Қазақ тілі және әдебиеті_3 сынып_6 бөлім Атақты тұлғалар_Тақырыбы Атақты тұлғалар туралы оқу_ДИДИКТИКА

Оқушының аты-жөні_____________________________________________

Оқушының аты-жөні_____________________________________________

Оқушының аты-жөні_____________________________________________

Оқушының аты-жөні_____________________________________________

Оқушының аты-жөні_____________________________________________

Мен жастарға сенемін!

Арыстандай айбатты,Жолбарыстай қайратты –Қырандай күштi қанатты.Мен жастарға сенемiн!Көздерiнде от ойнар,Сөздерiнде жалын бар,Жаннан қымбат оларға ар,Мен жастарға сенемiн!Жас қырандар – балапан,Жайып қанат ұмтылған.Көздегенi көк аспан.Мен жастарға сенемiн!Жұмсақ мiнез жiбектер.Сүттей таза жүректер.Қасиеттi тiлектер –Мен жастарға сенемiн!Мен сенемiн жастарға.Алаш атын аспанғаШығарар олар бiр таңда,Мен жастарға сенемiн!

Мен жастарға сенемін!

Арыстандай айбатты,Жолбарыстай қайратты –Қырандай күштi қанатты.Мен жастарға сенемiн!Көздерiнде от ойнар,Сөздерiнде жалын бар,Жаннан қымбат оларға ар,Мен жастарға сенемiн!Жас қырандар – балапан,Жайып қанат ұмтылған.Көздегенi көк аспан.Мен жастарға сенемiн!Жұмсақ мiнез жiбектер.Сүттей таза жүректер.Қасиеттi тiлектер –Мен жастарға сенемiн!Мен сенемiн жастарға.Алаш атын аспанғаШығарар олар бiр таңда,Мен жастарға сенемiн!

Мен жастарға сенемін!

Арыстандай айбатты,Жолбарыстай қайратты –Қырандай күштi қанатты.Мен жастарға сенемiн!Көздерiнде от ойнар,Сөздерiнде жалын бар,Жаннан қымбат оларға ар,Мен жастарға сенемiн!Жас қырандар – балапан,Жайып қанат ұмтылған.Көздегенi көк аспан.Мен жастарға сенемiн!Жұмсақ мiнез жiбектер.Сүттей таза жүректер.Қасиеттi тiлектер –Мен жастарға сенемiн!Мен сенемiн жастарға.Алаш атын аспанғаШығарар олар бiр таңда,Мен жастарға сенемiн!

Мен жастарға сенемін!

Арыстандай айбатты,Жолбарыстай қайратты –Қырандай күштi қанатты.Мен жастарға сенемiн!Көздерiнде от ойнар,Сөздерiнде жалын бар,Жаннан қымбат оларға ар,Мен жастарға сенемiн!Жас қырандар – балапан,Жайып қанат ұмтылған.Көздегенi көк аспан.Мен жастарға сенемiн!Жұмсақ мiнез жiбектер.Сүттей таза жүректер.Қасиеттi тiлектер –Мен жастарға сенемiн!Мен сенемiн жастарға.Алаш атын аспанғаШығарар олар бiр таңда,Мен жастарға сенемiн!

Арыстандай айбатты,Жолбарыстай қайратты –Қырандай күштi қанатты.Мен жастарға сенемiн!Көздерiнде от ойнар,Сөздерiнде жалын бар,Жаннан қымбат оларға ар,Мен жастарға сенемiн!Жас қырандар – балапан,Жайып қанат ұмтылған.Көздегенi көк аспан.Мен жастарға сенемiн!Жұмсақ мiнез жiбектер.Сүттей таза жүректер.Қасиеттi тiлектер –Мен жастарға сенемiн!Тау суындай гүрiлдер,Айбынды алаш елiм дер,Алтын Арқа жерiм дер,Мен жастарға сенемiн!Қажу бар ма тұлпарға,Талу бар ма сұңқарға,Иман күштi оларда,Мен жастарға сенемiн!...Алаш айбынды ұраны,Қасиеттi құраны,Алаштың олар құрбаны,Мен жастарға сенемiн!Мен сенемiн жастарға.Алаш атын аспанғаШығарар олар бiр таңда,Мен жастарға сенемiн!

1-топ:

Мағжан Жұмабай (Әбілмағжан) Бекенұлы (25 маусым 1893, Солтүстік Қазақстан облысы, қазіргі Мағжан Жұмабаев ауданы, Сасықкөл жағасы – 19 наурыз 1938, Алматы) – Алаш қозғалысының қайраткері, ақын, қазақ әдебиетінің жарқын жұлдызы өкілі.

Атасы – Жұмабай қажы. Әкесі Бекен саудамен айналысқан дәулетті адам болған. Анасының есімі – Гүлсім. Мағжан ауыл молдасынан сауатын ашып, 1905 – 1910 жылдары Қызылжардағы (Петропавл) №1 мешіт жанында белгілі татар зиялысы, мұсылман халықтарының азаттығы жолында күрескен М.Бегишевтің ұйымдастыруымен ашылған медреседе оқыды. Медреседе Бегишевтен Шығыс халықтарының тарихынан дәріс алды, қазақ, татар әдебиеттерін, Фирдоуси, Сағди, Хафиз, Омар Һайям, Низами, Науаи секілді шығыс ақындарының дастандарын оқып үйренді.

Баспадан 1909 жылы шыққан Абай өлеңдерін оқып, “Атақты ақын, сөзі алтын хакім Абайға” деген өлең жазды. 1910 – 1913 жылдары Уфа қаласындағы “Ғалия” медресесінде білім алды.

1912 жылы Қазан қаласындағы “Шолпан” атты тұңғыш өлеңдер жинағы басылып шығады. “Садақ” журналын шығаруға қатысады, оған өзінің өлеңдерін жариялайды. 1913 – 1916 жылдары Омбы мұғалімдер семинариясында оқып білім алды.

-Мағжан Жұмабаев кім?

-Акесі қандай адам болған?

- Мағжан Жұмабаевтың білім алған жері?

- Мағжанның 1909 жылы шыққан өлеңі қалай аталды? Ол не туралы деп ойлайсың?

- Тұңғыш өлеңдер жинағы қайда, қашан басылып шықты?

2-топ:

“Алаш” партиясының Ақмола облысының комитетінің мүшесі болды. “Үш жүз” партиясы өкілдерінің жалған айыптауымен бір айға жуық абақтыға отырып шықты

1918 – 1919 жылдары Петропавл уездік земство басқармасында қызмет етті. 1919 – 1923 жылдары Ақмола губерниялық “Бостандық туы” газетінде, “Шолпан”, “Сана” журналдарында, “Ақжол” газетінде қызмет істеп жүріп, халық ағарту жұмысына белсене араласады. Сол кезеңде қалың қауымға таныс поэмасы “Батыр Баянды” жазып, жарыққа шығарады. 1923 – 1927 жылдары Мәскеуде Жоғары әдебиет-көркемөнер институтында оқиды. Онда орыс әдебиетін, Батыс Еуропа әдебиетін терең зерттеп, орыс мәдениет қайраткерлерімен жете танысып, көпшілігімен достық қарым-қатынаста болады. Мәскеуде оқып жүргенде оның шығармалары орынсыз сынға ұшырады.

1924 жылы 24 қарашада Мәскеу қаласындағы Шығыс еңбекшілері коммунистік университетінде қазақ жастарының жерлестік ұйымында жиналыс өтіп, олар Жұмабайұлының 1922 жылы қазанда, 1923 жылы Ташкентте басылып шыққан жыр жинақтарын талқыға салды.

Онда ақын шығармаларын теріске шығаратын қаулы қабылданды. Бұл қаулы “Еңбекші қазақ” газетінің 1925 жылы 14 ақпандағы санында басылды. Орынсыз сыннан көңілі жабыққан ақын “Сәлем хат” деген өлең жазды.

Ол “Тілші” газетінде жарияланды. “Еңбекші қазақ” газетінің 1924 жылы 19 желтоқсанындағы санында С.Мұқановтың “Сәлем хат жазған азамат Мағжан Жұмабайұлына” деген ескертпемен “Сәлемге сәлем” деген жауап өлеңі басылды.

1927 – 1929 жылы Бурабайда, одан соң Қызылжарда оқытушылық қызметтер атқарады.

• Мағжан Жұмабаев қандай баспада қызмет атқарды?
• «Сәлем хат» өлеңін не себепті жазды?
• Сәбит Мұқанов «Сәлем хат» өлеңіне жауап ретінде қандай өлең жазды?
• Оның қандай поэмасы бар?
• -1927-1929 жылдары қайда, кім болып қызмет атқарды?

3-топ:

1929 жылы Жұмабайұлы “Алқа” атты жасырын ұйым құрғаны үшін деген айыптаулармен Мәскеудегі Бутырка түрмесіне қамалып, 10 жыл айдауға кесіледі. 1936 жылы М.Горький мен Е.Пешкованың араласуымен бостандық алып, Қазақстанға қайтады.

Петропавл қаласында мектепте орыс тілі мен әдебиетінен сабақ беретін мұғалім болып жұмыс істейді. Көп ұзамай қалалық оқу ісінің меңгерушісі оны саяси себептерге байланысты деген айыппен мұғалімдік қызметтен босатады. 1937 жылы наурызда Жұмабайұлы Алматыға келеді. Аударма ісімен айналысады. 1938 жылы қайтадан қамауға алынып, ату жазасына кесілді.

• Не себепті Мағжанды түрмеге қамады?
• Мағжан неше жылға айдауға кесілді?
• Айдауда жүргенде кімдермен танысты?
• Петропавл қаласында кім болып қызмет атқарды?
• 1937 жылы қайда келді? Онда қандай қызмет атқарды?
• Қай жылы қандай жазамен дүниеден өтті?