Радиактивті сәулеленудің биолгиялық әсері Радиациялық рең. Радиоизотоптарды қолдану. Радио көміртегі бойынша материалдардың жасын анықтау. Физика, 11 сынып, сабақ жоспары.

• САБАҚ:11-12. 10.4C – Атомдық және Ядролық физика – ядролық физика және оның қолдануы

• Мектеп: ХББ НЗМ Қызылорда қаласы

• Күні:

• Мұғалімнің аты-жөні:

• СЫНЫП: 10

• Қатысқандар саны:

қатыспағандар:

Сабақ тақырыбы: Радиактивті сәулеленудің биолгиялық әсері

Радиациялық рең. Радиоизотоптарды қолдану. Радио көміртегі бойынша материалдардың жасын анықтау

Осысабақарқылыжүзегеасырылатыноқумақсаттары

• радиоактивті материалдарды қолдану, өңдеу және сақтауды сипаттау;

• радиоактивті материалдармен жұмыс кезіндегі сәуле түрлерін және жартылай ыдырау периодын есептеуін түсіндіру;

• қалдықты радиация табиғатын түсіну және түсіндіру;

• медицинада, археологияда және тамақ өнеркәсібінде радиоактивті құбылыстардың қолданылуын түсіндіру

 Сабақтың

 мақсаты

Барлық оқушылар: радиоактивті материалдарды қолдану, өңдеу және сақтауды сипаттау;

Оқушылардың көбісі:қалдықты радиация табиғатын түсіну және түсіндіру;

Кейбір оқушылар: Радиоактивті изотоптардың көмегімен заттардың жылын анықтайды

 Жетістік

 критерийі

Сыни ойлау

Талдау

Бағалау

Радиоактивті көздердің қолданылу аясын және қауіпсіздік шарасын анықтайды.

Радиоактивті көздердің қолданылу аясын талдайды

Радиоактивті көздердің зиянын азайту тәсілдерін ұсынады.

Сыни ойлау

Талдау

Бағалау

Радиациялық фонның шығуын анықтайды.

Радиациялық фонның тірі ағзаға ықпалын талдайды.

Радиациялық фонды азайту жолдарын ұсынады.

 Тілдікмақсаттар

Оқушылар:

Пәндік лексика мен терминология:

Шығарылған сәулені ң жұтылған дозасы

Грей

Шығарылған сәуленің жұтылуының эквивалентті дозасы

Диалог құру және жазылымға қажетті пайдалы сөз тіркестер:

Радиоактивті сәуледі көбіне ..... деп атайды

Радиоактивті сәулелердің биологиялық обектілерге ....

 Құндылықтарды

 дарыту

Үздіксіз, өзбетінше білім алуға дағдыландыру, өзгенің ой-пікіріне сыйластықпен қарауға, ойлануға, талдауға дағдыландыру.

 Пәнаралық

 байланыстар

Негізігі терминдерді үш тілде (қазақ, орыс және ағылшын) айту және сабақ барысында үш тілде дұрыс айтылуын қадағалау, тарихи мәліметтер келтіру кезінде тарих пәнімен, есептеулер кезінде математика пәнімен, интернеттен ақпарат іздеп, тауып таныстырылым жасауда информатика пәнімен байланысты.

 АКТ қолдану

 дағдылары

интернеттен ақпарат іздеп, тауып таныстырылым жасауда

Алдыңғыбілім

Атом құрылысы. Изотоптар. Нуклид түсінігініңфизикалықмағыналары.

Жоспар

Сабақтаорындалуытиісіс - әрекеттер

Ұйымдастырубөлімі. Оқушыларменсәлемдесіпсабаққадайындығынқадағалау.

(Т) Мұғалім түсіндірмесі.

Шығарылған сәуленің жұтылған дозасы деп жұтылған энергияның сәулеленген заттың массасына қатынасын айтады.

D= E/ m

Si жүйесінде шығарылған сәуленің жұтылған дозасының өлшем бірлігі – 1 Гр(грей) Массасы 1 кг сәулеленген затқа иондаушы сәуле шығарудың 1Дж энергиясы берілгенде шығарылған сәуленің жұтылған дозасы бір грэйге тең;

1Гр= 1Дж/кг

Іс жүзінде сәулеленудің экспозициялық дозасы деген шама қолданылады. Ол рентгендік және гамма – сәулелердің құрғақ ауаны иондау эффектісі бойынша өлшенеді.

Оның Si жүйесінен өлшем бірлігі рентген – 1Р

Радияцияны өлшейтін дозиметрлерде 1Р= 0, 01Гр деп есептеледі.

Тірі организмдердің сәулеленуден зақымдануы сәуле шығарудың түрлеріне байланысты. Иондаушы сәулелердің биологиялық әсерін рентгендік және гамма – сәулелердің биологиялық әсерлерімен салыстыру қабылданған. Сондықтан сәуле шығарудың тірі организмдерге әсерін арнайы шама – эквивалентті дозамен сипаттайды.

Шығарылған сәуленің жұтылуының эквивалентті дозасы деп жұтылған дозаның биологиялық эффективтік (тиімділік) коэффициентіне көбейтіндісіне тең шаманы айтады:

D= k*D

K – биологиялық эффективтік коэффициенті, ол тәжірибелік жолмен анықталады.

Рентгендік,- сәуле β – сәуле, γ – сәуле үшін k =1, жылулық нейтрон үшін k= 2, 3, шапшаң нейтрон k =10, 0, α – сәуле үшін k=20, 0 қабылданған.

Оқушыларды топқа бөлу.

(G) Топтық жұмыс.

Топтық жұмыс қорғау. Оқушылар өздерінің постерлерін қорғайды.

Үйге тапсырма.Ядролық энергетиканың артықшылығын жазып келу. 11 класс §8.12 оқу.

301-303бет. Анықтама ,формулаларды жаттау керек.

Қосымша ақпарат

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік ережелері

АКТ

Құндылықтарменбайланыс

(тәрбиелік элемент)

Барлық оқушылар:

Қойылған сұрақтарға жауап іздейді, қажетті мәліметтерді дәптерге түсіреді, тәжірибе орындайды

Оқушылардың көпшілігі:

Пікірлерін ортаға салады

Кейбір оқушылар

Сұрақтар қояды

Жұптар бірін –бірі бағалайды,

қойылған сұрақтарға жауап беруіне байланысты қолпаштау, мадақтау;

қалыптастырушы тапсырмалар арқылы

-қорытындылары мен теорияларын бір-бірімен және мұғаліммен талқылау, олардың пікірлерін сыйлау қабілеттерін дамытады және бір-бірімен, үлкендермен қарым-қатынас жасауын тиімді етеді.

-өз бетімен жұмыс істеуге дағдыланады

-кабинетте қауіпсіздік ережесін есте сақтайды

-бірін-бірі тыңдап үйренеді

-бір-бірінің жұмысын көшірмейді

Рефлексия

Сабақ мақсаттары /оқыту мақсаттары жүзеге асырымды болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Менжоспарымақандайөзгерістеренгіздімжәненеліктен?

Жалпыбағалау

Ең жақсы өткен екі тапсырманы атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренугеқатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажетболуымүмкінқандайақпараттыбілдім?