Күн мен түн неліктен алмасады? Жаратылыстану, 3 сынып, сабақ жоспары.

Жаратылыстану

3-сынып

Жер мен ғарыш

Уақыт және кеңістік

Мектеп:

Мұғалімнің аты-жөні:

Қатысқандар саны:

Қатыспаған оқушылар:

Күні:

Тақырыбы:

Күн мен түн неліктен алмасады?

Оқу мақсаты:

3.4.3.1 Жердің өз осінен айналуының салдарын түсіндіру

3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау;

3.1.2.2 ақпарат көздерінің артықшылығы мен кемшілігін анықтау;

Сабақтың мақсаты:

Жердің өз осінен айналуы себебінен күн мен түннің ауысатынын түсіну;

Бағалау критерийі

• Жердің өз осінен айналатынын түсіндіреді;
• Жердің өз осінен айналуы мен күн мен түннің ауысуын байланыстырады;

Күндіз бен түннің айырмашылығын атайды;

• Тәулік бөліктерін анықтайды.

Тілдік мақсат:

Құндылықтар:

Құрмет, ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық, өмір бойы білім алу

Пәнаралық байланыс

Математика, дүниетану, қазақ тілі

Алдыңғы меңгерілген білім

Уақыт, тәулік, мезгіл туралы біледі, күнделікті тұрмыста қолданады.

Сабақ барысы

Сабақта жоспарланған іс-әрекет

Адасқан әріптер

Мақсаты: Өткен білімін еске түсіру, қайта жаңғырту, сабақтың тақырыбын анықтау.

Р Ы Ж А Қ Ө І К З

(Жарық көзі)

• -Қандай жарық көздерін білесіңдер?
• -Олардың ішінде табиғи жарық көздеріне қайсысы жатады?

Суретпен жұмыс. Жарық көздерін атау. Оқулықпен жұмыс. Эврика Негештен қолындағы тізімнен табиғи жарық көздерінің атауын табуды сұрады.

- Балалар, қағазда қандай жарық көздері жазылған?

- Жарық көздерінің ішінде қайсысы жарығырақ?

- Оның ғаламшарымыз үшін маңызы қандай?

- Ендеше, бүгінгі сабағымыз не туралы болмақ?

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтау.

Бағалау критерийін құрастыру.

- Сабақтың соңында біз

• Жердің өз осінен айналатынын түсінеміз;
• Күн мен түннің ауысу себебін түсіндіре аламыз;
• Күндіз бен түн мезгілдерінің ерекшеліктерін атаймыз;

Тәулік мезгілдерін анықтаймыз.

Ғаламшарымыздың «құпиясы» неде?

Зертте. Глобуспен жұмыс

Мақсаты: Жердің өз осінен айналуын талқылау.

• -Балалар, Жер шарының үлгісі қалай аталады?
• -Глобус қандай болады? Сипатта.

(Глобустың пішінін, түсін, т.б.атайды).

Глобусты сәл қозғалысқа келтіру.

• -Егер глобус – Жердің үлгісі болса, біздің ғаламшарымыз айнала ма?
• -Балалар, бұл не? (Жер осі).
• -Жер осі дегеніміз не?

Ось – ойша алынған Жер шары айнала қозғалатын сызық. Жер білігін глобустан көргенімізбен, шын мәнінде жоқ.

• -Жер осі қалай орналасқан? Бұл кездейсоқтық па?

Бейнежазба.

Мақсаты: Жердің өз осінен Күнді айнала қозғалуындағы өзгерістерді анықтау

Тапсырма:

• Бұл айналымның маңыздылығы неде?
• Қанша уақытта күн мен түн ауысып отырады?
• Жер Күнді қанша уақытта айналып өтеді?
• Кібісе жыл дегеніміз не?
• Неліктен солтүстік полюсте ауа температурасы төмен?

Практикалық жұмыс. Топтық жұмыс

Мақсаты: Жердің Күнді айналуынан болатын өзгерісті тәжірибе арқылы көрсету.

Ресурстар: жарық көзі (шам, фонарь, май шам), глобус (доп), стикер немесе жалауша.

Топтарға бір-бір глобустан беру.

Глобустан жердің осін көрсету.

• Глобус бетіне тұрғылықты жерді белгілеу.
• Глобустан солтүстік және оңтүстік полюстерді анықтап, стикерге «С» және «О» әріптерімен белгілеп жапсыру.
• Глобусқа жарық түсіру.
• -Қай жақта күндіз? Қай жақта түн?

Глобуспен жұмыс істеуді жалғастыру.

1-топ: Үндістанда күндіз болса, қай мемлекеттерде түн болады?

2-топ: Венгрияда күндіз болса, қай мемлекеттерде түн болады?

3-топ: Канада күндіз болса, қай мемлекеттерде түн болады?

4-топ: Аустралияда күндіз болса, қай мемлекеттерде түн болады?

«Галерея» әдісі бойынша тексеру, бағалау

Қалыптастырушы бағалау: «Басбармақ» әдісі

Өздік жұмыс.

Мақсаты: Жердің Күнді айналуының салдарын нақтылау, бекіту.

Оқушыларға мәтін және кесте таратылып беріледі.

Тапсырма: берілген мәтінді оқып, сұрақтарға жауап бер.

1-топ: Жер шары қозғалысы барысында бірнеше заңдылық туады. Нәтижесінде түрлі қозғалыстар қалыптасады. Солардың ішінде ең маңыздылары – Жердің өз осінен айналуы мен Күнді айнала орбита бойымен қозғалысы. Бұл қозғалыс ішінде Жер бір жыл ішінде Күнге бірде жақындап, бірде алыстап отырады. Жердің Күнді айналуға кеткен уақыты жылдеп аталады, міне, содан Жердің Күнді айнала қозғалысы Жердің жылдық қозғалысы деп аталады

2-ші топ: Жер Күнді 365 күн 6 сағатта бір айналып шығады, әр жылғы 6 сағат жинақталып, 4 жылда 24 сағат немесе 1 тәулікті құрайды. Жер Күнді 366 күнде айналса, ол жыл «кібісе жылы» деп аталады. «Кібісе жылы» ақпан айы 29 күнге толады, қалған 3 жылда ақпан айы 28 күнмен аяқталады.

3-топ: 23 қыркүйекте жерде күн мен түн теңеледі, бұл құбылыс күзгі күн теңелу деп аталады. Екі жарты шарға күннің жарығы бірдей түссе де, Солтүстік жарты шарда күз, ал Оңтүстік жарты шарда көктем басталады.

22 желтоқсанда  қысқы күн тоқырауы байқалады. Күнге жердің оңтүстік жартысы қараған уақытта, Оңтүстік жарты шарда жаз, Солтүстік жарты шарда қыс басталады. Оңтүстік жарты шарға жарық көп, Солтүстік жарты шарға жарық аз түседі. 21 наурызда жерде күн мен түн теңеледі, бұл көктемгі күн теңелу деп аталады. Экваторда түсте күн төбеде тұрады. Солтүстік жарты шарда көктем, оңтүстік жарты шарда күз түседі

/Топтық жұмыс «Екі жұлдыз бір тілек» бойынша бағаланады/

Тұжырым жаса.

Мақсаты: Күн мен түннің ауысуы жер осіне байланыстылығын анықтау.

Оқушылар тапсырма соңында күн мен түннің ауысу себебі жердің өз өсінен айналуы арқылы жүзеге асатындығы туралы қорытынды жасайды.

Жұмыс дәптерімен жұмыс.

Тапсырма:

Жұмыс дәптеріндегі 21- беттегі тапсырма.

Сурет бойынша қай елде күндіз қай елде түн екенін анықта.

Сұрақтарға жауап бер:

1. Қазақстанда қазір -

А)күн

В)түн

2. Глобустың қарама-қарсы жағында –

А)күн

В)түн

3. Қазақстанда түн болғанын көрсету үшін ...

А)глобусты Қазақстан аумағына жарық түсетіндей етіп бұру керек;

В)глобусты Қазақстан аумағының қарама-қарсы жағына жарық түсетіндей етіп бұру керек

Өзара тексеру, бағалау.

• Рефлексия

Сен бүгін не үйрендің?

Саған бүгін ең маңызды болған нәрсе? Неге?

Не туралы тағы да көбірек білгің келеді?

Қосымша ақпарат

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Денсаулық пен қауіпсіздік техникасының сақталуы

Топта жұмыс жасату арқылы дифференциациялау.

Үй тапсырмасын орындау барысында ынтасы жоғары оқушыларға қосымша ақпарат ізденуге тапсырма беру.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сабақ барысында қауіпсіздік ережесін сақтау.

Қорытындылау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып немесе жекелеген оқушылар туралы келесі сабағымды жетілдіруге не көмектесетін білдім?