Биотехнология және гендік инженерия келешегі. Синтаксис. Қазақ тілі, 9 сынып, дидактикалық материал.

1-таратпа

Жазылым

Екі сұрақтың біреуіне жазбаша жауап беріңіз. Аргументативті эссе көлемі - 120-150 сөз.

• Адамзат та, ғылым да даму үстінде. Уақыт өткен сайын жаңалықтардың ашылуы өте жиілеп барады. Гендік инженерияның болашағын қалай елестете аласыңдар?

• «Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» демекші, әрбір адам өзінің ұрпақ жалғастыруға қабілетті денсаулығын қалай сақтай алады?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-таратпа

Жоспар құруға үлгі:

І. Кіріспе бөлім.

1. Тезис

2. Тезис

ІІ. Негізгі бөлім.

1.Тезис:

А) сөйлем;

Б) сөйлем;

2.Тезис:

А) сөйлем;

Б) сөйлем;

В) сөйлем.

3. Тезис.

ІІІ.Қорытынды бөлім

Эссе түрлері

 1.Сипаттамалық

 2.Анықтамалық

 3.Хабарламалық

 4.Салыстырмалы немесе кереғар

 5.Дәлелдеме

 6.Аргументтік

 7.Әдеби

Аргументтік эссе

 Аргументативтік эссе көбінесе қарама-қайшылық тудыратын тақырыптарда жазылады. Аргументтер қолдайтын себептермен бірге берілуі тиіс. Қарсы ойларды көрсету немесе оларды жоққа шығару – бұл эссе типінің жалпы сипаттамасы.

Эссенің құрылымы кіріспе, негізгі бөлім, қорытындыдан тұрады.

 Маңызды ережелерінің бірі – тезис қою. Тезис – эссенің кілті. Кілті табылмаса, эссенің негізгі мақсатына жетуі де қиындыққа ұшыратады. Тезис – автор ұстанымы, негізгі бөлімде дәлелденетін ойға сілтеуші негізгі идея.

 Тезис кіріспе бөлімде қойылады. Кіріспе бөлім нені қамту керек? Кіріспе бөлімде эссе жазушы эссе тақырыбына түсінік береді. Осы арқылы жазушының эссе тақырыбын түсінгенін анықтай аламыз. Бұл тақырып неліктен өзекті екендігі жазылады. Тақырып және оның өзектілігі туралы жазылғаннан кейін тезис қойылады. Тезистен кейін негізгі бөлімге көшуші сөйлем жазылады. Тезис нақты әрі анық берілсе, жазбауға да болады.

Эссенің жазылу құрылымы:

1. Кіріспе. Тақырыптың негізгі мәні мен негіздемесі тезис түрінде көрсетіледі;

2.Тақырыпты дамыту: Тақырыпқа сәйкес бар біліміңізбен: теория, фактілер, идея, ақпараттар, паралелдеу, аналогия, ассоцация, теңеу, сұрақтар қою, т.б. қолданып, дәлелдейсіз (аргументация).

3. Аргумент түсіндіру мысал (факт) байланыстырушы сөйлемдер.

4. Аргумент түсіндіру мысал (факт) байланыстырушы сөйлемдер;

5. Қорытынды. Жалпылау мен аргументтеріңіздің логикалық қорытындысы. «Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні».