанры | ||
Мәтін түрі | ||
- Мәтіндерге ат қойыңыз.
1-мәтін | 2-мәтін |
- Жанрлықерекшелігін сақтап, өз өмірбаяныңызды жазыңыз. Реттік сан есімдерді қолданыңыз.
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||||||
Мәтіндердің стильдік, жанрлық ерекшелігін, түрін салыстырады | 1-2 |
|
| ||||||||
Күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады. Реттік, жинақтық сан есімдерді қолданады | 3 |
|
| ||||||||
Барлық балл | 7 | ||||||||||
«Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі», «Таулар сыры» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Бағалау критерийі |
| ||||
Мәтіндердің стильдік, жанрлық ерекшелігін, түрін салыстырады | Мәтіндердің стилін, жанрын, түрін анықтауда, мәтіндерге мазмұнға сай ат қоюда қиналады | Мәтіндердің стилін, жанрын, түрін анықтауда, мәтіндерге мазмұнға сай ат қоюда қателеседі | Мәтіндердің стилін, жанрын, түрін анықтайды, мәтіндерге мазмұнға сай ат қояды | ||
Күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазады. Реттік, жинақтық сан есімдерді қолданады | Өмірбаянның жанрлық ерекшелігін сақтап жазуда, реттік сан есімдерді қолдануда қиналады | Өмірбаянның жанрлық ерекшелігін сақтап жазуда, реттік сан есімдерді қолдануда қателеседі | Жанрлық ерекшелігі толық сақталған өмірбаян жазады, реттік сан есімдерді қолданады | ||
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім «Астана – мәдениет пен өнер ордасы», «Қуат көзін үнемдей білеміз бе?» | |
Сөйлеу әрекетінің түрлері | Тыңдалым Айтылым |
Оқу мақсаты | 6.1.3.1 Тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердің мағынасын түсіну 6.2.6.1. Тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру |
Бағалау критерийі |
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 15-20 минут |
Тапсырма | |
1. Мәтінді тыңдаңыз. Сөйлем мазмұнына сай көп нүктенің орнына берілген сөздер мен сөз тіркестерін қойыңыз (аумағымен, шымылдығын, сән-салтанатымен). «Астана Опера» мемлекеттік опера және балет театры Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың бастамасымен 2010-2013 жылдары салынды. Театрдың салтанатты ашылуында Елбасы: «Зауыттар мен жолдар салатын ел, берік тірегін болашақ жылдар бойына орнатады. Мектептер мен аурухана салатын ел, ұлт болашағының ондаған жылдар бойғы қамын жейді. Театр тұрғызатын ел ғасырлар арқылы болашағына көз тігеді», – деген еді. Есілдің сол жағалауында орналасқан «Астана Опера» театры асқақ сән-салтанатымен көз тартады. Ғимараттың жалпы ауданы 64 мың шаршы метр. Оның 3000 шаршы метрін сахна аумағы алып жатыр. «Астана Опера» өзінің көлемімен ғана емес, сонымен қатар, әсем сәулетімен де таң қалдырады. Әлемдік сәулет өнерінің ең үздік классикалық дәстүрлері ескеріле салынған театр сәулетінде ұлттық нақыш айқын байқалады. Театрдың Үлкен залы 1250 орынға есептелген, ал Камералық зал 250 адамға арналған. Техникалық мүмкіндіктері бойынша «Астана Опера» көптеген әлемдік театрлардан асып түседі десек артық айтқандық емес. 2013 жылдың 21 маусымында театр өзінің алғашқы маусымын М.Төлебаевтың ұлы туындысы – Абзал Мұхитдиновтың жаңа музыкалық редакциясындағы «Біржан – Сара» операсымен салтанатты түрде ашты. (а) Сол жақ жағалауда тұрғызылған «Астана Опера» театры ерекше ............................... көркем. (b) «Астана Опера» өзініңқатар, көркем сәулетімен де таңдай қаққызады. (с) «Біржан – Сара» операсы салтанатты түрде театрдыңашты. | |
- Мәтіннен ең маңызды 5 тірек сөзді жазыңыз.
- Суреттердің, тірек сөздердің көмегімен Астанадағы Қала күні мерекесінің тойлануы туралы досыңызға әңгімелеңіз.
ұлт аспаптар оркестріұлттық өнер
мерекелік концертөнер тарландары
мерекелік отшашуұлттық қолөнер көрмесі
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||
Тақырыпқа қатысты сөздер мен тірек сөздердің мағынасын ашады | 1 | көп нүктенің орнына сөйлем мазмұнына сай қажетті сөзді орналастырады; | 1 1 1 | ||||
Тірек сөздерді қолданып, сюжетті суреттерге әңгіме құрастырады | 2 | мәтін мазмұнындағы ең маңызды 5 тірек сөзді анықтайды; | 1 | ||||
3 |
|
| |||||
Барлық балл | 7 | ||||||
«Астана – мәдениет пен өнер ордасы», «Қуат көзін үнемдей білеміз бе?» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Тақырыпқа қатысты сөздер мен тірек сөздердің мағынасын ашады | Көп нүктенің орнына сөйлем мазмұнына сай қажетті сөзді орналастыруда қиналады | Көп нүктенің орнына сөйлем мазмұнына сай қажетті сөзді орналастыруда қателеседі | Көп нүктенің орнына сөйлем мазмұнына сай қажетті сөзді орналастырады | ||
Тірек сөздерді қолданып, сюжетті суреттерге әңгіме құрастырады | Мәтін мазмұнындағы ең маңызды тірек сөздерді анықтауда, тақырыпқа сай ауызша әңгіме құрастыруда, әңгіме мазмұнында суреттер мен тірек сөздерді қолдануда қиналады | Мәтін мазмұнындағы ең маңызды тірек сөздерді анықтауда, тақырыпқа сай ауызша әңгіме құрастыруда, әңгіме мазмұнында суреттер мен тірек сөздерді қолдануда қателеседі | Мәтін мазмұнындағы ең маңызды тірек сөздерді анықтайды. Тақырыпқа сай ауызша әңгіме құрастырады. Әңгіме мазмұнында суреттер мен тірек сөздерді қолданады | ||
Бөлім «Қазақстан қорықтары», «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада»
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқылым Жазылым
Оқу мақсаты
6.3.1.1. Мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру
6.4.2.1. Эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу
- Етістіктің шақтарының (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ, жедел өткен шақ, ауыспалы келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану
Бағалау критерийіНегізгіжәнежанамаақпараттардыөмірдегі
жағдаяттармен байланыстырады
- Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады
- Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ пенжедел өткен шақты қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты15-20 минут
Тапсырма
Төмендегі тапсырманы орындаңыз.
Қазақстан қорықтары
«Қорық» сөзі – өте көне ұғым. Ол Киев Русінің тұсында аң аулауға қатаң тыйым салынған жерлерді белгілеу үшін қолданылған. Қорық – үкіметтің қорғауында болатын табиғи кешен, жер не су кеңістігі. Ол - сирек кездесетін тіршілік иелерін сол қалпында сақтауға арналған, ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Қорықтың негізгі міндеті – қорғауға алынған ағзалардың гендік қорын сақтау және қалпына келтіру. Қорық аумағын шаруашылық мақсат үшін пайдалануға болмайды. Қорық - қорғалатын аумақ қана емес, сонымен қатар, табиғатты қорғау жөніндегі мемлекеттік ғылыми мекеме. Мұнда саны сиреп бара жатқан жануарлар мен азайып кеткен өсімдік түрлерін қалпына келтіру мәселесі терең зерттеледі. Қорықтағы табиғи ресурстарды сақтаудың жолдары белгіленеді.
Қазақстан қорықтар саны жөнінен ТМД-ға кіретін республикалар арасында 16- орын алады. Қазіргі кезде нақты 10 қорық жұмыс істейді. Бұлар, әрине, Қазақстан табиғаты үшін жеткіліксіз. Сондықтан болашақта ғалымдардың, табиғатты қорғау қоғамы өкілдерінің ұсынуымен тағы 15 қорық ұйымдастырылмақшы.
- Мәтіннен негізгі ақпараттарды анықтаңыз.
- Мәтіннен жанама ақпараттарды анықтаңыз.
Жанама ақпараттар |
1. |
2. |
- «Қызыл кітап – тірі жан тимесін деп, Хайуанатқа берілген қызыл мандат», - деген Қадыр Мырза Әлі сөзін қалай түсінесіз? Ойыңызды айтып, шағын эссе жазыңыз. Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ пен жедел өткен шақты қолданыңыз.
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||
Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады | 1 |
|
| ||||
Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады | 2 |
|
| ||||
Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ пен жедел өткен шақты қолданады | 3 | эссе мазмұнында осы шақ пен жедел өткен шақты қолданады. | 1 | ||||
Барлық балл | 9 | ||||||
«Қазақстан қорықтары», «Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Негізгі және жанама ақпараттарды өмірдегі жағдаяттармен байланыстырады | Мәтіндегі 2 негізгі, 2 жанама ақпаратты анықтауда қиналады | Мәтіндегі 2 негізгі, 2 жанама ақпаратты анықтауда қателеседі | Мәтіндегі 2 негізгі, 2 жанама ақпаратты анықтайды | ||
Тақырыпқа сай құрылымы сақталған эссе жазады | Тақырыпты ашуда, құрылымын сақтауда қиналады | Тақырыпты ашуда, құрылымын сақтауда қателеседі | Эссе мазмұны тақырыпқа сай, құрылымын сақтап жазады | ||
Эссе мазмұнында ауыспалы осы шақ пен жедел өткен шақты қолданады | Эссе мазмұнында осы шақ пен жедел өткен шақты қолдануда қиналады | Эссе мазмұнында осы шақ пен жедел өткен шақты қолдануда қателеседі | Эссе мазмұнында осы шақ пен жедел өткен шақты қолданады | ||
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім «Болашақ мамандықтары» | |
Сөйлеу әрекетінің түрлері | Тыңдалым Айтылым |
Оқу мақсаты | 6. 1.6.1 Тыңдалым материалдарының мазмұны негізінде шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру 6.2.2.1. Тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу |
Бағалау критерийі |
|
Ойлау дағдыларының деңгейі | Қолдану |
Орындау уақыты | 15-20 минут |
Тапсырма Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз. | |
Жаңа ғасырдағы жаңа мамандықтар ХХI ғасыр өмірге түрлі жаңалықтар енгізіп қанай қоймай, жаңа мамандықтарды да ала келді. Адам баласы естіп-білмеген түрлі мамандықтар пайда болуда. Ол негізінен ақпараттық технологиялардың тез дамуына, қызмет көрсету саласының түрленуіне байланысты. Төменде келтірілген мамандық атаулары бірнеше жыл бұрын қолданыста болмаған, олардын атын естігенде қазіргі күннің өзінде «Сонда ол маман немен шұғылданады?» деген сауал туындайды. Бірақ дамып жатқан компаниялар бүгінде осындай мамандар іздеп жүр. Сонымен, жаңа ғасырдың жаңа мамандықтарына тоқталайық:
Тізімдегі мамандықтарға анықтама қысқаша ғана берілген. Шын мәнінде, айталық, девелопердің жұмысы тек жоба жасап, оны сатумен ғана шектелмеуі мүмкін. Логистик те | |
солай. Бірақ бұл мамандықтарға деген сұраныс күннен күнге артып келе жатыр. Дегенмен бірқатар мамандықтардың атауы жаңа болғанымен, функциясы өзгерген жоқ. Мысалы, Javascript-программист мамандығы бұған дейін веб-программист деп аталатын. Бұрынғы бастықтар - менеджер болып шыға келді. Еден жуушылар - хаус-киперге айналды. Соған қарамастан жаңа мамандықтардың басым бөлігі - IT саласының дамуына байланысты пайда болған, тың кәсіптер.
- Мамандықтар мен олардың қызметіне қысқаша түсініктеме беріңіз.
Мамандықтар | Қызметі |
бренд-менеджер | |
промоутер | |
супервайзер | |
интервьюер | |
сомелье | |
веб-мастер | |
копирайтер | |
девелопер | |
рецепшеонист |
- Қазіргі замандағы сұранысқа ие мамандықтар қандай? Оның себебін қалай түсіндіресіз?
- Жұбыңызбен«Болашақмамандықтары:кімболамын?»тақырыбындадиалог құрастырыңыз. Диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданыңыз.
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||
Мәтін мазмұнын өмірмен байланыстырып айтады | 1 | мәтін мазмұны бойынша әр мамандықтың атқаратын қызметін бір сөйлеммен айтады; | 1 1 1 | ||||
2 |
|
| |||||
Тақырыпқа қатысты диалог құрауда сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады | 3 |
|
| ||||
Барлық балл | 7 | ||||||
«Болашақ мамандықтары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Мәтін мазмұнын өмірмен байланыстырып айтады | Мәтін мазмұны бойынша әр мамандықтың атқаратын қызметін, сұранысы жоғары мамандықтар мен олардың сұранысқа ие болу себептерін айтуда қиналады | Мәтін мазмұны бойынша әр мамандықтың атқаратын қызметін, сұранысы жоғары мамандықтар мен олардың сұранысқа ие болу себептерін түсіндіруде қателеседі | Мәтін мазмұны бойынша әр мамандықтың атқаратын қызметін, сұранысы жоғары мамандықтар мен олардың сұранысқа ие болу себептерін түсіндіреді | ||
Тақырыпқа қатысты диалог құрауда сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады | Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысуда, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдануда қиналады | Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке қатысуда, диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдануда қателіктер жібереді | Тақырып төңірегінде жұбымен диалогке еркін қатысады. Диалогте сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолданады | ||
Бөлім «Қазақстан және Ұлы Жібек жолы», «Жер байлығына аяулы көзқарас»,
«Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы»
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқу мақсаты
Оқылым Жазылым
6.3.3.1. Орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау
- Мәліметтердіжинақтайотырып,тақырыпбойынша постер, сызба-кестелер жасау
Бағалау критерийі Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды
- Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба- кесте жасайды
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Орындау уақыты15-20 минут
Тапсырма
Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Ұлы Жібек Жолы – Қытай жерінен басталып, Қиыр Шығыс пен Еуропа елдеріне беттеген керуен жолы. Бұл жолдың басым бөлігі Орта Азия мен Қазақстан жерінің үстімен өтті. Жібек Жолы б.з.д III ғасырда сауда магистралі ретінде пайда болып, XVI ғасырға дейін қызмет етті. Жібек Жолының бойында орналасқан көне қалалар бірталай соғыс, өрт, аштық, апат- ойрандардың куәсі болды. Ұлы Жібек Жолы арқылы тек сауда жүйесі дамып қана қоймай, Шығыс пен Батыс өркениеті тоғысып, мәдениет және дипломатиялық қарым-қатынас орнады. VI-VII ғасырларда Қытайдан бастау алған керуен Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан даласын кесіп өтетін. Отырар, Тараз, Сайрам (Испиджаб), Түркістан (Яссы), Суяб, Баласағұн секілді көне қалалар тек сауда ғана емес, мәдениет және ғылым орталықтары болды.
Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін. Себебі бұл жақта кез келген дүниені айырбастауға, сату мен сатып алуға болатын. Мыстан жасалған тұрмыстық бұйымдар мен қару-жарақтар, киім-кешек пен ер-тұрмандар саудаға түсетін. Отырар алқабына жүз елуден астам кішкентай қалалар кіретін. Бұл елді мекен қорған сарайларға бай болатын. Саудамен қатар, бұл аймақта білім мен ғылым саласы дамыды. Түркістан (Яссы) ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен. Бүгінгі таңда көне қала әлемдік туризм орталығына айналды. Суяб пен Баласағұн қалаларында жыл сайын кең көлемде сауда жәрмеңкелері өткізілетін. Әртүрлі елден жиналған саудагерлер бас қосып, сауда қарым-қатынасын орнататын.
- Берілген ақпараттардың ішінен мәтін мазмұнына сай келетін 2 дұрыс тұжырымды анықтаңыз.
Ақпараттар | Дұрыс | Бұрыс |
Көне Түркістан қаласы қазір туризм аймағы. | ||
Жібек жолы - Батыс пен Шығыстың арасын жалғаған сауда жолы. | ||
Отырарбазарларындатауарлардысатуға, айырбас жасауға болады. |
- Мәтінге ат қойып, идеясын анықтаңыз.
Мәтіннің тақырыбы (сөз тіркесі) | Мәтіннің идеясы (1сөйлем) |
- «Қазақстандағы жер байлығы» тақырыбында берілген мәтіннен мәліметтер жинақтап, постер не сызба-кесте жасаңыз.
Қасиетті туған жердің тау тасы да, топырағы да, талға біткен жасыл жапырағы да қымбат. Осыншама бағасы, құны байлықпен өлшенбейтін жасыл белдерді, асқар тауларды сүймеу мүмкін емес. Асыл армандарымызды әрқашан туған жермен байланыстырамыз. Себебі туған жер ол біздің ой өлшеміміз бойынша тарихы терең отанымыздың белгісі. Жер ана - қасиетті туған жер. Ол - біздің тылсым тарихымыз. Туған жер топырағын иіскеуге зар болыр кеткен боздақтар қанша ма?! Туған жер үшін соғысқа түсіп туған жер топырағы бұйырмаған қандастарымыз қанша ма?!
Қазақстан бүгінде жер асты да, үсті де байлыққа кенелген тәуелсіз ел. Жері байдың елі бай деген осы болар. Еліміз тұғырлы мемлекеттер қатарынан көрінсін.
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||
Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды | 1 | мәтін мазмұнына сай келетін 2 тұжырымды анықтайды; | 1 1 | ||||
2 |
|
| |||||
Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасайды | 3 |
|
| ||||
Барлық балл | 7 | ||||||
«Қазақстан және Ұлы Жібек жолы», «Жер байлығына аяулы көзқарас», «Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Мәтін мазмұнына сай тақырып қояды, негізгі ойды анықтайды | Мәтін мазмұнына сай келетін 2 тұжырымды, тақырыбын, негізгі ойды анықтауда қиналады | Мәтін мазмұнына сай келетін 2 тұжырымды, тақырыбын, негізгі ойды анықтауда қателеседі | Мәтін мазмұнына сай келетін 2 тұжырымды, тақырыбын, негізгі ойды анықтайды | ||
Тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, постер, сызба-кесте жасайды | Тақырып бойынша постер жасауда, өткен ақпараттарды қолдануда қиналады | Тақырып бойынша постер жасауда, өткен ақпараттарды қолдануда қателеседі | Тақырып бойынша мазмұнды постер жасайды, ақпараттарды қолданады | ||
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар Бөлім «Абайды оқы, таңырқа!», «Өлкені сипаттау өнері»
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Тыңдалым Айтылым
Оқу мақсаты
6.1.5.1. Тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы негізгі ойды анықтау
- Тірексөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру
Бағалау критерийіНегізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы
арқылы анықтайды
- Тірек сөздерді қолданып, сурет бойынша әңгіме құрастырады
Ойлау дағдыларының деңгейі
Қолдану
Орындау уақыты15-20 минут
Тапсырма
Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Абай «Жаз»
Жаздыгүн шілде болғанда, | Қыз-келіншек үй тігер, |
Көгорай шалғын, бәйшешек | Бұрала басып былқылдап, |
Ұзарып өсіп толғанда, | Ақ білегін сыбанып, |
Күркіреп жатқан өзенге | Әзілдесіп сыңқылдап. |
Көшіп ауыл қонғанда. | Сабадан қымыз құйдырып, |
Шұрқырап жатқан жылқының | Ортасына қойдырып |
Шалғыннан жоны қылтылдап, | Жасы үлкендер бір бөлек |
Ат, айғырлар, биелер | Әзілдесіп сылқылдап. |
Бүйірі шығып, ыңқылдап, | Көлеңке қылып басына, |
Суда тұрып шыбындап, | Кілем төсеп астына, |
Құйрығымен шылпылдап, | Салтанатты байлардың |
Арасында құлын-тай | Самаурыны бұрқылдап. |
Айнала шауып бұлтылдап, | Мылтық атқан, құс салған. |
Жоғары-төмен үйрек, қаз | Жас бозбала бір бөлек |
Ұшып тұрса сымпылдап. | Су жағалап қутыңдап. |
- Мәтіннен жаз мезгілінің сипатын білдіретін 3 тірек сөзді жылқының аяқтарына жазыңыз. Өлеңдегі негізгі ойды жылқының денесіне жазыңыз.
- Сұрақтарға өлең мазмұны бойынша жауап беріңіз.
Сұрақ | Жауап |
Үлкендер немен айналысады? | |
Қыз-келіншектер үйді қандай көңіл күймен тігеді? | |
Бозбалалар жазда немен айналысады? |
- Суреттер бойынша«Жаз мезгіліндегі жайлаудағы демалыс» тақырыбында әңгіме құрастырыңыз.
Тірек сөздер: жайлауға көшу, киіз үй тігу, өзенге шомылу, аққулар, мол дастарқан, самаурын қайнату, әңгіме-дүкен құру, қой бағу, атқа міну
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||||||
Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтайды |
|
|
| ||||||||
Тірек сөздерді қолданып, сурет бойынша әңгіме құрастырады | 3 |
|
| ||||||||
Барлық балл | 10 | ||||||||||
«Абайды оқы, таңырқа!», «Өлкені сипаттау өнері» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Негізгі ойды тірек сөздер, жетекші сұрақтар, мәтін тақырыбы арқылы анықтайды | Өлең мазмұнында жаз мезгілін сипаттайтын тірек сөздерді анықтауда, өлеңдегі негізгі ойды жеткізуде, сұрақтарға өлең мазмұны бойынша жауап беруде қиналады | Өлең мазмұнында жаз мезгілін сипаттайтын тірек сөздерді анықтауда, өлеңдегі негізгі ойды жеткізуде, сұрақтарға өлең мазмұны бойынша жауап беруде қателеседі | Өлең мазмұнында жаз мезгілін сипаттайтын тірек сөздерді анықтайды. Өлеңдегі негізгі ойды жеткізеді. Сұрақтарға өлең мазмұны бойынша жауап береді | ||
Тірек сөздерді қолданып, сурет бойынша әңгіме құрастырады | Сурет пен тірек сөздердің көмегімен құрылымы сақталған әңгіме құрастыруда қиналады | Сурет пен тірек сөздердің көмегімен құрылымы сақталған әңгіме құрастыруда қателеседі | Сурет пен тірек сөздердің көмегімен құрылымы сақталған әңгіме құрастырады | ||
Бөлім «Қазақ ұлттық қолөнері», «Саяхат және туризм»
Сөйлеу әрекетінің түрлеріОқылым
Жазылым
Оқу мақсаты6.3.6.1 - тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана
отырып, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру
6.4.2.1 - эссе тақырыбыныңжелісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастырып, қажетті мазмұнын ашып жазу
Ойлау дағдыларының деңгейі
Жоғары деңгей дағдылары
Бағалау критерийі Негізгі мәселені өмірмен байланыстыруда тақырыпқа
қатысты сөздерді қолданады
- Тақырыпқа қатысты құрылымы сақталған эссе жазады
Орындау уақыты15-20 минут
Тапсырма
Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Тілші:
- Шиелілік қыз-келіншектер соңғы кездері жоғалып бара жатқан киіз басу өнерін қайта жаңғыртып, жүннен қолөнер бұйымдарын жасай бастады. Қолдан жасалған бағалы бұйымдар ЭКСПО -2017 халықаралық көрмесінде туристер назарына ұсынылмақ.
Шетелдік қонақтарды қызықтыратын да осы қолдан жасалған қолөнер бұйымдары.
Әсіресе, ұлттық нақышта дайындалған кәдесыйларға деген сұраныс жоғары.
Айжан Бекқұлова, Қазақстан қолөнершілер одағының төрайымы:
- Әрине, тек сыйлық ретінде ғана емес, сондай-ақ тұрмысқа қажетті текемет, қамзол, көйлек, етік, қолғаптардың да сан түрін жасауға болады. Қазір қолдан жасалған экологиялық таза заттарға сұраныс жоғары. Сондықтан да біз Қызылордада туризм саласын дамытуға жұмыс жасап жатырмыз. Әуелі қыз-келіншектерді оқытып, үйретіп алмақпыз. Сонан соң дайын өнімдерді көрмеге қою, сайттарға шығару, сату жұмыстарымен айналысамыз. Маған тренингке қатысып жатқан қыздардың белсенділігі өте ұнады. Барлығының да қызығушылықтары мол, ерекше ынта-жігермен іске кірісіп кетеді. Қазақы дәстүрді жалғастырып, жүннен қолөнер бұйымдарын жасау – өте маңызды кәсіп.
- Мәтін мазмұны бойынша 2 сұрақ құрастырыңыз.
- Мәтіндегі негізгі мәселені анықтаңыз.
- «Ұлттық қолөнерді қайта жаңғыртудың тиімді жолдары қандай?» деген тақырыпта эссе жазыңыз.
Бағалау критерийі | Тапсырма № |
| Балл | ||||||
Негізгі мәселені өмірмен байланыстыруда тақырыпқа қатысты сөздерді қолданады |
|
|
| ||||||
Тақырыпқа қатысты құрылымы сақталған эссе жазады | 3 |
|
| ||||||
Барлық балл | 8 | ||||||||
«Қазақ ұлттық қолөнері», «Саяхат және туризм» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні
Бағалау критерийі |
| ||||
Негізгі мәселені өмірмен байланыстыруда тақырыпқа қатысты сөздерді қолданады | Мәтін мазмұнына сай 2 сұрақ құрастыруда, негізгі мәселені анықтауда қиналады | Мәтін мазмұнына сай 2 сұрақ құрастыруда, негізгі мәселені анықтауда қателеседі | Мәтін мазмұнына сай 2 сұрақ құрастырады, негізгі мәселені анықтап, бір сөйлеммен береді | ||
Тақырыпқа қатысты құрылымы сақталған эссе жазады | Эссе құрылымын сақтауда қиналады | Эссе құрылымын сақтауда қателеседі | Эссе құрылымын, тақырыбын сақтайды | ||
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?