Жарасқан Әбдірашев «Дала, сенің ұлыңмын» поэмасы. Қазақ әдебиеті, 11 сынып, дидактикалық материал. 2 сабақ.

Жарасқан Әбдірашев

«Дала, сенің ұлыңмын!» шығармасы

11.1.2.1 әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін өзге жанрлармен салыстыра отырып талдау

Сабақтың мақсаты:

Әдеби шығарманың жанрын анықтау;

Шығарманың жанрын өзге жанрлармен салыстыру.

Бағалау критерийлері:

Әдеби шығарманың тақырыбын, идеясын, сюжетін талдап, жанрын анықтайды.

Шығарманың жанрын басқа жанрлармен салыстырады.

1-тапсырма:

Төмендегі сұрақтарды қамтып, поэма мен өлең жанрын салыстырып, Венн диаграммасын толтырыңыз. ТЖ.

Сұрақтар:

Поэма деген не?

Өлең деген не?

Ол екеуінің қандай ұқсастығы бар?

Ол екеуінің қандай айырмашылығы бар?

Поэма – эпостық жанрдың бір түрі. Белгілі бір оқиғаны, адам тағдырын, заман шындығын эпикалық не лирикалық үлгідегі өлеңмен сипаттайтын көлемді поэтикалық шығарма. Поэма көбіне сюжетке құрылып, кейіпкерлердің қарым-қатынасын, тартыс-таласын, күйініш-сүйініш, мінез-құлық, іс-әрекеттерін суреттейді. Поэмалық шығармада кейіпкер автордың өзі немесе басқа да болуы мүмкін.

Өлең – шағын көлемді поэзиялық шығарма. Ырғағы мен ұйқасы қалыпқа түскен, шумағы мен бунағы белгілі тәртіпке бағынған нақысты сөздер тізбегі. Өлеңнің бірнеше түрі болады. Олар тақырыбына байланысты махаббат лирикасы, табиғат лирикасы, азаматтық лирика т.б. Өлеңде кейіпкер – автордың өзі. Өзінің күйінішін немесе сүйінішін сюжетсіз көрсетеді.

2-тапсырма:

Төмендегі кестені толтырыңыз.

Ж.Әбдірашев «Дала, сенің ұлыңмын» шығармасы:

Ж.Нәжімеденов «Менің елім» шығармасы: