Табиғи бірлестіктің қандай түрлері болады? Жаратылыстану, 3 сынып, сабақ жоспары.

• Пән: Жаратылыстану
• Сынып: 3-сынып
• Күні:
• Тақырыбы:
• Табиғи бірлестіктің қандай түрлері болады?

• Мектеп:
• Модератор: Данабаева М.А.
• Қатысқандар саны:
• Қатыспаған оқушылар:

Оқу мақсаты:

3.2.1.3 өз өлкесіндегі табиғат бірлестіктерін сипаттау;

3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау.

 Сабақтың

 мақсаты:

Табиғат бірлестіктерінің негізгі түрлерін ажырата алады.

 Бағалау критерийі

• Табиғат бірлестіктерінің негізгі түрлерін ажырата алады;
• Бірлестіктегі өсімдіктердің өзара қарым-қатынасын түсінеді;
• Орманды табиғи бірлестік ретінде сипаттап, ерекшелігін түсіндіріп, дереккөз түрлерін анықтай алады.

Тілдік мақсат

 Құндылықтар

Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуін тәрбиелеу

 Пәнаралық байланыс

Қазақ тілі.

 АКТ қолдану дағдылары

Таныстырылыммен жұмыс

Алдыңғы меңгерілген білім

Өсімдіктердің бірлесіп өсуі

Сабақ барысы

Сабақта жоспарланғаніс-әрекет

Ойсергек.

Сәттілік біздер тілейік,

Мен саған, сен маған

Күндей күліп жүрейік,

Күннің нұрын төгейік,

Мен саған, сен маған

Өсімдіктер достаса ала ма?«Ыстық картоп» стратегиясы арқылы жеке сұрақтар беріліп, сұрақтар талқыланады.

Сұрақтар:

• Қандай бірлестіктер болады?
• Барлық жерде өсе беретін әрі кез келген жерде өзін жақсы сезінетін өсімдік бола ма?
• Бірдей жағдайды қажет ететін өсімдіктер бір-біріне кедергі келтірмей бір жерде өсе ала ма?

(Қоршаған орта жағдайына бейімделе отырып, өсімдіктер ортақ аймақта бірлесіп өседі. Биік ағаштардың көлеңкесінде көлеңкеге төзімді шөптер өседі, онда ылғал мен жылу да жеткілікті және өсімдіктер суық пен желден қорғана алады.)

«Кір жаятын жіп» ойыны арқылы оқушыларды топқа бөлу.

Бірлестіктер. «Мозайка» стратегиясы негізінде орман, дала, шөл, суқойма бірлестіктерін құрастыру. Оқушылар суреттердің жетпейтін бөлігін толықтырып, суреттеріне атау беріп, өсімдіктер тобын не біріктіріп тұрғанын сипаттайды. Өсімдіктерді сипаттап беруі тиіс. (Бұл өсімдіктер бірлесіп өсуге бейімделген.)

Орман. Әр топ мүшесінің біреуіне берілген суреттерді таңдатқызып, топта талқылауға нұсқау беріледі.

Әртүрлі өсімдіктерді топтастыратын бірлестіктердің тұрақтылығына оқушылар назарын аударту. Ерекшелігі – жүйенің барлық үдерісті өздігінен реттеп отыратынында. Бірлестікте өсетін өсімдіктердің саны олардың алуан түрлілігіне байланысты.

Мұғалімнің түсіндіруі.

Ең жарық орман – қарағай орманы. Ол құмды топырақта өседі. Елімізде мұндай орман Ертіс өзенін жағалап, белдеу болып орналасқан. Оны қарағайлы орман белдеуі деп атайды.

Ойлан. Мұғалім-оқушы диалогі.

Тығыз өскен ормандағы өсімдіктер өздеріне қажет қоректік заттарды қалай алады?

Оқушылардан орман бірлестігіндегі өсімдіктердің тығыз орналасуының артықшылығы туралы ой бөлісу. Төменгі қабаттардағы өсімдіктер температураның күрт төмендеуі мен қатты аяздан, ыстықтан қорғалған. Олар жеткілікті ылғалды қабылдайды. Орманның төменгі жағында қатты жел болмайды.

Зертте. Орман өзенді қалай қорғайтынын зерттеу. Оқушыларды зерттеу жұмысына кіріспес бұрын өзен, көл жағасындағы орман суреттерін тарату.

 Зерттеу жүргізуге арналған нұсқаулық

 • Өсімдік өзі өскен табиғи ортадан қандай жағдайларды және қанша мөлшерде (үлкен, шағын көлемді) алатынын топта талдау.

 • Ватманға орман суреттерін өзен жағасына жапсыру.

 • Орманның қыста қарды, жазда суды қалай жинақтайтынын, ылғалды қалай жұмсайтынын сызықтар арқылы көрсету. Оны далалы жердегі қыс және жаз көріністерімен салыстыру.

 • Басқа топтар ұсынған қорытындыларымен салыстыру.

Сен білесің бе? Мұғалімнің түсіндіруі.

 Табиғи бірлестіктердің ерекшелігі неде екенін анықтау. Әртүрлі өсімдіктерді топтастыратын бірлестіктердің тұрақтылығына оқушылар назарын аудартып, жауаптарын тыңдау.

 Ерекшелігі – жүйенің барлық үдерісті өздігінен реттеп отыратынында. Бірлестікте өсетін өсімдіктердің саны олардың алуан түрлілігіне байланысты. Жасанды бірлестіктер адамдардың қамқорлығы болмаса, ұзақ уақыт өмір сүре алмайды.

 Өзен бойларында жабайы өскен әртүрлі ағаштар мен бұталар өзара табиғи бірлестік құрайды. Ол бірлестікті тоғай деп атайды.

Сергіту сәті. «Көзге арналған жаттығу»

Жеке жұмысқа дәптермен жұмыс ұсынылады.

15-жұмыс парағы. «Табиғи бірлестік түрлері»,17-б.

Табиғи бірлестіктер. Бұл тапсырма табиғи бірлестіктерді тани білу біліктерін бекітуге бағытталған. Оқушылар суретте бейнеленген табиғи бірлестіктерді атап, олардың суреттері мен сипаттамасын сәйкестендіреді (Жауаптары:

• Орман – топырағы құнарлы, алуан түрлі өсімдіктері «қабаттарға» орналасқан бірлестік.
• Дала – топырағы құнарлы, шөптесін өсімдіктерге бай ашық әрі кең-байтақ аймақ.
• Шөл – топырағы құнарсыз, өсімдіктер сирек өсетін аймақ.
• Суқойма – су бетінде және жағасында түрлі өсімдіктер өсетін табиғи суқойма).

Бірлестік түрлерін ата. Оқушылар сызбаны толтырады, табиғи және жасанды бірлестік аттарына мысал жазады (Жауаптары:

Табиғи бірлестік – шөл, орман, суқойма, дала.

Жасанды бірлестіктер – бақ, орман белдеуі, егін алқабы, бақша).

Бағалау.

«Білім қоржыны» кері байланыс

Қосымша ақпарат

Саралау –оқушыларғақалайкөбірекқолдаукөрсетудіжоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық пен қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралап оқыту мақсатында ынтасы жоғары оқушыларға өз ауласындағы бірлестіктердің сипаттамасын құрып, инфографика түрінде орындауды тапсыру. Материалдарды игеру деңгейлерінде оқушылардың қызығушылығын арттыру мақсатында ақпаратты қабылдаудың әр түрін ескеру. Оқушылардың ақпаратты қабылдауына байланысты тапсырмалар ұйымдастыру.

Сабақ барысында

-мадақтау, қолдау сөздер айту арқылы бағалау.

-оқушылардың жауаптарын, іс-әрекеттеріне бақылау жүргізіп, түртіп алу арқылы бағалау.

Сергіту жаттығуларын орындағанда, тақтаның алдында топтық жұмыс жасаған кезде оқушылар сынып ішінде жүргенде қауіпсіздік техникасын сақтау