Өлі табиғаттағы үдерістер. Жаратылыстану, 5 сынып, презентация.

Суретке қарап, тақырыпты анықтаңыз:

Өлі табиғаттағы үдерістер

5.4.1.1 өлі табиғатта болатын үдерістерді атайды (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, та, климаттық үдерістер)

5.4.1.2 өлі табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсіндіреді

https://twig-bilim.kz/film/fold-mountains-formation-6015/ Тау түзілу

https://twig-bilim.kz/film/weathering-5405/ Тау үгілу

https://twig-bilim.kz/film/glossary/climate-5248/ Климаттық үдерістер

Бейнематериалмен танысу

Тапсырма 1:

1) топ -тау түзілу,

2) топ -тау үгілу,

3) топ - климаттық үдерістер

Аталған үдерістердің қандай табиғат заңдылықтарымен байланысты екенін айтып, не болмаса графиктік әдіспен сызып көрсету қажет. Мысалы:

Ауа райы – атмосфераның қазіргі уақыттағы жағдайы. Егер ауа райын сипаттау қажет болса, біз температураны, желдің жылдамдығы мен бағытын, ылғал мөлшерін (жаңбыр), бұлттылық деңгейін және айқындылықты сипаттаймыз.

Климат – орташа ауа райы жағдайлары, ол белгілі бір жердің белгілі бір уақыт аралығындағы ауа райы қандай екендігін көрсетеді. Климат бірнеше жылдық уақыт кезеңіндегі ауа райының орташа мәндері арқылы есептеледі. Елдің климаты жылы, құрғақ жаз және суық, ылғалды қыс деп сипатталуы мүмкін.

Жауын-шашын деп атмосферадан Жер бетіне түсетін судың кез-келген күйін айтамыз.

Оған жаңбыр, қар, бұршақ, қырау және шық жатады.

Жауын-шашын дегеніміз не?

Ассоциограмма

Өлі табиғаттағы үдерістер

Табиғат – ол бізді қоршаған бүкіл әлем. Оған адам қолымен жасалған заттар жатпайды. Адамдар үйлер мен жолдарды табиғи материалдар көмегімен салады.

Табиғатты құраушы элементтер екі топқа бөлінеді: тірі табиғат элементтері және өлі табиғат элементтері.

Табиғат көріністері жайлы әңгімелеңіз

Өлі табиғат – табиғаттың жансыз бөлігі, мысалы, жер қыртысын құрайтын ауа, су және тау жыныстары. Өлі табиғат өзгеріссіз тұрғандай көрінеді. Алайда, зер салып қарасаңыз, онда үнемі өзгерістер болып тұратынын байқай аласыз. Мәселен, су мен ауа қозғалады, қыста су мұзға айналады, тастар түйіршіктеліп үгітіліп жатады.

Жердің орбитасы мен маусымдар:

https://www.youtube.com/watch?v=9zW6c_hfZ4c

Бейнематериалмен танысу

Тапсырма 2: табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын анықтау

Тапсырманы орындау критерийлері:

Табиғат үдерісінің пайда болуының негізгі себебі

Ол үдерістің қоршаған орта мен адам өміріне әсері

Жұптық жұмысты орындаудағы әр оқушының тапсырманы орындау үлесі.

Рефлексия

Бүгін нені түсіндің?

Сен үшін тақырып қаншалықты маңызды?

Сабақта неден қиналдың?

Дереккөздер:

https://twig-bilim.kz/film/fold-mountains-formation-6015/ Тау түзілу

https://twig-bilim.kz/film/weathering-5405/ Тау үгілу

https://twig-bilim.kz/film/glossary/climate-5248/ Климаттық үдерістер

https://www.youtube.com/watch?v=9zW6c_hfZ4c Жердің орбитасы мен маусымдар