Әлеуметтану | Әлеуметтік жұмыстағы ақпараттық технологиялар

Әлеуметтік жұмыстағы ақпараттық технологиялар

Әлеуметтік басқару ақпаратпен қамсыздандыру. Әр түрлі әлеуметтік топтардың әлеуметтік қажеттіліктерін қамтамасыз етуде, өмір деңгейін көтеруде дұрыс базалық реформа құру қажет. Осының негізінде әлеуметтік сферада жағдайында жоспарланған саясат болуы керек. Осы шарттарда әлеуметтік басқарудың эффективтілігін жоғарлату бір мәселеге қойылады.
Бұл мәселе әлеуметтік басқарудың өзекті және де толық ақпаратты болуын байланысты. Бұл басқару субъектісіне әлеуметтік процестердің негізгілері мен ағымын, сонымен қатар дұрыс қорытынды жасауға көмек береді.Бұл мәселе процестің техникалық автоматтандырылған сборын, сақтандырылуын түрлі деңгейдегі ақпараттық массивтердің анализі мен өңделуін талап етеді. Әлеуметтік басқаруда Ғылыми-Техникалық Прогресс ең алдымен басқару қызметіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізумен байланысты.
Жаңа Ақпараттық Технологиялар (ЖАТ) – ұйымдық басқару жүйесіндегі принципиалды жаңа әдістері мәліметтерін өңдеу, яғни ол технологиялық жүйелерге нақты бағытталған жиынтық, сақтау, өңдеу, ақпаратардың тасымалданудың жиынтығынан тұрады.
Сәйкесінше қазіргі заманға сай автоматтандырылған әлеуметік жүйелер нақты ұйымдарда құрылған жүйелерде ғана қолданылады. Бұл бір жүйеден екінші бір автоматтандырған жүйелер арасындағы қатынас арқылы орнатылады және ақпараттық жүйелерді қолдануда және қамтамасыз етуде міндетті және жауапкершілікті мамандармен жұмыс істеу керек.
Ақпараттық жүйелер арқылы басқа құжат түрінде тасымалданатын ақпарат текст және санкция қолданбаған рұқсаттан қорғалуы керек.Бұл жағдайларды шешуде ұйымдық-құқықтық автоматтандырылған жүйенің ақпаратты өңдеуін қамтамасыз ету керек.
Ақпараттық жүйесінің және ақпараттық құқықтық қамтамасыз етулуі жағдайлары жаңа жүйе болып табылады. Ол тек соңғы жылдары ғана информатизация бүкіл қоғамның өмірін қамтыған кезінде өзекті болып отыр.
Қазіргі кездегі Ақпараттық технологиялардың революциясы-глобальды процесс. Яғни басқарудың эффективтілігін жоғарлату қажеттіліктері. Егер 20 жыл бұрын әлемде тек 50 мың компьютер болса, онда бүгін 50 мың компьютер әлемде әрбір 10 сағат сайын сатылады. АҚШ-ғы жұмысбастылық әлемінде 75 млн. персоналды компьютерлер қолданылады. (35 млн. үйдегі қолданылатын компьютерлер есептелгенде: Компаниялардың персоналды компьютерлерді қолдану және оларға қатысты-яғни 80 млрд.долл. 1984 ж 160 млрд.долл. 1994 ж болды.
Персоналды компьютерлердің 40% -ы ақпараттық тормен қосылады. Олардың бәріне белгілі-интернет-бұл 10 жыл бұрын 200 базалық комьютерлерді біріктірді.
Қазіргі кезде интернет әлемде ақпараттық жүйелердің басқаруда әйгілі болып кетті, ал 30 млн-ға жуық қолданыстарға қызмет көрсетеді және 3,2 млн базалық компьютерлерді, 30 мың ақпараттық торлардың қатынасын реттеп отырады.
Интернет басқарушылардың айтуынша түрлі өлшемдегі компанияны глобальді нарықта бәсекелестікке итермелейді.
Ақпараттық технологиялардың кең көлемде таратылуы, ақпараттың бағдарламалардың төмендеуі байқалады. 70-жылдардың экономикалық кризисінде компьютерлер 95% -ға арзандаған. ЭВМ-ның эксплуатациялық жүйесінің бағасы жыл сайын 11% ға, бағдарламалар 25% –ға төмендеп отырған. Бұл тенденциялар бүгінде сақталуда.
Ақпараттық процестердің прогресс факторларының біздің сонымен қатар шет елдерде басқару құрылымының кризистері болған. Модернизацияға, нарықтық шарттардағы адаптацияға барлық дәстүрлі қабылданған басқару құрылымының типтері ұшырайды.
Қазіргі кезде ұйымдарды басқаруда контрольді ұйымдардан ақпараттық-базалық ұйымға көшуі, мамандандырылған ұйымдарға біліммен, ақпаратталған көшу.
Осының негізінде болашақтағы басқару жаңа компьютерлік технологиялардың ақпаратталуымен тығыз байланысты.Қызметтің әр түрлі басқару сферасындағы ақпараттық технологияларды енгізу қазіргі кезде шаруашылықта нарықтық стимулдардың пайда болуымен байланысты.
Бағдарламалармен қамтамасыз ету облысында нарықта импорттық бағдарламалар заттарыен (операциялық жүйелермен, мәліметтер базасы жүйелерін басқарумен, коммуникациялық және торлық бағдарламалар орталығымен, электронды кестелермен, текстік редокторларымен, яғни ақпараттық жүйемен қолданушылардың сұраныстарын қанағаттандыру.
Бағдарламалар заттарының импорттық дамуының тоқтап қалуы базалық бағдарламалармен қамтамасыз етулердің, соныен қатар соңғы күндері дәстүрлі бәсекелер операциялық сыртқы жағдайлар және текстердің танылуы.
Ақпараттық заттардың нарығындағы (ақпараттардың массивтер, мәліметтер базасы) отандық өндірушілер қазірде белгілі жағдай.
Іскерлік (экономикалық, қаржылық сауда-саттық, құқықтық) ақпараттар ақпараттық кеңістіктерге коммерциялық темптермен тауарға айналды.
Қазірде 100-ге жуық мемлекетік емес ақпараттық қызметтер, коммерциялық ақпарат және де іскерлік сферасында жұмыс істейді.
Мәліметтер базасы туралы түсінік және оны тауар айналымына айналдыру ақпараттың телекоммуникация бюросының ресурстары. Каталог арқылы құрылады және мәліметте базасы дискета арқылы таратылады. Осы каталогта көрсетімен 242 мәліметтер базасын келесі түрдегідей классификациялайды:ақпаратты-сұраулар базасы (62% ) ақпаратты-коммерциялық (10% ) салалық ақпараттар (28% ).
Басқару қызметін басқарудағы ақпараттық жүйелердің көптеген жағдайлары көбіне тең ақпаратты-сұраулы, бақылаулы функциялары тән интеллектуалды-басқару функциялары тек адамға ғана тән.
Басқа жағынан қарағанда әлеуметтік басқарудағы әлеуметтік объектінің қиындығы және әлеуметтік басқарудағы талаптарды жоғарлытуда.
Басқаруда шешім қабылдау процесі спецификалық негіздермен ерекшеленеді.
1-ден, көптеген шешімдер мынандай жағдайларда: әлеуметтік, экономикалық, саяси сферада жағдайлардың туындауы мүмкіндігі аз болады.
2-ден шешімдердің үлгілерін таңдау жоғарғы анықталмаған жағдайда, шешім қабылдаудың анық еместігі кезінде қаралар.
3-ден шешім уақытта тығыз байланысты шарттарда қабылданады.
Сонымен қатар шешім қабылдаған тұлғаның жеке қасиеттері мен қызығушылықтары негізге алынады.
Осының негізінде түрлі звенолар мен басқару иерархиясы қызығушылықтары қарама-қайшылықта болады.
Сәйкесінше әлеуметтік бақару негізіне ақпараттық жүйелерді басқару құрылысына ендіру келесі шарттардағы туындайды: шешім қабылдаудағы дайындық технологиясының міндетті ақпараттық ашықтағы; басқару мәселелер қалыптастырудағы ақпараттық технологиялық процестердің қажеттілігін қолдау; шешім қабылдауды бағалауда критерилердің субъективтілігі және мақсаттың анықсыздығы.
Басқару қызметіндегі интеллектуалды-ақпараттық қолдауда өңдеуде және қолданудағы үлкен тәжірибе жаңа компьютерлік технологияның негізінде жүргізілеуі.
Ақпараттық жүйе шеңберіндегі басқарумен интеллектуалды қамтамасыз ету проблемасы осы жүйеге ақпараттық, бағдарламалық және техникалық құралдардың, сонымен қатар аналитикалық қызиеттердің квалификациялы және эффективті эксплуатациялау үшін керек.
Келесі шкала бойынша: жақсы персоналды компьютер 3 мың долл., программасы-30 мың долл., оны қолданудың методологиясы- 100мың долл.,аналитикалық білім базасының құрылымы-1000 мың долл. тұрады.
Дұрыс шешімнің таңдалуы актуалды және толық ақпаратты қажет етеді.
Әлеуметтік басқару мәселесінің мінездемесі яғни бұларға: жалпы саясаттың, экономикалық, коммерциялық, құқықтық және статистикалық ақпараттар жатады. Бұл ақпарат әзірге тек шектелген тұлғалардың шеңберінде ғана пайдаланылады.
Сапалы ақпараттық қамсыздандырудың сапасын қолданушылар саны күннен-күнге өсуде, әсіресе глобальді есептеу торларына қосылуда көбіне қол жетерлік мәліметтер басзасы толық комерциялық ақпарат болып табылады.
Құқықтық ақпарат сұранысы және таралуы бойынша 2-ші орында.
Көбіне әйгілі болып статистикалық ақпарат жатады. Гуманитарлық мәліметтер әзірге сирек кездеседі. Эффективті ақпаратты қолдау үшін ақпараттық жүйелерді басқару жүйесі мәліметтер базасының толық текстігі ақпаратын прграммамен қамтамасыз ету жүйесіне қосылу керек.
Шешім қабылдаудағы қиын мәселе аналитикалық зерттеулердің өткізілуінің оперативтілігінің жоғарғы талаптары бар ақпараттың дефициттілігі, эксперттік ақпараттық өңдеу түрде қосылу.
Бұл жағдайда зерттелініп отырған жағдайдың және оның дамуының тарихын көпжақты анализ жүргізу; ұқсас жағдайлардағы зерттеулерінің нәтижесіне қосылу; кең спектордағы теоритикалық жақындауды қолдануды анықтау және қолдану. Бұл шеңберде ақпараттық-технологиялық компоненттерінің теоретикалық және тәжірибелік үлгісі бар.
Өңделген әдістер мен тәсілдер жағдайлардың құрылымын шешуде көмек береді және жағдайға альтернативті бағалау және анализбен қамтамасыз етеді. Мұндай жүйелер басқарушының, ойын дамытуға және дұрыс шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында ақпараттық технологияларды ендіруде яғни атап айтсақ.
Әлеуметтік қорғау және мүгедектерді қамтамасыз ету үшін ақпараттық жүйелерінің басқару құрылымы.
Бұл жүйе «негізгі-ақпараттық есептеу орталығы шешімімен қабылданды. Азаматтардан жазба түрінде ақпараты алғаннан кейін оларға жауапты бір адамда тағайындайды. Содан кейін ақпараттық жүйеге дискетада сақталатын азаматтың жағдайы туралы мәліметтер сақталады.
Ақапаратты енгізгеннен кейін оның бір бөлігін жалпы бөлімнің инспекторы,бөлімі автоматты түрде, ал қалған толтырылмаған күйде болады. Ақапараттық жүйеге енгізімен реквизиторлар келесі түрде көрінеді.
1) Хабарласу номері
2) Кіру нөмері
3) Хабарлау формасы
4) Қабылдау датасы
5) Аты, жөні
6) Мекен-жайы
7) Телефоны
8) Туған жылы
9) Корреспондент
10) Азаматтың тұратын жерінен халықты әлеуметтік қорғауды басқару және муниципалдық
11) Азаматтың категориясы
12) Хабарласудың темасы
13) Хабарласу кураторы
«Азаматтардың хабарласуы» ақпараттар ақпарат жүйесінде 2 топқа яғни «Сұрақнама» (Справка) және «Есеп беру» деген бөліктерден тұрады.
«Справка» режим келесідей ақпараттарда өзіне қосады.
1. Хабарласу анықтамасында ақпараттық документтерге толы және өзіне келесі хабарласу реквизиторларын келесідей бөлімдерге жіктейді.
- Хабарласу субъектісінің мәліметі
- Жалпы мәліметі
- Хабарласушы адамға қызмет көрсету біткеннен кейінгі қорытындысы
2. Технологиялық документ ретінде қызмет ететін жалпы бөліммен басқару бөліміне есеп беру карточкасына мөр қойылып беріледі.
Карточка мынандай бөлімдерден тұрады.
- тіркеу
- бөлу
- уақытты ауыстыру
- орындау
3. «Хабарласқандардызапрос арқылы қарастыру» режимінде қолданушы хабарласқандар туралы толық ақпаратты ала-алады ақпарат сақталып қалады.
« Есеп беру» режимі келесідей ақпараттық блоктардан тұрады.
1. Хабарласқандар бойынша статистикалық есеп беру, таблица түріндегі берілген реквизиттің мәліметі.
2. Хабарласқандардың типі бойынша статистикалық есеп беру.
3. Аналитикалық есеп беру. Оның статистикалық есеп беруден айырмашылығы түрлі жағдайлар бойынша хабарласқандар туралы мәлімет береді.
Сонымен қатар келесі бір спецификлық ақпараттық жүйе-бұл «зейнеткерлер-справкасы» бұл жүйеде мүгедектерді әлеуметтік қорғау жүзеге асырылған. Яғни бұл мүгедектер зейнеткерлер мемлекеттік зейнетақы алуына байланысты осы жүйеге тіркеліп отырады. Ақпараттық жүйе орталық мәліметтер базасымен, яғни қала бойынша неше зейнеткер бар, және олар қанша көлемде зейнетақы алады. Барлығы құпия түрде сақталып отыруы тиіс.
Бұл ақпараттық жүйені қолдана отырып, зейнеткерлер туралы мәлімет алуға болады.
«Зейнеткерлер справка» ақпараттық жүйесінде зейнеткерлер және мүгедектер туралы келесі ақпараттар сақталады.
1. Тіркелу номері
2. Алушы туралы ақпараттар
♦Зейнеткедің өзіндік номері
♦сақтау кассасындағы номері
♦Аты жөні
♦Тұрақты тұратын жерінің мекен-жайы
♦Телефоны
♦Туған жылы
♦Зейнеткерлердің жынысы
3. Төлемдерді төлеу
♦Төлеудің бір күнгі мерзімі
♦Қайта есептеу табысының мерзімі
♦Автоматты түрдегі қайта есептеу мерзімі
♦Төлемдерді төлеудің тоқтатылуы
♦Төлеу тәсілдері
♦Төлеудің шарттары
♦Төлеуді жабудың себептері
4. Зейнетақы белгілеу, өзгерту және ұзарту.
♦Зейнетақы түрі
♦Қаржы төлемдерінің көздері
♦Зейнетақы алушының категориясы
♦Зейнеткердің стажы
♦Зейнеткердің мүгетігісінің тобы
♦Зейнеткердің мүгедектігінің себебі
♦Зейнетақы тағайындаудың шарттары
♦Зейнеткерлерге белгіленетін кепілдіктер мен жеңілдіктер
♦Зейнетақы мөлшері
♦ Зейнеткерлердің еңбек стажы
♦Зейнеткерлердің жұмыс орны
♦Зейнеткерлердің орта есеппен алғандағы жалақысы
♦Зейнетақының (жалақының) негізгі мөлшер ....