Зертханалық жұмыс №1. Трансформатордың орам санын анықтау. Физика, 11 сынып, дидактикалық материал.

Зертханалық жұмыс

Сабақтың тақырыбы: Трансформатор орам санын анықтау.

Жұмыстың мақсаты: Трансформатор орамдарындағы сымдар санын анықтау.

Құрал-жабдықтар: трансформатор, айнымалы кернеу көзі, айнымалы кернеу вольтметрі, жалғағыш сымдар, изоляцияланған ұзын мыс сым.

Теория: Айнымалы токты, кернеуді бірнеше есе аттырып немесе кемітіп, ал қуатты іс жүзінде шығындатпай түрлендіру трансформатордың көмегімен іске асады.Трансформатор тұйық болат өзектен және екі (кейде одан да көбірек) орамалардан тұрады. Бірінші және екінші реттік орамаларда электр қозғаушы күшінің елездік мәні бірдей. Фарадей заңы бойынша ол мына формуламен анықталады:

cost болса, онда sint ендеше, е = sint, мұндағы = - бір орамадағы электр қозғаушы күшінің амплитудасы. Бірінші реттік орамада N₁ орам бар болса, ондағы е₁ индукцияның ЭҚҚ-і N₁е-ге тең. Екінші реттік орамадағы е₂ толық ЭҚК-і N₂е-ге тең. Осыдан мынаған келеміз:

Тегінде трансформатор орамдарының актив кедергісі аз, оны елемеуге болады. Бұл жағдайда катушканың қысқыштарындағы кернеудің модулі шамамен индукцияның ЭҚК-і модуліне тең:

бірінші реттік орама үшін екінші реттік орама үшін орынды болып шығады.

трансформация коэффиценті, к=

Болжам: 1) Трансформатордың орама сандарын кернеулердің қатынастары арқылы тәжірибе жүзінде анықтауға бола ма?

Жұмысты орындау әдісі

Трансформатордың жұмысының бос жүрісі тәртібінде оның орамдарындағы кернеулер қатынасы олардағы сымдар санының қатынасына тең.

U₁ және U₂ кернеулерді вольтметрмен өлшеуге болады, орамдардағы N₁ және N₂ сымдар саны белгісіз. Оларды анықтау үшін трансформатор өзегіне үшінші орамды орайды (ұзын сым осы үшін қажет); әрине оның N₃сымдар саны белгілі. Үш орамдағы кернеулерді өлшеп,

;формулаларынан N₁ және N₂ анықтауға болады.

Жұмыс барысы

• Екі орамды трансформатордың өзекшесіне жоғарыдағы схемада көрсетілгендей ұзын сымнан үшінші 20-30 ораманы орау қажет.
• Айнымалы кернеу көзін алғашқы орамға қосу қажет.
• Авометрдің айнымалы токтың кернеуін өлшеуге арналған тиегін қосып және тисті өлшеу шектерін таңдап алып, орамдардағы кернеулерді ретімен өлшеу қажет.

N₁=формуласынан N₁ мәнін есептеу. Бірінші орамға берілетін кернеуді өзгерте отырып, бірнеше тәжірибе жасаймыз.

• N₂= формуласынан N₂ мәнін есептеу. Екінші орамға берілетін кернеуді өзгерте отырып, бірнеше тәжірибе жасаймыз

_{Қателік есептеу:}

Қорытынды: