Жарықтың корпускулалық-толқындық табиғатының біртұтастығы. Физика, 11 сынып, презентация.

«Миға шабуыл»

Жарық табиғатына деген көзқарас қалай дамыды?

Жарықтың толқындық қасиеті айқын көрініс табылатын тәжірибелер туралы не білесіңдер?

Жарықтың кванттық қасиеттері қандай құбылыстарда байқалады?

Видео

1.Мәтінді енгізудің негізгі ережелерін атаңыз?

2.Стандартты тақтасында қандай операциялар жатады?

3.Қатені жөндеу үшін қандай батырмаларды пайдаланамыз?

Жарық

Жарықтың бір мезгілде үздіксіз шексіз таралатын толқындық және бөлшектік (фотондар) қасиетке ие болатындығын айтқан болатынбыз, яғни жарықтың дискреттік (үзік-үзік құрылымының) қасиетінің толқындық қасиетке қарама-қарсы екендігін айтқан болатынбыз. Бұл жарық толқынының екіжақтылығын, яғни корпускулалы – толқындық қасиетінің бар екендігі жөнінде әңгіме жасауға болады. Жарықтың мұндай қарама-қарсы қасиетінің пайда болуы белгілі бір заңдылыққа бағынады, яғни толқын ұзындығы қысқарған сайын (немесе жиілігі көбейген сайын) жарықтың кванттық қасиетінің бар екендігі айқындала түседі.

Осыған байланысты корпускулалық – толқындық туралы екіжақты тек жарық толқындары үшін ғана емес, кез-келген толқындық процесс үшін де айту керек. Егер, фотонды толқындық қасиеті бар бөлшек деп қарау керек болса, онда бұл есептегі микроскопиялық болатын бөлшектің толқындық қасиетін жоққа шығарудың себебі жоқ болады.

1924 жылы Француз физигі Луи де-Бройль корпускулалық-толқындық табиғаты бар сипаттамаларды тек электромагниттік толқындар үшін ғана емес, кез-келген дененің қозғалыстағы бөлшектерінің барлығына қолдану керек деген қорытындыға келді.

Боте тәжірибесі

Бұл тәжірибеде өте әлсіз, интенсивтігі адам көзінің жарықты сезіну шегімен сәйкес келетін жарық көздерінің бір жанып, бір сөніп жыпылықтап тұруы бақыланады. Егер адам біраз уақыт қараңғыда отырса, ол тек интенсивтігі жоғары жарықты көре алады, одан әлсізді көрмейді. Бұдан әр жарқыл кезінде интенсивтік орташа мәнінен ауытқып отырған деген қорытынды жасауға болады.

Жарық –тез қозғалатын корпускулалар ағыны. (жарықтың түзу сызықты таралуы).

ХІХ ғасырдың аяғында фотоэффект және Комптон эффектісі Ньютон теориясын негіздеді.

Жарық дегеніміз – толқын. Толқындар қиылысқаннан кейін өзара әсерлеспейді.

Интерференция, сыну құбылыстары, дифракция құбылыстар Гюйгенс теориясын негіздеді.

1.Мәтінді енгізудің негізгі ережелерін атаңыз?

2.Стандартты тақтасында қандай операциялар жатады?

3.Қатені жөндеу үшін қандай батырмаларды пайдаланамыз?

Жарық

Фотонның импульсі үшін жазылған өрнекті де-Бройль кез-келген толқындық процестерге қолдануға болатындығын дәлелдеді, егер қозғалыстағы дене бөлшегінің импульсі болса , онда

(10.1)

Бұл (10.1) өрнегі де-Бройль формуласы деп аталады және ол қазіргі заманымыздың физикасының өте қажетті формуласы болып саналады. Массасы қозғалу жылдамдығы

<<

Бөлшектер үшін

Егер, бөлшектің кинетикалық энергиясы Е болса, онда энергиясын және импульсын еске алып мынадай формула жазуға болады

Жарық

Айта кету керек, де-Бройль толқыны электрмагниттік емес. Олардың табиғаты ерекше, себебі классикалық физикада оларды салыстыратын теңеу жоқ. Де Бройль толқыны барлық қозғалыстағы бөлшектерді сипаттайтын әмбебап болып саналады. Мысалы, массасы 0,01 кг, жылдамдығы 1000 м/с оқ үшін де-Бройль толқынының ұзындығы мынадай болады:

Жарық

Топтық жұмыс

1-топ: Фотонның массасы 0-ге тең екенін біле тұра,оны материалдық объект ретінде санауға болады ма?

2-топ: Электромагниттік толқын дегеніміз не, атап айтқанда жарық толқыны, материалдық объект немесе құбылыс?

3-топ: Фотон тұрғысынан материя мен қозғалыс арасындағы байланыс қалай көрініс табады?

Слайд аяқталды.

Назарларыңызға

рахмет!