Қара энергия және ғаламның кеңеюі. Физика, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 11.4A Космология

Мектеп:

Күні: 00.00.20

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Қара энергия және ғаламның кеңеюі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

11.9.1.5 - Әлемнің қараңғылануы мен қараңғы энергияның үдеуіне байланысты дауларды талқылау;

11.9.1.6 - астрономиялық бақылаулар негізінде Әлемнің кеңеюі туралы гипотезаларды талқылау

 Сабақ мақсаттары

біртұтас Ғалам туралы түсінік алу, Ғаламның шексіздігі немесе шексіздігі туралы мәселе қалай шешілетінін, соған байланысты парадокстар туралы, Әлемнің космологиялық модельдерінің құрылысы мен Жер планетасының Ғаламда орналасуының жалпы салыстырмалық теориясының теориялық ережелері туралы білу. Әлемнің кеңістігінің геометриялық қасиеттерінің ондағы заттың таралуы мен қозғалысы арасындағы байланысы

 Бағалау критерийлері

Формативті (қалыптастырушы) бағалау (ФБ) бойынша мұғалімге арналған әдістемелік нұсқаулықтар құжатынан таңдап алынған ОМ үшін жетістік критерийлерін көшіріп алыңыз.

ФБ үшін таңдап алынбаған ОМ үшін жетістік критерилерін өзіңіз құрастырыңыз.

 Тілдік мақсаттар

Тілдік емес пәндер үшін құрастырылады.

Тілдік мақсаттарды, лексика мен тіркес мысалдарын қоса анықтаңыз

Пәнге тән лексика мен терминология:

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

 Құндылықтарды дарыту

Осы сабақта балалардың бойына сіңіруге арналған кіріктірілген оқу бағдарламасындағы құндылықтар мен ұлттық, жалпыадамзаттық құндылықтарды көрсетіңіз.

Құндылықтарды дарыту … арқылы/көмегімен жүзеге асады (іс-әрекетті және/немесе тақырып мазмұнын сипаттау).

 Пәнаралық байланыстар

Ықтимал пәнаралық байланысты әріптесіңізбен талқылаңыз немесе дереккөздерге жүгініңіз.

Сабақта пәнаралық кіріктірілу қалай жүзеге асырылатынын көрсетіңіз (іс-әрекет және/немесе мазмұн арқылы)

 АКТ қолдану дағдылары

Осы сабақта оқушылар қандай АКТ дағдыларын дамыта алатынын көрсетіңіз

Бастапқы білім

Оқушылар бастапқыдан нені біледі немесе осы сабақ алдында олар нені білуі керек? (негізгі ұғымдар, фактілер, формулалар, терориялар)

Бұрыннан бар білімді қалай белсендендіре аласыз?

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

I. Ұйымдастыру сәті (сәлемдесу).

II. Білімді жаңарту (128-беттегі 35-§ дейінгі сұрақтар).

- Фотометриялық парадокс дегеніміз не?

- Жалпы салыстырмалылық теориясының мәні неде?

II. Жаңа материалды меңгеру.

Әлемнің космологиялық моделі.

Космология - бұл бүкіл Ааламның пайда болуын, қасиеттері мен эволюциясын зерттейтін қазіргі астрономияның бөлімі.

ХХ ғасырда ғана Әлемді тұтастай түсіну дамыды. Алғашқы маңызды қадам 1920 жылдары ғалымдар біздің Галактика көптеген галактикалардың бірі, ал Күн - Құс жолындағы миллиондаған жұлдыздардың бірі деген қорытындыға келген кезде жасалды. Кейінгі галактикаларды зерттеу олардың Құс жолынан алыстап бара жатқанын көрсетті, ал олар қаншалықты алға жылжыған сайын, оларды жою жылдамдығы соғұрлым көп болады. Ғалымдар біздің өмір сүріп жатқанымызды түсінді кеңейетін ғалам.

Галактикалардың шашырауы Хаббл заңына сәйкес жүреді, оған сәйкес галактиканың қызыл ығысуы оған дейінгі арақашықтыққа пропорционалды. Хаббл константасы деп аталатын пропорционалдылық константасы 20% қателікпен бір мегапарсекке 60-80 км / с аралығында мәнге ие. (1 дана = 3,26 жарық жылы; 1 жарық жылы = 9 460 730 472 580 800 метр). Хаббл заңы бойынша, алыстағы галактикалардың рецессия жылдамдығы олардың бізден - бақылаушылардан қашықтығына тура пропорционалды. Түнгі аспанның қараңғылығы ғаламның кеңеюінен туындайды.

Космологиялық модельдер екі мәнді - Эйнштейннің космологиялық константасы мен тығыздығын таңдауымен ерекшеленеді, бұл Әлемдегі заттың мөлшеріне және Хаббл константасына байланысты.

Фридманның Әлемі - бұл Әлемнің тығыздығы мен радиусы уақытқа байланысты өзгеруі мүмкін модель, т. Ғалам үздіксіз кеңею немесе қысылу күйінде. Фридманның ғаламын, егер ондағы заттың тығыздығы кеңеюді тоқтату үшін жеткілікті болса, жабуға болады. Бұл факт жоғалып кеткен масса деп аталатынды іздеуге әкелді, яғни. Метагалактиканың сәулеленбейтін аймақтарын толтыратын «қараңғы» зат. 1922-1924 жылдары орыс математигі А.А. Фридман Эйнштейннің салыстырмалылық теориясының негізінде гравитациялық күштердің әсерінен Ғаламдағы материя тыныштықта бола алмайтынын - ол стационарлық емес екенін дәлелдеді. Бұл теорияның пайдасына ең маңызды аргумент - 1965 жылы американдық физиктер А.Пензиас пен Р.Вилсонның температурасы 2,7 К абсолютті қара дененің сәулеленуіне эквивалентті микротолқынды фондық сәулеленуді ашуы.

1-суретті көрсету (сабақтың қосымшасын қараңыз).

Кеңейіп келе жатқан Әлем моделі бұл Әлемнің эволюциясының моделі, оған сәйкес ол шексіз тығыз ыстық күйінде пайда болды және содан бері кеңейіп келеді. Бұл оқиға 13 - 20 миллиард жыл бұрын болған және Үлкен жарылыс деп аталады. Үлкен жарылыс теориясы қазіргі кезде жалпыға бірдей қабылданды, өйткені ол космологияның ең маңызды екі фактісін де түсіндіреді: кеңейіп жатқан ғалам және ғарыштық фонның болуы

радиация.

Мега галактиканың радиусы.

Ғаламның заманы.

2-суретті көрсету (сабақтың қосымшасын қараңыз).

3-суретті көрсету (сабақтың қосымшасын қараңыз).

III. Жаңа материалды бекіту.

Студенттер сұрақтарға жауап беруге шақырылады:

- Галактикалар қалай жіктеледі?

- Хаббл туралы заңды тұжырымдау.

- Хаббл тұрақтысы дегеніміз не?

- Әлемдегі алыс объектілерге дейінгі арақашықтық қандай бірліктермен өлшенеді?

- ДК, км және кв.ғ.-нің арасында қандай байланыс бар?

IV. Сабақты қорытындылау.

Үй тапсырмасы

1. § 35 (128 - 131 б.), §-тан кейінгі сұрақтар.

2. Сұрақтарға жазбаша жауап беріңіз (жауаптарын негіздеңіз):

- Ғалам әрқашан бірдей жылдамдықпен кеңейе берді ме?

- Әлем мәңгілікке кеңейе ме, әлде тоқтай ма?

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?