Күн мен түн қалай ауысады? Жаратылыстану, 3 сынып, дидактикалық материал.

Зерттеу жұмысы. Ресурстар: Теллурий немесе үстел шамы мен глобус.

Мақсаты: Күн мен түннің біртіндеп алмасуын көрнекі көрсету;

Жердің Күннің айналасындағы жылдық қозғалысын және Жердің өз осінен тәуліктік айналымын көрсету

Бірінші кезең.

Зерттеу жүргізуге арналған нұсқаулық

• Глобусқа Астананың немесе жергілікті жердің орналасуын анықтап, жапсырма жапсыру. Шамды қосу, глобусты ақырын айналдыру.
• Глобусты тоқтату. «Астана қазір Күннің тікелей сәулесінің астында орналасқан деп айтуға болады ма? Астана тұрғындарына қазір Күн жақсы көріне ме?» (жоқ, Күн енді ғана көрініп шығып келе жатыр).
• Глобусты Астанаға барынша жарық түсетіндей етіп айналдыру.
• Қазір қалада тәуліктің қай мезгілі?
• Күн сәулесі қалай түседі?
• Глобусты Астана оның жарық түспейтін жағында болатындай айналдыру. «Енді не айтуға болады? Астана тұрғындары қазір Күнді қалай көріп тұр?» (көкжиектің астында).

Екінші кезең. Модельдеу

Зерттеу жүргізуге арналған нұсқаулық

• Төрт немесе сегіз баладан тұратын топтарға бөліну. Парақ тарату. Көкжиек сызығы бейнеленген және жоғарғы бұрышында көкжиектің төрт бұрышына бағытталған бағыттама көрсетілген үлгіні көрсету.
• Топтың әр мүшесіне тірек сөздерді тарату.
• Осы тірек сөзге байланысты парақтың тиісті бөлігіне Күнді салу (Мысалы, Күннің шығуы – шығыста, көкжиектің астында. Талтүс – жоғары, шамамен парақтың ортасында. Күннің батуы – батыста, көкжиектің астында. Түн ортасы – Күн жоқ).
• Әр топ жартылай дұрыс шеңбер құрып, өз суреттерін бір сызық бойында болатындай етіп көтеруі тиіс. Осылайша Күннің тәуліктік жолының болжамды траекториясы жасалуы тиіс.
• Қорытынды жасау.

Қорытынды