Ж.Бөдеш «Жалғыз» поэмасы. Қазақ әдебиеті, 10 сынып, қосымша материал.

1-тапсырма. Топтық жұмыс. «Жалғыз» поэмасы мен әлем әдебиеті шығармаларын салыстыру, ортақ құндылықтарды анықтау.

1-топ. М.Ю.Лермонтовтың «Парус» өлеңімен салыстырады.

ПАРУС

Белеет парус одинокийВ тумане моря голубом!

Что ищет он в стране далёкой?

Что кинул он в краю родном?

Играют волны-ветер свищет,

И мачта гнётся и скрипит...Увы!Он счастия не ищетИ не от счастия бежит!Под ним струя светлей лазури,Над ним луч солнца золотой...А он,мятежный,ищет бури,Как будто в бурях есть покой!

Өлеңдерді салыстыру кестесі.

Шығармадағы ортақ құндылықтар.

Дескрипторлар:

- өзге шығармалармен салыстырады;

- айырмашылықтары мен ұқсастықтарын табады;

- ортақ құндылықтарды анықтайды;

- қазіргі өмірмен байланыстырады;

- топтық жұмысқа белсенді араласады.

1-тапсырма. Топтық жұмыс. «Жалғыз» поэмасы мен әлем әдебиеті шығармаларын салыстыру, ортақ құндылықтарды анықтау.

2-топ. А.С.Пушкиннің «Анчар» өлеңімен салыстырады.

АНЧАР

В пустыне чахлой и скупой,

На почве, зноем раскаленной,

Анчар, как грозный часовой,Стоит — один во всей вселенной.

Природа жаждущих степейЕго в день гнева породила,

И зелень мертвую ветвейИ корни ядом напоила.

Яд каплет сквозь его кору,К полудню растопясь от зною,И застывает ввечеруГустой прозрачною смолою.

К нему и птица не летит,И тигр нейдет: лишь вихорь черныйНа древо смерти набежит —И мчится прочь, уже тлетворный.

И если туча оросит,Блуждая, лист его дремучий,С его ветвей, уж ядовит,Стекает дождь в песок горючий.

Өлеңдерді салыстыру кестесі.

Шығармадағы ортақ құндылықтар.

Дескрипторлар:

- өзге шығармалармен салыстырады;

- айырмашылықтары мен ұқсастықтарын табады;

- ортақ құндылықтарды анықтайды;

- қазіргі өмірмен басланыстырады;

- топтық жұмысқа белсенді араласады.

1-тапсырма. Топтық жұмыс. «Жалғыз» поэмасы мен әлем әдебиеті шығармаларын салыстыру, ортақ құндылықтарды анықтау.

3-топ. Иван Буниннің «Одиночество» шығармасымен салыстырады.ОДИНОЧЕСТВОИ ветер, и дождик, и мглаНад холодной пустыней воды.Здесь жизнь до весны умерла,

До весны опустели сады.Я на даче один. Мне темноЗа мольбертом, и дует в окно.Вчера ты была у меня,

Но тебе уж тоскливо со мной.Под вечер ненастного дняТы мне стала казаться женой...Что ж, прощай! Как-нибудь до весныПроживу и один - без жены...Сегодня идут без концаТе же тучи - гряда за грядой.Твой след под дождем у крыльцяРасплылся, налился водой.И мне больно глядеть одномуВ предвечернюю серую тьму.Мне крикнуть хотелось вослед:"Воротись, я сроднился с тобой!"Но для женщины прошлого нет:

Разлюбила - и стал ей чужой.Что ж! Камин затоплю, буду пить...Хорошо бы собаку купить.

Өлеңдерді салыстыру кестесі.

Шығармадағы ортақ құндылықтар.

Дескрипторлар:

- өзге шығармалармен салыстырады;

- айырмашылықтары мен ұқсастықтарын табады;

- ортақ құндылықтарды анықтайды;

- қазіргі өмірмен басланыстырады;

- топтық жұмысқа белсенді араласады.

1-тапсырма. Топтық жұмыс. «Жалғыз» поэмасы мен әлем әдебиеті шығармаларын салыстыру, ортақ құндылықтарды анықтау.

4-топ. Б. Пастернактың «Жалғыздық» («Свеча горела на столе») шығармасымен салыстырады.

ЖАЛҒЫЗДЫҚ

(Свеча горела на столе)

Түнекті қуып санамнан,

Шырағым жанып тұр алда.

- Періште неден жаралған?

- Оттан-дүр, - дейтін Құранда.

Мен жаққан осы шыраққа,

(Шырақ – ол үміт керемет)

Періште келмей,

Бірақ та

Келеді жынды көбелек.

Періштең едім кекілді,

Қайда алып кеттің ал бүгін,

Жынды көбелек секілді

Тағдырым менің,

Тағдырым?!

Көшеді бұлт боп ой легі,

Өтетін шығар жаумай-ақ

Жынды көбелек дейді оны,

Өмірдің өзі саудай-ақ.

...Не деген суық түн еді,

Көбелек, тоңып қалдың ба?

Бізді аңдып бір жел үнемі,

Жүреді есік алдында.

Бізді аңдып сол жел

Жебе боп,

Ысқыра төніп келеді.

Өшкен от,

Өлген көбелек –

Осы ма саған керегі,

Түсінбеймін.

Өлеңдерді салыстыру кестесі.

Шығармадағы ортақ құндылықтар.

Дескрипторлар:

- өзге шығармалармен салыстырады;

- айырмашылықтары мен ұқсастықтарын табады;

- ортақ құндылықтарды анықтайды;

- қазіргі өмірмен басланыстырады;

- топтық жұмысқа белсенді араласады.