Керқұлан. Қазақ тілі, 8 сынып, әдістемелік нұсқаулық. 1 сабақ.

Сабақ: Қазақ тілі

Мектеп:

Мерзімі:

Мұғалімнің аты - жөні:

Сынып: 8 - сынып

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Бөлім: Сабақтың тақырыбы

Биоалуантүрлілік. Су

Сабақтың мақсаты

8.3.2.1 -жанрлық және стильдік ерекшелік-теріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала құрастырып жазу ;

8.4.4.2 - тұрлаулы және тұрлаусыз сөйлем мүшелерінің сөйлем жасаудағы өзіндік орнын, қызметін түсініп қолдану.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

Сабақта орындалатын іс - әрекеттер

Ресурстар

Сабақтың басы

Ортасы

• Сәлемдесу.

Оқушыларды түгендеу Ұйымдастыру кезеңі

Сабақ «Табиғат тамашасы» сергіту сәтімен басталады. (Жел, жапырақ, жаңбыр, нөсерлі жаңбыр, жай жаңбыр, кемпірқосақ)

Тапсырма 1

 «Инсерт әдісі».

Судың тұрақтылығын және ұдайылығын сақтау – бұл тірі ағзалардың тіршілік етуінің қажетті тәртібінің бірі болып табылады. Тұтынатын су мөлшерінің және тұзды құрамының өзгерісі, ас қорыту процесінің, астың сіңуіне және қан айналымының бұзылуына әкеледі. Сусыз сыртқы ортамен ағзаның жылу алмасуын тетіктеу (бақылау, регуляция) мүмкін емес және де денедегі тұрақты температураны ұстап тұруға да болмайды. Адам судың құрамының өзгеруін аса қауіпті сезеді және де сусыз бірнеше күн өмір сүре алады. Судың денеден 2%-ға (1-1,5 литрға) төмендеуі шөлдің пайда болуына, 6-8%-дың кетуі бастың айналуына, толуға, 10%-дың жетпеуі галлюцинацияға, жұту жолдарының бұзылуына әкеліп соғады. Судың 12%-дан аса жетпеуі өлімге әкеледі. Судың минералды құрамы аса маңызды. Адам 1 литрде 0,02-ден 2 граммға дейінгі минералды заттардан тұратын ауыз суды пайдаланады. Аз дозадағы заттар үлкен мағынаны білдіреді, және де ағзадағы физикалық процесстердің маңызды рөлін ойнады.

  Көптеген елдерде суды экономикалық үнемдеу өмірдің нормасы болып келеді. Германияда сол сияқты Швецияда ыдыс аяқты ағынды сумен жумай қоймайды ғой. Ең алдымен қол жуғыш тығынмен жабады, содан кейін оны сумен толтырады, жуатын ерітіндіні қосады және де осы суда барлық ыдыс аяқтарды жуғаннан кейін, ақырын ағынмен аққан сумен шаяды. Сонымен білетіндей, ашық шүмектен бір минутта 15 литрге дейін су ағады, кір ыдыстарды жуу үшін орта есеппен 100 литр кетеді. Еуропа елдерінде суды бірнеше рет қолдану қалыпты деп санайды, ең алдымен онда көкөністерді жуады, одан кейін ыдыстарды және қолданылған сумен гүлдерді суарады. Бізде су үнемдеу әдеп-ғұрып жоқ. Суды қол жетімді ресурс деп санайды және де оны бейберекет қолданады, сондықтан көпшілікке суды үнемдеу өте қиын жұмыс болып табылады. Келісуге тура келеді ОВСЕ экономикалық және экологиялық форумда айтылған болжамдар көңіл көтерерлік емес. 2025 жылға төмен ғаламшардың жарты тұрғындары су тапшылығымен соқтығысады, ал 2040 жылға таман ауыз су мұнай мен табиғи газдан да қымбат тұрады. Басты себеп – ел тұрғындарының тұрақты көбеюі (әлемнің тұрғындары күніне 250 мың адамға көбеюде) және жаһандық жылыну.

 Тұщы судың жетіспеушілігінің кесіріннен қарулы жанжалдардың тууы жаңалық емес, мамандар ескертеді: тұщы судың жетіспеуі өзімен бірге терроризм мен сепаратизмнің пайда болуына әсер етеді.

Тапсырма 1

А) Оқылған мәтінге жан-жақты талдау жасап көр. Ол үшін:

1. Мәтінді түсініп оқы.

2. Бұл мәтін екенін дәлелде.

3. Тақырыбын, негізгі ойын анықта.

4. Берілген мәтінге ат қой.

5. Мәтін қандай стильмен жазылған? Өз пікірінді дәлелде.

6. Мәтін қандай үлгіде жазылғанын анықта (баяндау, суреттеу, пайымдау).

Ә) Мәтінді зерттеп көр, зерттеу нәтижесінде өз қорытынды ойыңды (зерттеу) ұсынып көр.

) Тұщы судың жетіспеушілігінің кесірінен қарулы жанжалдардың тууы жаңалық емес, мамандар ескертеді: тұщы судың жетіспеуі өзімен бірге терроризм мен сепаратизмнің пайда болуына әсер етеді. Берілген үзіндіге комментарий жаз.

Төменде берілген сөйлем қандай сөйлем? Сөйлем мүшесіне талдаңыз.

Суды қол жетімді ресурс деп санайды және де оны бейберекет қолданады, сондықтан көпшілікке суды үнемдеу өте қиын жұмыс болып табылады.

Оқушылар сергіту сәтін орындайды.

Оқушылар жеке-жеке өз ойларын саралап, кестені толтырады.

Қосымша мәлімет

Саралау – көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілетті оқушыларыңызға қандай жоспар құрған болар едіңіз?

Бағалау – оқушылардың не үйренгенін қалай анықтауды жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланысқа сілтеме

Денсаулық және қауіпсіздік

АКТ сілтемелері

Құндылықтар сілтемесі

Жұптар бірі-біріне қолдау көрсетеді. Нәтижені саралау.

Оқуды қадағалау

Сұрақ - жауап

Топтық бағалау

Георграфия пәнімен байланыс. Пән мұғалімімен ой бөлістім.

Сыныпты топтарға бөлу.

АҚТ дағдылары

Топпен жұмыс істеу дағдылары. (бір-бірін тыңдау, құрметтеу.)

Рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары шынайы болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Қорытынды бағалау:

Ең жақсы өткен екі дүниені атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі дүние сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізуші еді? (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Осы сабақтың барысында мүмкін барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет болуы қандай ақпаратты білдім?