Қазіргі әлемдегі саясат және жаһандық мәселелер. Қазақ тілі, 10 сынып, қосымша материал. 7 сабақ.

https://egemen.kz/article/168898-aef-te-dgaqandyq-maseleler-talqylandy

АЭФ-те жаһандық мәселелер талқыланды (үзінді, түпнұсқасы)

Өзекті тақырыптар талқыланды

Астана экономикалық форумы базасындағы Global Challenges Summit 2018 барысындағы экономикалық теңсіздік тақырыбына арналған панельдік сессияда Дүниежүзілік банктің Қазақстандағы тұрақты өкілі Ато Браун Қазақстанда соңғы 20 жылда кедейлік пен жұмыссыздық деңгейі айтарлықтай төмендегенін айтты. Оның сөзіне қарағанда көптеген елдерде кедейлікпен күрес жолдары қарастырылмай отыр. Соның салдарынан шиеленістер мен қақтығыстар артып, жағдай ушығуда. Ато Браун Қазақстанда соңғы екі онжылдықта кедейлік пен жұмыссыздық деңгейі төмендегенімен, бұл мәселеде назарға алатын түйіткілдер барын да атады. Оларды шешу үшін Қазақстан өз халқының 65 пайызын құрайтын орта тапқа мән беруі керек. Сонымен қатар қаржы ұйымының еліміздегі тұрақты өкілі атап өткендей, Дүниежүзілік банк өз зерттеулерін жүргізіп, нәтижесінде өте кедей көптеген мемлекеттерде соңғы жиырма жылда біршама экономикалық өсім байқалған.

Мұнай-газ компанияларының стратегиялық даму барысын талқылайтын панельдік пікірталас барысында Григорий Выгон, Оливье Лазар, Николай Горбань, Олег Карпушин сынды мамандар пікір алмасты. Онда дүние жүзі тұтынатын қуаттың 85 пайызы мұнай мен газдан және көмірден алынады деген ақпарат айтылды. Сарапшылардың мәлімдеуінше, әлем елдері қуат көзін баламалы энергиядан алуды көздейді. Мұнай мен газға, уран мен көмірге бай Қазақстан да «жасыл» экономиканы толық қуаттайды. Ал электр энергиясына сұраныс 2040 жылға қарай 70 пайызға дейін артпақ. Форум барысында Қазақстандағы инвестициялық ахуалды жақсарту арқылы елдің экономикасын әртараптандырудың мән-маңызы да назарға алынды. «Астана» халықаралық қаржы орталығының басқарушысы Қайрат Келімбетов осы орайда инвесторларға жағдай жасау мақсатында «Астана» халықаралық қаржы орталығының жұмыс істейтінін, онда британдық құқықпен тек британдық судьялардың қызметі инвесторлардың сенімдерін нығайтуға мүмкіндік беретінін мәлімдеді. Қайрат Келімбетовтің айтуынша, Дүниежүзілік банк келтірген ақпаратта Қазақстан макроэкономикалық өсім бойынша жоғары көрсеткішке қол жеткізген. Оның ішінде соңғы жылдары жекелей институттар жұмысының жандануы, қарқынды дамуы байқалады. 

Ауыл шаруашылығы вице-министрі Рүстем Құрманов Global Challenges Summit 2018 форумы барысында агроөнеркәсіп кешені саласында жалпы сомасы 300 млрд теңгені құрайтын жобаларды жүзеге асыруды көздейтін құжатқа қол қойылғанын мәлімдеді. 

Арнұр АСҚАР,

Динара БІТІК

Оқушы жауабын тексеріп бағалау үшін берілген нұсқа (жауабымен)

Тапсырма: мәтінді мұқият оқып, тыныс белгілерін дұрыс қойыңыз.

АЭФ-те жаһандық мәселелер талқыланды (үзінді, түпнұсқасы)

Өзекті тақырыптар талқыланды

Астана экономикалық форумы базасындағы Global Challenges Summit 2018 барысындағы экономикалық теңсіздік тақырыбына арналған панельдік сессияда Дүниежүзілік банктің Қазақстандағы тұрақты өкілі Ато Браун Қазақстанда соңғы 20 жылда кедейлік пен жұмыссыздық деңгейі айтарлықтай төмендегенін айтты. Оның сөзіне қарағанда көптеген елдерде кедейлікпен күрес жолдары қарастырылмай отыр. Соның салдарынан шиеленістер мен қақтығыстар артып* жағдай ушығуда. Ато Браун Қазақстанда соңғы екі онжылдықта кедейлік пен жұмыссыздық деңгейі төмендегенімен* бұл мәселеде назарға алатын түйіткілдер барын да атады. Оларды шешу үшін Қазақстан өз халқының 65 пайызын құрайтын орта тапқа мән беруі керек. Сонымен қатар қаржы ұйымының еліміздегі тұрақты өкілі атап өткендей* Дүниежүзілік банк өз зерттеулерін жүргізіп* нәтижесінде өте кедей көптеген мемлекеттерде соңғы жиырма жылда біршама экономикалық өсім байқалған.

Мұнай-газ компанияларының стратегиялық даму барысын талқылайтын панельдік пікірталас барысында Григорий Выгон, Оливье Лазар, Николай Горбань, Олег Карпушин сынды мамандар пікір алмасты. Онда дүние жүзі тұтынатын қуаттың 85 пайызы мұнай мен газдан және көмірден алынады деген ақпарат айтылды. Сарапшылардың мәлімдеуінше* әлем елдері қуат көзін баламалы энергиядан алуды көздейді. Мұнай мен газға* уран мен көмірге бай Қазақстан да *жасыл* экономиканы толық қуаттайды. Ал электр энергиясына сұраныс 2040 жылға қарай 70 пайызға дейін артпақ.  Форум барысында Қазақстандағы инвестициялық ахуалды жақсарту арқылы елдің экономикасын әртараптандырудың мән*маңызы да назарға алынды. *Астана* халықаралық қаржы орталығының басқарушысы Қайрат Келімбетов осы орайда инвесторларға жағдай жасау мақсатында *Астана* халықаралық қаржы орталығының жұмыс істейтінін* онда британдық құқықпен тек британдық судьялардың қызметі инвесторлардың сенімдерін нығайтуға мүмкіндік беретінін мәлімдеді. Қайрат Келімбетовтің айтуынша* Дүниежүзілік банк келтірген ақпаратта Қазақстан макроэкономикалық өсім бойынша жоғары көрсеткішке қол жеткізген. Оның ішінде соңғы жылдары жекелей институттар жұмысының жандануы* қарқынды дамуы байқалады. 

Ауыл шаруашылығы вице*министрі Рүстем Құрманов Global Challenges Summit 2018 форумы барысында агроөнеркәсіп кешені саласында жалпы сомасы 300 млрд теңгені құрайтын жобаларды жүзеге асыруды көздейтін құжатқа қол қойылғанын мәлімдеді. 

Арнұр АСҚАР,Динара БІТІК

• І абзацта Қазақстан мемлекетіне қатысты негізгі ойды анықтап, тыныс белгісін қадағалаңыз. Егер, тыныс белгісі дұрыс қойлмаса, онда сол сөйлемді көшіріп, пунктуациясын түзетіңіз.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• І абзацтағы өзге елдер туралы айтылған түйінді ойды анықтап, пунктуация сына назар аударыңыз. Түзету қажет болған жағдайда, тыныс белгісін дұрыс қойып, сөйлемді көшіріп жазыңыз.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• Мәтіннің ІІ, ІІІ, ІV абзацтарының тыныс белгілерін дұрыс қойып, мәтінде қаламмен белгілеңіз.

Қосымша

• Қызығушылықты ояту.

Сынып оқушылары 1,2,3,4 топқа бөлінеді. Әр топ оқушыларына А4 форматындағы ақ қағаз таратылады. Әр топ «Пунктуация» сөзіне ассоциациялық карта толтырады. Топта талқылап, оқиды. Кейін әр топ спикері орнынан тұрып оқиды. Біріншіден, барлық топта айтылған ортақ сөздер мен ой айтылады. Екіншіден қайталанбай айтылған сөздер мен ойлар айтылады. Қай топта қайталанбаған сөздер мен айтылған ой саны көбірек болса сол топ ұтады.

Мағынаны тану.

• Жазылымалды тапсырмасы.

Тапсырма:мәтіндегі тыныс белгілерінің қызметін топпен кезектесіп, (1-2-3—4) анықтап айтыңыздар.

Тапсырма мақсаты:тыныс белгілерінің қызметін еске түсіру.

Жаһандану үрдісі (үзінді)

         ХХ ғасырдың аяғы мен ХХІ ғасырдың басында «жаһандану идеясы» бүкіл адамзаттың жан дүниесінде тұрақты орын алған сияқты. Бірде-бір мемлекет жаһандану үрдісінен тыс қалмауда. Жаһандану дегеніміз қашықтықтың қысқаруы, бір-бірімен тығыз экономикалық, ғылыми-техникалық, саяси, мәдени байланыстағы біртұтас адамзат қауымдастығының қалыптасуы. Ол өте тез қарқынмен жүріп жатқан үрдіс.

          Қазір барлық елдер мен мемлекеттер жаһандану жағдайында өмір сүруге бейімделу үстінде. Соңғы жылдары жаһанданудың бір тетігі – батыстану. Бірақ батыс өркениетіне шамадан тыс еліктеушілік жақсылықтың нышаны емес. Қазақ қоғамы қазір қарқынды түрде жүріп жатқан жаһандану үрдісінің ықпалынан, өзі қаламаса да, оқшау бола алмайды. Бұл белгілі мәселе. Жаһандануды әрбір ұлт, әрбір этнос, әрбір мемлекет өзінің болмысына бейімдеп сіңіру керек.

         Жаһанданудың қазіргі заманғы қоғамдарға экономикалық, әлеуметтік және мәдени тұрғыда тікелей жаңа серпін беретіні баршаға аян. Жаһандану үрдісі әртүрлі елдермен жақындасу, бүкіл адамзаттың ортақ тағдырын сезіну, ұлттық мәдениет жетістіктері, жаңа технологиялармен алмасуға әкеледі. Сонымен қатар, жаһандану үрдісі біршама бүкіладамзаттық теріс салдары бар проблема тудырады. Ең бірінші орында ядролық соғыс қаруының жетілуі мен халықаралық шеңберінен шығып кетуі. Екінші үлкен мәселе – бүгінгі қалыптасқан тәндік-сезімдік өмір бағыты негізінде тойымсыздық, табиғи ресурстардың өлшемсіз пайдаланылуы, қоршаған ортаны ластау адамзатты болашақ экологиялық апатқа әкелу қатері.

• Тапсырма. Жазылым тапсырмасы

Мәтінді мұқият оқып, берілген тапсырманы орындаңыздар.

https://egemen.kz/article/168898-aef-te-dgaqandyq-maseleler-talqylandy

АЭФ-те жаһандық мәселелер талқыланды

(үзінді, түпнұсқасы)

Өзекті тақырыптар талқыланды

Сынып оқушылары бағалауды критерийлер бойынша өзара жұпта жүргізеді.

Оқушыға арналған нұсқа

Жазылым тапсырма: мәтінді мұқият оқып, тыныс белгілерін дұрыс қойыңыз.

АЭФ-те жаһандық мәселелер талқыланды (үзінді, түпнұсқасы)

Өзекті тақырыптар талқыланды

Астана экономикалық форумы базасындағы Global Challenges Summit 2018 барысындағы экономикалық теңсіздік тақырыбына арналған панельдік сессияда Дүниежүзілік банктің Қазақстандағы тұрақты өкілі Ато Браун Қазақстанда соңғы 20 жылда кедейлік пен жұмыссыздық деңгейі айтарлықтай төмендегенін айтты. Оның сөзіне қарағанда көптеген елдерде кедейлікпен күрес жолдары қарастырылмай отыр. Соның салдарынан шиеленістер мен қақтығыстар артып жағдай ушығуда. Ато Браун Қазақстанда соңғы екі онжылдықта кедейлік пен жұмыссыздық деңгейі төмендегенімен бұл мәселеде назарға алатын түйіткілдер барын да атады. Оларды шешу үшін Қазақстан өз халқының 65 пайызын құрайтын орта тапқа мән беруі керек. Сонымен қатар қаржы ұйымының еліміздегі тұрақты өкілі атап өткендей Дүниежүзілік банк өз зерттеулерін жүргізіп нәтижесінде өте кедей көптеген мемлекеттерде соңғы жиырма жылда біршама экономикалық өсім байқалған.

Мұнай-газ компанияларының стратегиялық даму барысын талқылайтын панельдік пікірталас барысында Григорий Выгон, Оливье Лазар, Николай Горбань, Олег Карпушин сынды мамандар пікір алмасты. Онда дүние жүзі тұтынатын қуаттың 85 пайызы мұнай мен газдан және көмірден алынады деген ақпарат айтылды. Сарапшылардың мәлімдеуінше әлем елдері қуат көзін баламалы энергиядан алуды көздейді. Мұнай мен газға уран мен көмірге бай Қазақстан да жасыл экономиканы толық қуаттайды. Ал электр энергиясына сұраныс 2040 жылға қарай 70 пайызға дейін артпақ.  Форум барысында Қазақстандағы инвестициялық ахуалды жақсарту арқылы елдің экономикасын әртараптандырудың мән маңызы да назарға алынды. Астана халықаралық қаржы орталығының басқарушысы Қайрат Келімбетов осы орайда инвесторларға жағдай жасау мақсатында Астана халықаралық қаржы орталығының жұмыс істейтінін онда британдық құқықпен тек британдық судьялардың қызметі инвесторлардың сенімдерін нығайтуға мүмкіндік беретінін мәлімдеді. Қайрат Келімбетовтің айтуынша Дүниежүзілік банк келтірген ақпаратта Қазақстан макроэкономикалық өсім бойынша жоғары көрсеткішке қол жеткізген. Оның ішінде соңғы жылдары жекелей институттар жұмысының жандануы қарқынды дамуы байқалады. 

Ауыл шаруашылығы вице министрі Рүстем Құрманов Global Challenges Summit 2018 форумы барысында агроөнеркәсіп кешені саласында жалпы сомасы 300 млрд теңгені құрайтын жобаларды жүзеге асыруды көздейтін құжатқа қол қойылғанын мәлімдеді. 

Арнұр АСҚАР,Динара БІТІК

• І абзацта Қазақстан мемлекетіне қатысты негізгі ойды анықтап, тыныс белгісін қадағалаңыз. Егер, тыныс белгісі дұрыс қойылмаса, онда сол сөйлемді көшіріп, пунктуациясын түзетіңіз.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• І абзацтағы өзге елдер туралы айтылған түйінді ойды анықтап, пунктуация- сына назар аударыңыз. Түзету қажет болған жағдайда, тыныс белгісін дұрыс қойып, сөйлемді көшіріп жазыңыз.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• Мәтіннің ІІ, ІІІ, ІV абзацтарының тыныс белгілерін дұрыс қойып, мәтінде қаламмен белгілеңіз.