Қазақстандағы ұлтаралық татулық. Қазақ тілі, 9 сынып, таратпа материал.

 Мәтін мазмұнына қарай аудиториясын анықтайсыз. Мәтін аудиториясы кең немесе тар шеңберде болуы мүмкін. Кең шеңберлі аудитория - бұқара халық, осы мәселе қызықтыратын ересектер мен орта жастағы адамдар. Тар шеңбердегі аудитория - белгілі бір ғылым сол салаға қатысты болса, сол саланың адамдарына арналады. Мәселен, А мәтіні бос уақыт қоғам дамуының көрсеткіші екеніне дәлел іздегендер мен осы тақырыпты зерттеушілерді қызықтырса, Ә мәтіні интернет оқырмандары, блогерлер, артық жұмыс істеуді құптайтын қызметкерлерге арналған.

1-тапсырма. Тыңдалым мәтінінен көркемдегіш құралдарды тауып, кестені толтыр.

Тапсырма дескрипторлары:

• Кемінде 3 ауыспалы мағынадағы сөзді табады;
• 1 тұрақты сөз тіркесін табады;
• Мәтіннен кемінде 3 эпитет табады;
• Кемінде 2 метафора табады.

2-тапсырма. Көршіңмен тқмендегі сұрақтарды талқыла.

Талқылау сұрақтары:

• Мәтіннің мақсатты аудиториясы қандай?
• Бұны қалай дәлелдей аласың?
• Мақала авторы көркемдегіш құралдарды не үшін қолданған? Осы сұраққа жауап беру үшін төмендегі нұсқаулықты басшылыққа алыңыз.

(Талдау барысында үнемі «Автор НЕ ҮШІН осы сөзді қолданған?» «НЕГЕ мұндай тәсілді қолданған?», «Ол автордың қандай ойын жеткізуге қызмет етіп тұр?» деген сұрақтарды қоя отырып, оның МӘНІН, беріп тұрған ӘСЕРІН ашып, оған жауап беру керек.

Автордың негізгі ИДЕЯСЫН жеткізуде маңызды орын алып тұрған ЕРЕКШЕ СӨЗ қолданыстарын анықтау (тұрақты тіркестер, ауыспалы мағынадағы сөздер, терминдер (ғылыми стиль болса), синонимдік қатар, антоним сөздер, кәсіби сөздер, көркем сөз қолданыстары: эпитет, теңеу, метафора, т.б.)

Тапсырма дескрипторлары:

• Аудиторияның кең немесе тар шеңберлі екенін анықтайды;
• Мәтіннен 1 мысал келтіреді.
• Мәтіннің тілін сөз деңгейінде талдайды.

Рефлексия