Әдістеме | Мұғалім мен тәрбиеші іс-әректінің ерекшелігі туралы

Адамзат тарихында әлемдік өркениенттің әрбір кезеңдерінде қаланған әртүрлі білім беру жүйесі белгілі болды. Олардың әрқайсысы қоғамға тән сипаттағы, қазіргі білім жүйесін атқаруға тиісті талаптарды, әлеуметтік саяси, экономикалық қатынастарды бейнелейді. Олардың ішіндегі басты белгілері болып табылатындары:
- Спартандық тәрбие жүйесі.
- Афиндық тәрбие жүйесі.
- Діни тәрбие жүйесі.
- Джентельменді қалыптастыру жүйесі:(батыс еуропалық жүйе)
- Адамды ұжымда және ұжым арқылы тәрбиелеу жүйесі (А.С. Макаренко)
XX ғасырдың екінші жартысында кеңес мектебіндегі тәрбие жүйесі ұжымдық шығармашылық жұмыстың қоғамдық пайдалы және өндірістік еңбек, әртүрлі ұйымдастырылған жұмыс формаларын ендіру (әртүрлі орталықтар, мектеп театрлары және т.б). Ұлттық дәстүрлер, сонымен қатар оқу процесін қайта құрудың негізінде қолданды. Тарихи қалыптасқан тәрбие жүйесіне талдау жасау,кез- келген тәрбие жүйесінің негізгі құрамды бөліктеріне тәрбие мақсаттарының бөлімдері жататын тәрбие ұжымы тәрбие жүйесінің ядросы екендігін ұжымшылдық қарым-қатынаспен айнала қоршаған жүйеге аялы көзқарасты көрсетеді. Кейбір зерттеушілер осы ережелерді нақтылай келіп кез-келген тәрбие жүйесінің негізінде барлық ұжым болып қабылданған тәрбиенің мақсатын, ұжымдық- танымдық іс-әрекетті, тәрбиелеушілік қатынастарды, балалардың өзін-өзі басқаруын, ұлттық дәстүрлерге сүйенуді,әр жастағы ұжым- дарды құру мен ұжымдық шығармашылық жұмыстың әдістерін пайдалануды жаттығады. Мектеп мұғалімдері мектеп оқушыларының жас мөлшеріне қарай және жеке басына тән ерекшеліктер туралы түсінік қалыптастыру және осы ерекшеліктерді оқу-тәрбие процесінде ескеруі және міндеттері:
а) Мектеп оқушыларының жас мөлшерінің кезеңдеріне сипаттама
беру.
ә) Мектеп оқушысының жеке тұлғасының өзіндік ерекшеліктерін
ашу.
б) Педагогикалық процесте мектеп оқушысының жас мөлшерінің
психологиясын есепке алу.
XX ғасырдың 70-80 жылдарында оқыту процесін белсендіруге бағытталған, оның балаға арналғаны,оқушының оқытуды белсенді субьектісіне айналуына бағытталған әдістемелік зерттеулер көлемі көбейді. Оқыту процесіндегі радикалды өзгерістердің қоғамдық және педагогикалық санның қалыптасуына Ж.Пиаже(Швейцария), Б.Блюм, Д.Ж.Бруннер,Ж.Ганье,С.Эрикосынның (АҚШ) еңбектері куә.Ж.Пиажен- нің айтуынша, мектептер жаңаша ойлайтын қабілетті адамдар дайындау керек, тек өткен ұрпақтың істегенін ғана қайталамау керек, шығармашы- лық және ойлап тапқыш адамды әзірлеу керек. « Белсенділік деген- (интенсивтендіру,мығымдық) оқушының іс-әрекетімен пәнімен қосылғандығы дәрежесін анықтайды. Оқушылардың белсенділіктің дағ- ды біліктерін меңгеруі. Білім берудің қазіргі заманға сай әдістемелерін талдайтын болсақ,олардың бәрін, қазіргі қоғамның аса маңызды қажетті- ліктеріне жауап беретін, өсіп келе жатқан адамның дамуы мен тәрбиесі идеясы біріктіріп тұрғанын анықтау қиын емес. Олардың бәрі оқушыны танымдық іс-әрекеттің және өзіндік дамудың субьектісі ретінде қалыптастыра алады. Өзінің себеп-сылтауларымен, ынтасымен қажетті- ліктері мей-мақсат мүдделерімен, жан-жақты негізді білім дарылыққа деген талпынысы мен мүмкіндіктерімен қалыптасып келе жатқан жеке тұлға қазіргі дидактиканың орталығына айналады. ....