Эсселер

Тәуелсіз елім – тұғырың сенің биікте.

Отан сөзі – әр адамның жанына жақын жүрегіне жылы естілері сөз.

Менің туған жерім - Қазақстан. Қазақстан Республикасы – қазақ халқының тәуелсіз ұлттық мемлекеті. Тәуелсіздік күні – ең қастерлі күн! Тәуелсіз мемлекетіміздің бой көтеруі – алаш елі ұрпақтарының талай ғасырға созылған ұлт-азаттық және желтоқсан оқиғасының нәтижесі. Қазақ халқының көпшілігі бір жағынан патша үкіметінің отарлау саясатының қасіретін, екінші жағынан ауылдағы бай – шонжалардың езгісін, ауыртпалығын көтерді. Осы уақыт ішінде қазақ халқының басынан әр түрлі ауыр кезеңдер өтті. Қазақ халқы қайсарлық, қайтпас қайраттың арқасында тәуелсіздікке қол жеткізді.

Тәуелсіздікке жету – қазақ алашы үшін даңғыл жол болған жоқ, әрине, халық ұлы белестерден, қиын – қыстау кезеңдерді бастан өткерді. Тәуелсіздік – ең алдымен қазақ халқының бостандыққа ұмтылған асқақ армандары мен қайсар рухының жемісі. Өткенге шүкір, бүгінгіні пікір ету үшін де өткенге ой жүгіртуге тура келеді. Ол үшін ең алдымен мына сауалға «бұл тәулсіздік күнге қалай жеттік?» жауап іздеуіміз керек сияқты. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісінде Исатай, Махамбеттер патшалық Ресейдің озбыр саясатына қарсы тұра білді. 20-шы жылдардағы аштық, 30-шы жылдардағы тотолитарлық жүйе, 1941жылғы Ұлы Отан соғысы, қазақтың соңғы ханы Кенесары азаттық үшін күресте айрықша қылыш сермеді. Кенесары жауынгерлері «Абылай» деп ұрандап, өз ерлерінің қадірін бағалай білген. Абылай қазақ халқының күшін тасытты, мәртебесін көтерді. Қанша қиыншылық болса да, біз оларды ұмытпаймыз. Себебі – бұл тарих......

Адам өсе келе өз болашағы жайлы көп ойланады екен. Жастық шақтың қалай тез өтіп кететінін де байқамай қалады. Өмірдегі басты мақсат осы бес күндік жалғаннан өз орнын табу емес пе?! Мен әлі мектеп табалдырығында оқып жүрген оқушымын, ата-анамның көзіне кішкентай қыз болсам да, өз болашағым жайлы көп ойланамын. Алдағы өмірім қандай болмақ? Болашақта мен кім боламын? Қандай мамандық иесі атанамын?- деген сұрақтар жиі мазалайды. Жай ғана ойланудың аз екендігін де білемін. Сондықтан да қазірден бастап алдыма мақсат қойып, оған табанды түрде кірісіп, арманымның жетегіне еріп келемін. Негізінен мамандық таңдау деген - өзің айналысқың келетін жұмысты таңдау ғана емес, өзің араласқың келетін ортаны да таңдау. Яғни қарапайым өмір сүру көзі болып табылатын және қандай да бір дайындықты, жауапкершілікті талап ететін еңбек қызметінің маңызды бөлігі. Біреулер үшін - ол ойға алған арманның орындалуы, отбасы дәстүрін жалғастыру, келесі біреулер үшін жаңалыққа, дербестікке талпыныс.

Елбасы «Болашақ-білімді жастардың қолында» демекші , біздің болашағымыз - өз қолымызда. Келешегімізді бүгіннен де нұрландыра түсу өз қолымызда. Ал болашағымыз баянды да бақытты, нұрлы да шуақты болуы үшін, менің ойымша, ең алдымен өзіне лайық мамандық иесі атану. Себебі, әр мамандықтың өзіне тән ерекшеліктері мен маңызы бар......

Мен, Амангелді Дияр, Павлодар қаласындағы «Жас дарын» мамандандырылған мектебінің 9 сынып оқушысы жедел оқиғалар заманында, белсенді төртінші өнеркәсіптік революция даму үстіндегі мемлекетте өмір сүрудемін. Замануи білім - менің бастапқы капиталым екенін саналы түрде түсінемін, оның негізінде болашақта өмірлік және кәсіби жетістіктерге қол жеткізуге болатынына сенімдімін.

Болашақта жоғары білікті маман болғым келеді. Әрине, бірінші сыныптан бастап ата-анам маған ұстамдылық, тәрбие, қайсарлық, ұқыптылық, тәуелсіздік, көшбасшылық деген қасиеттерді бойыма сіңіруде. Болашақта кез-келген кәсіптік мәселелерді тиімді шешуді үйрену үшін үнемі өзіммен жұмыс жасаймын және кейбір пәндер бойынша жеке қасиеттерімді дамытудамын.

Еліміздегі білім берудегі төңкерістер тиісті уақытта болып жатыр деп санаймын. Біз білім мен дағдылардың негізін жинай бастадық, өмірлік жағдайларды сабақтарда шешеміз, ол педагогикалық тілде «функционалдық сауаттылық» деп аталады екен. Білім беру капиталы жан-жақты дамыған, мәдениетті тұлғаны талап етеді. Замануи білім - адамның өмірлік табысы, күнделікті наны, жанның әл-ауқаты, рухани бай мәдениетінің дамуының кепілі болып табылады. Әрине, қазіргі әлемде сіз байып кете аласыз, бірақ «білімсіз кәсіпкер» ретінде қаншалықты ұзақ өмір сүруге болады?. Мен небәрі 14 жаста болсам да, кез-келген қоғамда білім деңгейім белгілі бір орынға ие болатынын анық түсінемін, сондықтан шапшан өзгерістер толқынынан қалмауды жөн көремін. Болашақта мен ата-ана болғанда, ұрпағымның мәселесін шешуге көмек бере алмайтын, ақыл-парасатсыз жағдайға душар болғанымды қаламаймын......

1975 жыл. Біздің ауылда бір қарапайым отбасы бар еді. Тұрмысы нашар болатын-ды. Ол отбасының 2 баласы бар. Үлкені Зәуреш онан соң Дәрмен болатын. Анасы аурушаң, хәлі мәз емес-ті. Олардың жағдайы нашар болғанымен тату еді. Зәуреш бауырына жақсы қарайтын. Тәрбиесін өз мойнына алған.

Бір күні Дәрмен далаға шығып балалармен асық ойнап жатты.Сол кезде өзінен 2 сынып жоғары оқитын тәмпіш кемпірдің немересі Сәдір оның асықтарын қолынан жұлып алды.Бала да оған қасарысуда. Әрине, Дәрменнің Сәдірге күші жетпейді. Екеуі төбелесе бастады. Мұны көрген Зәуреш жан таласа жүгіріп жетеді де, Сәдірге дүрсе қоя береді. Тәмпіш кемпір келіп үлкен дау шығарады. Дау аяқталып, бәрі үйді үйіне тарқайды.Арада біраз күн өтіп, балалардың анасы аурудан көз жұмды.Бұл қасірет Зәурешке үлкен соққы болды.Зәуреш 17 жасқа келді. Әкесі көз жұмар алдында Зәурешті досының ұлына атастырды. Дәрменде өз теңін тауып қалаға кетті. Арада 6 жыл өтті. Қыздың 3 баласы болды. Алайда қуанышы көпке созылмай, күйеуіде жан тапсырды.Зәурешті өмірден түңілдірмеген 3 ұлы еді.Олардың аш қалған сәттеріде болды. Бірақ, тағдырдың онысына да төзді. Кіші ұлы Берік 2 жаста болса да, Зәуреш жұмысқа тұрды.Ақырындап балалары ер жетті. 2 ұлы отау құрды. 2006 жылы кіші ұлы да үйленіп,қызды болды. Көп ұзамай қалаға көшіп сонда жаңа өмір бастады......

Әр адамға өзінің балалық шағы өте ыстық. Ол кімді де болмасын сағынтпай, аңсатпай қоймайды. Балалық тәтті қылықтарың, айналаңның елжіреп, мейірім төгуі, бәрі де санаңда берік орнап, жаныңа жылулық ұялатады. Бірақ осы шағын бөлік қанша тамаша сәттерге толы. Әрқайсымыздың балғын сәттеріміз жанұямызбен өтеді. Менің арманым осы жанұям мәңгі менімен бірге болса екен деймін. Бала кезіміз күлкі мен бала ренішке толы сәттер ғой. Балғын сәттерді естен шығару мүмкін емес. Осындай сәттердің қейбірін еске алғанда тіпті ішек қатып, бір күліп те, жылап та аламын. Қазір жасым жиырма алтыда болса да, өткенді еске ала отырып, өмір сүру мен үшін қиын болды. Себебі, отбасымызда бес қызы және әкем мен анам болды.

Үйде әкеміз ғана жұмыс істейтін. Қанша қиналса да бізге білдірмей, сұрағанымызды алып беріп отыратын. Осы жағдайды іштей көріп, балалық шақтан бастап жұмыс жасай бастадым......

Ұстаным - түсіне білгенге, адамның бет - бейнесі мен өмірлік мұраты емес пе!? Адамдарды ұстанымына қарап, оның қаншалықты білікті әрі парасатты екенін пайымдауға болады. Кей кездері керісінше, соншалықты қарабайыр екені де байқалынып қалады. Мен өз ұстанымым туралыы ой өрбітсем: «Ешкімнің ала жібін аттамау», «Сырға берік, досқа адал жақсылыққа жақын болып, адамдарға болысу» мұраттарын көздедім. Адам болып дүние есігін ашқан соң, адам боп қалу борышымыз емес пе?! Қалай ойлайсыз, келісесіз бе?! М. Хакімжанова жырлағандай: «Сан ғасырдың айғағы өзгермейтін, Сен адамның досысың мәңгі өлмейтін...» Бір күрсіндіретіні, бүгінгі дүбірлі дүрбелең әлемде кісілік азайып бара жатқандай көрінеді. Мектепте, көшеде, тіпті қоғамдық орындарда дарақыланып күлген, даңғазашыл құрбыларымды көргенде, өзім жерге кіре жаздаймын. Мейлі, күлкілі жайт болған да шығар, соншама дабыра етудің не қажеттілігі бар десеңізші!.. Ол ол ма? Үлкенді сыйламақ түгілі, қағып құлата жаздайтындар көбейгенін ешкім жоққа шығара қоймас!.. Халқымыздың «Ата тұрып, ұл сөйлегеннен без,.» деген өрелі сөзі ескеруден қалып бара ма өзі, қалай ?.. Ал менің алтын қазық бағыт-бағдарым: «Болса- дағы қиындық алда небір, «адам болу» мұратым қала берер!» Әр заман өз ойшылдарын тудырады. Бар ғұламаның айтар асқақ арманы, ізгі мұраты - білім жауһарларын теріп, адамзатты игі істерге жұмылдыру.

Йасауи хикметтері, Қашқари ата сөздігі, Рабғузи қиссаларынан адами мұраттарды көксеген бабалардың арман- мұраттарын танып білгендей болдым. Адамзат атаулы бар жерде «кісілік», «парасаттылық» өз мәнін жоғалтпасы анық! .....

«Тәуелсіз Қазақстан!», «Қазақстан Республикасы!» неткен керемет, киелі ұғымдар! Біздің Отанымыз тәуелсіз, еркін мемлекетпіз. Бүгінде біз – қанатын кең жайған егеменді елміз. Көк туымыз желбіреп, сол жағымыздағы мақтаныш сезімімен дүрсілдеп тұрған жүрек әнұранымызға әуен қосып, әнұранымыз асқақтай шырқалуда. Тәуелсіздік туының желбірегеніне де, міне 28 жыл толады. Тоғыз жолдың торабындағы алпауыт елдер қатарындағы алып мемлекетімізді әлем жұртшылығы құрметтейді. Тұңғыш Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевта осы егемен Қазақстанның 28 жылда биік тұғырға көтерілуіне елеулі үлес қосты. Ерен еңбегімен осы егемен Қазақстанның әр азаматының жүрегінен орын алған осындай көшбасшымыздың болғанына да мақтанамын.

Мен тәуелсіз елдің патриотымын! Ешқандай қиыншылық көрмей жүргенімде, ата-анаманың жүздерінен қуаныш пен шаттық іздерін байқағанда, көкірегімді керіп «Тәуелсіз елдің патриотымын!» деп айта бергім келеді. Еліміздің бейбітшілігінің, тәуелсіздігінің арқасында күліп – ойнап, еркін білім алып жатқан ерікті елдің еркін ұланының бірімін! Біз 16 желтоқсанда еліміздің егемендігін жариялаған күн екенін білеміз. Сол күні 1991 жылы көгімізде тәуелсіздік туы желбіреді. .....

Бүгінде интернет өмірімізге дендеп кірді. Ол алысты жақындатып, әлемді бір-бірімен байланыстыру мүмкіндігі болып тұр. Ол – тек байланыс көзі ғана емес, сонымен қатар жедел ақпарат ағыны, дереккөздер қоры. Бүгінгі зымырандай зулаған қарқынды даму кезеңінде пайдасы мол екенін мойындауға тура келеді. Зиянды жағы да бар екенін жоққа шығара алмаймыз. Кез келген дүниенің пайдасы мен зияны, мықты тұсы мен әлсіз жақтары болады. Таңдау жасау қажет болса, мен «пайдалы» деген пікірге басымдық беремін.

Интернеттің пайдасы қандай? 1969 жылы 29 қазанда АҚШ университеттерінің бірінде «Аrpanet» байланыс желісі туралы ақпарат жария етілді. Қай кезде де байланысудың жедел түрін ойлап табу адам арманы болған: алыс қашықтықтан от жағып белгі беру, құстарды ұшырып хабар жолдау, хат жазу, телефон желісін ойлап табу – бүкіл әлемді байланыстыратын әлеуметтік желіні ойлап тапқанға дейінгі қарапайым қадамдар. Бұның негізінде біріншіден, қоғамдағы адамдардың, ойы үндес жандардың бір-бірімен байланысу мақсаты тұрды. Екіншіден, адамзат баласының уақытпен бәсекес іжәне жылдамдыққа қол жеткізу міндеттері тұрды. Үшіншіден, ғылым мен техниканың тоқтаусыз дамуы жоғары деңгейдегі байланысқа әкеліп тірейтіні даусыз еді......

Біз тарихы терең,рухы мықты елдің ұрпағымыз. Осы елдің ұрпағын жоғалтпай,одан әрі өрбтіп,бүкіл әлемге танытып отырған жеке дара ақылшымыз,тірегіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев. Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев болашақтың бағдарламасы ретінде Қазақстан 2050 стратегиясын жарыққа шығарып ,2050 жылға дейін әлемдегі 50 дамыған мемлекет қатарына кіруіміз керек екенің мақсат етті. Ол дегеніміз бүкіл әлемді өзіне қаратқан,дамыған мемлекет ретінде өз мемлекетімізді тану. Біздің елбасымыз –ол көшбашымыз. Көшбасшы мықты ел-ешқашан құрдымға кетпейтіне кімге болса да мәлім.

Біздің еліміздің тірегі,көшбасшысы,жүрегі,елімізді әлемге танытқан дара тұлғамыз-біздің елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев. Ол біздің патша,патша деген атқа кез-келген адам ие бола алмас. Ол кісінің атқарған жұмыстары Қазақстан үшін ұлы мәртебе. Біздің ата-бабаларымыз қасық қаның төгіп,осы жерімізді бізге аманат етіп кеткен.Дәл бүгінгі күні біздің елімізді бүкіл әлем таниды десек қателеспейміз. Бұл кімнің арқасы? Әрине,елбасымыздың арқасы,оның дұрыс құра білген саясатының арқасы,оның елге деген сенімі, жерге деген махабатының арқасы. Ол кісінің біздің мемлекет үшін атқарған жұмыстары,елім деп соққан жүрегі,барлығы біздің болашағымыз үшін,яғни Қазақ елінің болашағы үшін жасалып жатқан дүниелер. Сонымен қатар рухани жаңғыру бағдарламасын құру мақсатында көптеген белестерге,елімізді рухани жағынан жаңғырту да сол кісінің алға қойған мақсаттарының бірі десек те қателеспейміз. .....

«Мейірім» дегенде менің ойыма адамдардың бір-біріне деген жақсы қарым- қатынасы, жылы қараған жүздері, әдемі, мейірімге тола айтқан сөздері, бір –біріне деген жаны ашуы, көмектесуі оралады.

Бұл дүниеде адамдар бір- біріне мейіріммен қарап, сыйласып жүрсе, ешқандайда қасірет, жамандық болмас еді.Қазіргі таңда адамдардың бойында мейірімділік деген қасиет азайып бара жатыр. Соның салдарынан көкек аналар мен жігеріз әкелер бейкүнә сәбилерін мүлік сияқты тастап кетуде, ал көптеген имансыз жастарымыз өзін бағып-қаққан әке- шешесін қарттар үйіне өткізуде. Мұның бәрі имансыздықтан. Жүрегі иманға толы адам- мейірімді адам. Оның қолынан жамандық істеу келмейді. Бірақ мен барлығына бірдей топырақ тшашпаймын......