Білім. Ғылым. Инновация. Қазақ тілі, 10 сынып, нұсқаулық. 4 сабақ. 1 нұсқа.

Мәтіннің түрлері

Ерекшелігі

Мысал, үлгі

1

Ақпараттық мәтіндер

Белгілі бір ақпарат беру үшін жазылады.

- жаңалық;

- кеңейтілген ақпарат;

- жазбалар (заметки);

- жарнамалық –ақпараттық мәтін;

- хабарландыру;

-кестелер;

- мақала ;

- Комментарий (түсініктеме)

2

Талқылау мәтіндері

Белгілі бір мәселе көтерілген мәтіндер бойынша мәселенің екі жағы қарастырылады.

Проблемалық сұрақ.

Мысалы: Мектепте каникул уақытының болғаны дұрыс па, жоқ па?

3

Түсіндіру мәтіні

Белгілі бір нәрсені түсіндіру үшін жазылатын мәтіндер

Мысалы: Субмәдениет деген не?

Жанартаулардың пайда болу себептері.

4

Есеп немесе баяндама түріндегі мәтін

Бұл мәтіннің мазмұнында статистикалық деректер, тақырыптық ақпараттар, хронологиялық мәліметтер болады, ресми тілде жазылады.

-өмірбаян;

- есеп беру;

- мінездеме;

- Белгілі бір іс-шараға қатысты мақалалар

- баяндама (есеп беру түріндегі);

- мемуар( өмірдерек)

5

Нұсқаулық немесе кеңес беру түріндегі мәтін

Бір мәселе жөнінде нұсқаулық немесе пайдалы кеңестер беріледі.

• Пайдалы кеңестер (мысалы, «Дәріні қайда сақтаған дұрыс»)
• Заттарды пайдалану туралы нұсқаулықтар

6

Сендіру мақсатында жазылған мәтіндер

Сөйлеушінің басқаларды сендіру үшін айтқан белгілі бір пікірі, онда эмоция, риторикалық құралдар қооданылады.

Жарнамалар , шешендердің сөздері, көпшілікке тасталға үндеулер (мысалы, депутаттар, елбасының сөздері).

7

Бағалау мәтіндері

Белгілі бір нәрсеге пікір айту мақсатындағы мәтіндер.

Аннотация , баға беру элементтері бар мәтін ( артықшылығы, кемшілігі, пайдасы)

8

Анализ жасау

Бір мәселені бөлшектеп талдау, сынау, қайта біріктіру, қорытынды жасау мақсатында жазылған мәтіндер

Әдеби сын, ғылыми тақырыптағы мәтіндер, өнер туындыларын талдау мәтіндер

Проблемалық мақала

• Қоғамда маңызды бір көкейтесті мәселе төңірегінде болады.

Ақпараттық мақала

• Бір нәрсе туралы ақпарат береді.

Мақала - зерттеу

• Қызықты бір тақырып алынып, сол нәрсе зерттеледі.

Теориялық мақала

• Ғылыми стильде жазылады. Шаблон сөздер болады. Бір сөздердің шығу төркіні, мәні, мағынасы беріледі.