Бейбітшілік және келісім сарайы. Қазақ тілі, 6 сынып, таратпа материал. 3 сабақ

1-таратпа

 Көркем әдебиет стилі немесе көркем сөз — ойды және сезімді образ арқылы бейнелейтін айрықша өнер. Тіл көркем шығармада ерекше эстетикалық қызмет атқарады. Көркем шығармада сөздің эстетикалық қуаты, сөздің бейнелілігі алғашқы орынды алады. Сондықтан да троптардың және фигуралардың барлық түрлері басқа стильдерге қарағанда көркем әдебиет стилінде барынша мол жұмсалады.

 Адам өз ортасымен күнделікті түрлі қарым – қатынаста болады.Сол арқылы тіршілік жасайды, білім, тәжірибе жинайды, жетіледі, өседі. Ал қарым-қатынас, негізінен, ауызекі тілдесу арқылы жүзеге асады. Ауызекі сөз ерекше сипатта құрылады. Ол стиль ауызекі сөйлеу стилі деп аталады.

 https://kk.wikipedia.

2-таратпа

1-тапсырма

 Үш адамнан тұратын топқа бөлініңдер. Топтағы біреуің термин туралы мәліметті оқы, екіншің тыңда, үшіншің жазып ал. Аяқтаған соң үшеуің мәтіннен түсінгендеріңді ортаға салып пікірлесіңдер.

 Термин сөздер дегеніміз – ғылым, техника, өндіріс және т.б. саласындағы арнаулы ұғымдар мен зат атауларын білдіретін сөздер.

 Термин сөздердің басты белгілері:

- термин ғылым мен техниканың әр саласына тән болуы керек;

- термин сөздер дара, бір ғана мағыналы болуы керек;

- Термин сөздердің көпшілігі дүние сөзі тілдерінің халықтарына ортақ болуы керек.

https://kk.wikipedia.

2-тапсырма

 Көркем әдебиет стилі – көркем шығарманың тілі. Бұл стильде жазылған шығармалардың тілі бай болады. Оның белгілері:

- бейнелі сөздер, эмоционалды сөздер көп қолданылады;

- тіл байлығы кең;

- эстетикалық тәрбие береді.

 Ауызекі стильдің белгілері:

- сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі сақталмайды;

- сұраулы, лепті сөйлемдер қолданылып, диалогқа құрылады;

- ым-ишара қосылып қолданылады;

- дыбыстар түсіріліп айтылады.

3-таратпа

1-мәтін

 Бұл ғажайып сарай – қазақ жеріндегі бірлік пен достастықтың, бейбітшілік пен ынтымақтастықтың белгісі ғой. «Бас шаһарда пирамида тәріздес сарай бой көтерсе, әрі онда түрлі ұлт, дін өкілдері бас қосып, барша адамзатты бейбітшілік пен жақсылыққа жетелейтін шешімдер қабылдаса» деген идеяны айтты елбасы. Қандай көрегенділік десеңші! Бейбітшілік және келісім сарайы әлемнің түкпір-түкпірінен келетін Астана қонақтарының, туристердің қызығушылығын арттырып отыр емес пе?! Пирамиданың күмбезі – елімізде тұратын түрлі ұлт өкілдерін суреттейтін 130 ақ көгершін бейнеленген нағыз өнер туындысы атақты суретші Брайн Кларктың витражымен безендірілген. Сарай ішінде 1302 орынға арналған Опера залы, Atrium салтанат залы, «Бесік» конференция залы, көрме алаңдары, «Құланшы» галереясы, баспасөз орталығы, Астана қаласының этникалық мәдени орталықтары, Халықаралық мәдениеттер мен діндер орталығы, Түркі әлемінің академиясы орналасқан. Архитектурасы ерекше бұл ғимарат бас қаламыздың ғана емес, еліміздің көркіне айналды.

2-мәтін

Сая: Әли, сен Пирамадаға бардың ба?

Әли: Імм, қайсы?

Сая: Астанадағы ше?

Әли: Аа, иә-иә, бардым.

Сая: Саған ұнады ма?

Әли: Ол әлгі Египеттегі пирамидаға ұқсайды ғой. Бірақ біздің пирамиданың іші әдемі ғой, Сая? Ішінде неше түрлі гүлдер бар.

Сая: Ондағы лифті де қызық қой, иә. Қиғаш көтеріледі. Міндің бе?

Әлидің таңданғаннан көзі алақандай болып кетті: «Шын ба? Шын айтасың ба?»