Жануарлар арасындағы бәсекелестік. Жаратылыстану, 5 сынып, презентация.

Сабақ тақырыбы:

Жануарлар арасындағы бәсекелестік

Сабақ мақсаты:

Жануарлар арасындағы бәсекелестік ұғымын танып біледі

Бағалау критерийі:

Оқушылар зерттеу жұмысы

нәтижесінде бәсекелестік ұғымын танып біледі.

Тіршілік үшін күрес – қоршаған орта мен ағза арасындағы күрделі өзара қарым-қатынастың жиынтығы.

Түраралық күрес- жыртқыштық, паразиттік, бәсекелестікте өтетін бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес.

а) жыртқыштық жағдайдағы бәсекелестік – қасқыр мен түлкінің аулайтыны қоян болғандықтан, қасқыр мен түлкінің арасында қорек үшін бәсекелестік туады. Қасқыр мен қоян, түлкі мен қоянның арасында тіршілік үшін күрес жүреді. Әрбір жыртқыш басқа жануардың арқасында тіршілік етеді. Бірі – жыртқыш тісімен, екіншісі ұзын тырнағымен, үшіншісі уымен жемтігін өлтіреді. Әр түрге жататын өсімдіктер жарық, ылғал, қорек үшін бәсекелеседі.

б) паразиттік жағдайдағы бәсекелестік. Мысалдары: ағаштың қалың болып өсетін ормандарда басқа өсімдіктерге оралып, сүйеніп өсетін өрмелегіш өсімдіктер (лианалар). Өрмелегіш сабақтары ұзын, жіңішке әлсіз болғандықтан ағаштардың діңіне жылан тәрізді оралып, жыл сайын ұзарып өсе береді. Ең ұшына жеткенде қасындағы екінші ағашқа жабысып, өрмекшінің торындай айналасындағы ағаштарға шырмала береді. Ағашқа оранған сабақтар тұншықтырып, сабақ бойымен қоректік заттардың қозғалуын тежейді. Ағаш қурап қалады. Өрмелегіш лианалар тіршілігін жалғастыра береді.

Түраралық күрес

Түраралық күрес

Паразиттік жағдайдағы бәсекелестік

Түрішілік күрес – бір түрге жататын даралардың арасындағы қорек, орын, жарық, ылғал үшін күрес.

Түрішілік күрес

Түрішілік күрес

Түрішілік күрес

Түрішілік күрес

НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗ ҮШІН РАХМЕТ!!!