Әлемді өзгерткен өнертабыстары. Қазақ тілі, 11 сынып, сабақ жоспары. 3 сабақ. 1 нұсқа.

4. Әлемді өзгерткен өнертабыстары

Шешендік сөздер

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Тоганакова Р.С.

Сынып: 11

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Әлемді өзгерткен өнертабыстары

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

11.2.3.1 таза ғылыми стильдегі рецензияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау;

11.3.1.1 таза ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, рецензия жазу;

Сабақтың мақсаты

Таза ғылыми стильдегі рецензияның құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық ерекшеліктерін талдау;

Әлемді өзгерткен өнертабыстар туралы мақалаға жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, рецензия жазу;

 Бағалау критерийлері

• таза ғылыми стильдегі рецензияның құрылымы мен рәсімделуін біледі;
• жанрлық ерекшеліктерін талдайды;
• тақырыпқа сай берілген мақалаға рецензия жазады;
• жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданады.

 Дескрипторлар

- рецензия туралы ақпаратты, үлгіні талқылайды;

- рецензияның құрылымымен, рәсімделуімен танысады;

- мақалаға рецензия жазады;

- рецензияның жанрлық ерекшеліктерін сақтайды.

 Тілдік дағдылар

Рецензия, баға беру, қысқаша баяндалуы, рәсімделуі, рецензент

 Құндылықтарды дарыту

Сабақ оқушылардың бойына топтық, жұптық жұмыс жасау барысында бірін-бірі тыңдай білу, өзгенің пікіріне құрметпен қарау құндылықтарын дарыту, бірін-бірі бағалауы кезінде академиялық әділдік саясатын ұстануға үйретуге бағытталған.

 Дифференциация

Нәтиже немесе жауап бойынша саралау (барлық тапсырмалар)

Оқушыға жеке қолдау көрсету арқылы саралау (Мағынаны тану)

 Пәнаралық байланыс

Химия, физика

Бастапқы білім

Оқушылар алдыңғы сабақта алған білімдеріне сүйенеді, ғылым салаларындағы өнертабыстар туралы білімдерін толықтырады.

Сабақ барысы

Сабаққа жоспарланған іс-әрекеттер

Қызығушылықты ояту

Суретке мұқият қараңдар. Сурет мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріңдер:

- Суреттен қандай ой түюге болады?

- Бүгінгі сабақ тақырыбы не туралы болуы мүмкін?

Мәтіналды тапсырма. С.

1. Төмендегі рецензия туралы ақпаратты оқы. Маңызды тұстарын дәптеріңе түртіп ал. Келесі тапсырмаларды орындауда басшылыққа ал.

2. Рецензия жазудың үлгісімен таныс. Жұпта төмендегі сұрақтарды талқыла:

- Рецензия мазмұны қандай ақпараттарды қамтиды?

- Рецензия қандай стильде жазылады?

- Рецензия неше бөліктен тұрады?

- Рецензия қалай рәсімделеді?

«Түркология» журналына ұсынылатын ғылыми мақалаға

рецензия (пікір) жазу үлгісі

Ғылыми мақалаға жазылған рецензияда (пікірде) мына ақпараттар қамтылуы керек:

1. Мақаланың толық аты, мақала авторының аты-жөні, қызметіҮлгі: Филология ғылымдарының кандидаты Р.Байымбетова мен Г.Жылқыбайдың «Көне түркі жазба ескерткіштері тіліндегі кісі/адам этноконцептісінің адамгершілік позициясын танытатын тілдік бірліктер» атты мақаласына

ПІКІР

2. Мақала арналған мәселенің қысқаша баяндалуы

Үлгі: Р.Байымбетова мен Г.Жылқыбайдың мақаласы ескерткіштер тілінің бейнелілігі, көркемдігі оның айтарлықтай өңделген тіл екенін білдіреді. Түркі әлемінің бізге жеткен ең көне жазбалары, түркі мәдениеті мен бай образды тілінің VІІ-ІХ ғасырлардағы көрінісін бейнелейтін ежелгі жазба мұралар – Орхон, Енисей, Таласы ескерткіштерінің тілі түркі суперэтносының тұтастығын қамтамасыз етуде ерекше маңызға ие, қазіргі түркі халықтарының болашағын баянды ету үшін берер тағылымы мол тарихи-лингвистикалық материал.

3. Ұсынылған мақаланың өзектілік дәрежесі

Үлгі: Түркі халықтарының этномәдени ерекшеліктері белгіленген адам туралы концептуалдық түсініктер көне түркілер тіліндегі Kisi концептісінің тілдік модельдері арқылы көрініс табуы қарастырылған.

4. Автордың мақалада ашқан неғұрлым маңызды аспектілері

Үлгі: Тіл мәдениет мен дүниетаным үйлесімділігінің көрсеткіші ретінде құндылықтар кешенінің тұтастығы мен тепе-теңдігінің сақталуын да қамтамасыз ететіндіктен, танымдық концептуалдық жүйенің концептілік құрылымның сыртқы құрылымын айқындайтын лексемалық, тіркестік, синтаксистік, мәнмәтіндік деңгейлерді қамтитын тілдік репрезентацияларды қарастыруды ұсынады.

5. Жариялауға ұсыну

Үлгі: Р.Байымбетова мен Г.Жылқыбайдың «Көне түркі жазба ескерткіштері тіліндегі кісі/адам этноконцептісінің адамгершілік позициясын танытатын тілдік бірліктер» атты мақаласы – осы талаптардың бәріне сәйкестікте жауап бере алатындай жұмыс. Мақаланы басылымға ұсынуға болады.

6. Рецензенттің аты-жөні, ғылыми атақ-дәрежесі, қызметі, жұмыс орны, қолы, мөрмен расталуы.

Мәтін тапсырмасы. Ж.

Тапсырма:

- Б.Бұқабаеваның «Өнертабыстар мен ашылымдар» тақырыбындағы мақаласын оқы.

- Мақалаға рецензия жаз.

- Рецензия жазудың үлгісін басшылыққа ал.

Өнертабыстар мен ашылымдар

Мақала

Қарапайым тілмен айтқанда, ашылым дегеніміз – өмірде бар, бірақ ешкімге белгісіз болып келген затты немесе құбылысты анықтау, ашу. Ал өнертабыс дегеніміз – жаңа затты ойлап табу. Осы уақытқа дейін адамзат көптеген дүниелерді ашты. Олардың көбі əлемді өзгертіп, тіпті жаңа ашылымдар мен өнертабыстарға да себепші болды. Үздіксіз ашылымдар қазіргі таңдағы бізге таныс, тұрмыста жиі қолданып жүрген заттардың пайда болуына əкелді. Отты пайдалану мен игеру – адамзат жасаған ең маңызды ашылымдардың бірі. Отты игеру мүмкіндігі болмағанда заманауи өркениет болмас еді. XX ғасырдағы ғылыми жетістіктер де таңғалдырады. Қазірдің өзінде ғылыми ашылымдардың жиілегені соншалық, тіпті олардың ең маңыздыларының тізімін жасап, ғылымда немесе күнделікті қолданыста қаншалықты пайдалы екенін анықтау өте қиын болып отыр.

Аристотельдің элементтер теориясы. Грек философы Аристотель физика бойынша көптеген теорияларды тұжырымдаған. Оның пікірінше, Жерді құрайтын элементтер аспан мен ғарышты құрайтын элементтерден өзгеше. Аристотель Жер төрт негізгі элементтен тұрады деп түсіндірді. Ол элементтер – жер (топырақ), ауа, су жəне от. Олар ауыр жəне жеңіл элементтер болып екіге бөлінді. Темір, металл секілді ауыр заттар жер элементтерінен құралған. Ондағы басқа элементтердің көлемі шектеулі деп тұжырымдалған. Жеңіл салмақты элементтердің құрамында жер элементінің үлесі аз. Олар басқа элементтердің жиынтығынан құралған. Аристотельдің пікірінше, заттар сезім мүшелеріне қалай сезілсе, оларды солай қабылдауымыз керек. Аристотель заттардың қасиеттерін олардың табиғи құрамы тұрғысынан егжей-тегжейлі зерттеген.

Аристотельдің пікірінше, аспан және ғаламдағы барлық заттардың бөлшектері «эфир» деген бесінші элементтен құрылған. Аристотель ортақ қасиеттері арқылы барлық элементтердің басқа элементке айнала алатындығын айтқан. Оның теориясы бойынша, зат құрамындағы əр элементтің үлес салмағының əртүрлілігі əлемдегі заттардың шексіз əртүрлілігін қамтамасыз етеді. Аристотельдің элемент жайындағы ілімі Еуропада кең таралды. Ол 2000 жылға жуық уақыт үстемдік етті. Аристотельдің элементтер теориясы алхимия ғылымының дамуына ерекше үлес қосты.

Бұқабаева. Б

Мәтін соңы тапсырмасы

Жазған рецензияны тағы бір қайталап оқы. Сыныптық талқылауға қатыс: «Мақалада көрсетілген өнер табыстары адамзат өмірін жақсартуға әсер етті ме?» деген сұрақты талқылаңдар.

Дескрипторлар:

- рецензия туралы ақпаратты, үлгіні талқылайды;

- рецензияның құрылымымен, рәсімделуімен танысады;

- мақалаға рецензия жазады;

- рецензияның жанрлық ерекшеліктерін сақтайды.

Өзіндік бағалау. Оқушылар БК негізге ала отырып, өзін-өзі бағалайды.

Мұғалімнің кері байланысы: оқушыларға кері байланыс ұсынады. Кері байланыс сабақтың өн бойында жүріп отырады.

Рефлексия. Мұғалім сабақ соңында оқу мақсатына қайта оралып, оған қаншалықты жеткендіктерін талқылап, «Дауыстап айтылатын ой» стратегиясы арқылы оқушылар бүгінгі сабақ туралы ойларын ортаға салады.

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік ережелерін сақтау