Адамзат дамуының жаһандық мәселелері. Тілдік жүйе және норма. Қазақ тілі, 10 сынып, сабақ жоспары. 2 нұсқа.

Пән: қазақ тілі

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Адамзат дамуының жаһандық мәселелері. Тілдік жүйе және норма. Сөз қолданысындағы ерекшеліктер және стиль. Ғылыми әдебиет тілінің ерекшеліктері

Мектеп: Ақтөбе қаласы физика-матемаикалық бағыттағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Димисанова Алтынай Батырхановна

Сынып: 10 Т1

Қатысқан оқушылар

саны:

 Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

3. Адамзат дамуының жаһандық мәселелері. Тілдік жүйе және норма

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.1.4.1 Мәтінде көтерілген мәселеге автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау.

 Сабақтың мақсаттары

Мәтіндегі көтерілген мәселеге баға бере отырып, сұрақтар құрастыру және бағалау.

 Бағалау критерийі

• Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтай алады;
• Автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескереді;
• Сұрақтар құрастырады және бағалайды.

Тілдік мақсаттар

Пәнге тән лексика мен терминология:

Тіл тағдыры, сөз мәдениеті, тіл мәдениеті, өркениет т.б

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Менің ойымша/пікірімше…, Менің көзқарасым тұрғысынан…., Менің көзқарасым бойымша…, Мен сенімдімін…, Мені таңқалдыратыны...

Құндылықтарды игерту

Қоғамның басты құндылығы тіл мәдениеті, сөз мәдениеті тақырыбы аясында түсініктерін кеңейту.

Пәнаралық байланыс

Қазақ тілі,стилистика пәні

Бастапқы білім

Сөздердің стильдік қызметі

Жоспар

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Қызығушылықты ояту.

Оқушылар берілген суреттен қандай ой түйгендері жөнінде баяндайды.

Мағынаны тану

Мұғалім оқушыларға тілдік норма және жүйе тақырыбы аясында түсініктеме береді.

Тілдік жүйе табиғи тілдің ішкі заңына лайық (үйлес), сөздік құрам мен грамматикалық құрылыстың тұрақты қарым-қатынасқа түскен элементтерінің бірлігі мен тұтастығы. Тіл белгілі бір жүйе ретінде өмір сүреді. Тілдік жүйе сөздердің әртүрлі өзгеріске түсу мен сөйлемде тіркесу заңдылықтары анықтайды. Тілдік жүйе тұтас бүтін, ал оның құрамындағы әр бөлік (компонент) бүтіннің бөлшегі. Әр бөлік өз алдына оңашаланбайды, жүйенің өзге бөлігіне қарама-қарсылықта түзіледі. Сондықтан да тілдік жүйенің әр бөлігі тілдік жүйе мәні (қызметі) тұрғысынан қарастырылады.

Тілдік норма дегеніміз – тілдегі бірізділік, тіл материалдарын нормалау деген сөз, белгілі бір тәртіп, заңдылыққа бағындыру. Тілдік норма тілдің ішкі заңды жүйелері негізінде дамып қалыптасады, олар сұрыпталған, ұтымды орайында, жалпыға бірдей ортақ түрінде жұмсалады. Ол тәртіпті орнататын да, оның иінін қандыратын да әдеби тіл. Тілдің дыбыс жүйесі, сөз байлығы, сөз мағыналары, тілдің грамматикалық құрылысы – бәрі қалыптасқан заңды ерекшеліктерге негізделеді.

Тыңдалымалды тапсырмасы

1.Оқушылар «Бүгінгі күндегі ең ірі ғаламдық мәселе» тақырыбында ой бөліседі.

2. Екі топ болып өз көзқарастарын білдіреді:

1.Глобалистер 2.Антиглобалистер

• Қазіргі кезде сіз үшін шынайы және неге?
• Туындаған мәселелерді бірден шешуге бола ма?

Тыңдалым тапсырмасы

Оқушылар берілген мәтінді тыңдай отырып, көтерілген мәселені анықтайды.

Жұмыс алгоритмі:

• Оқушылар топта жұмыс жасайды.
• Мәтіндегі көтерілген мәселені анықтайды және өз пікірлерін білдіреді.
• Автор мен оқырманның қарым-қатынасын ескере отырып, келесі топтағы оқушыларға тақырып аясында сұрақтар құрастырады.

Тыңдалымнан кейінгі тапсырма

Оқушылар оқытушының сұрақтарына жауап береді:

• Жаһандану әлемді қалай өзгертуде.
• Жаһанданудың бізге әсері қандай?
• Жаһанданудың біз ішетін асқа әсері қандай?
• Жаһандық сауда адамның өмірін жақсарта ма?
• Ғаламдық мәселелер қатарына сіз қандай жағдайларды жатқызар едіңіз?
• Жаһанданудың салдары қандай? (оң немесе теріс)

Бүгінгі тақырыпта өткен ақпараттар мен пікірлерді қорытындылайды. Сонымен қатар «Өз өмірлеріңізге жаһандану әсер ету жолдарының» тізімін жасайды.

Кері байланыс

«Өзіме хат» әдісі

«Өзіме хат» жазу дағдысын дамытуға септігін тигізіп, оқушының өзіндік талдау жасауына ықпал етеді. Сабақта не өткені туралы өз-өзіне хат жазу тапсырылады, оқушы жазбаша түрде талдау жасайды.

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік ережелерін сақтау

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланған уақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Төменде берілген бөлімді осы сабақ туралы ойларыңызды жазу үшін пайдаланыңыз. Сол жақ бағанда берілген сабағыңызға қатысты ең маңызды сұрақтарға жауап беріңіз.