Гюйгенс принципі. Механикалық толқындардың дифракциясы. Физика, 11 сынып, сабақ жоспары.
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Толқындық қозғалыс | Мектеп: | |||||||||||||||||||||
Күні: | Мұғалімнің аты-жөні: | |||||||||||||||||||||
Сынып: 11 | Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны: | |||||||||||||||||||||
Сабақ тақырыбы | Гюйгенс принципі. Механикалық толқындардың дифракциясы | |||||||||||||||||||||
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 11.5.1.4 – Гюйгенс принципін және механикалық толқындардың дифракциялық суретін бақылау шарттарын түсіндіру | |||||||||||||||||||||
Сабақ мақсаттары | Гюйгенс принципі арқылы механикалық толқындардың дифракциясын түсіндіру | |||||||||||||||||||||
Бағалау критерийлері |
| |||||||||||||||||||||
Тілдік мақсаттар | Пәндік сөздік қор/Пәндік лексика мен терминология:
Диалогқа/жазуға қажетті сөз тіркестері: Толқындардың түзусызық бойымен таралудан ......немесе толқындардың тосқауылды ........құбылысын дифракция деп атайды. Дифракция құбылысы қандай шарттар орындалғанда байқалады? Толқын жолындағы тосқауылдың өлшемі ............сәйкес келсе,.....тосқауылды орағытып өтеді. | |||||||||||||||||||||
Құндылықтарды дарыту | Жұптық жұмыстар кезінде тиімді ынтымақтастық пен пікір алмасудың қажеттілігі мен маңызын түсінуді қалыптастыру. Бір бірінің ойын тыңдап, еркін өз ойларын білдіруге дағдыланады. Физикалық білім жүйесін саналы түрде игеру логикалық ойлаудың, жадының, назар аударудың, елестетудің, ойлау қабілеттерінің, икемділік пен дарынның дамуына ықпал етеді. | |||||||||||||||||||||
Пәнаралық байланыстар | Интернет ресурстарын АКТ қолдану Физикалық құбылыстарды сипаттағанда жаратылыстану бағытындағы пәндерді кіріктіру | |||||||||||||||||||||
АКТ қолдану дағдылары | Bilimland.kz сайтымен жұмыс жасау Интернет ресурстармен материалдарды іздеу. | |||||||||||||||||||||
Бастапқы білім | Толқындық қозғалыс. Толқынды сипаттайтын физикалық шамалар. Толқын түрлері | |||||||||||||||||||||
Сабақ барысы | ||||||||||||||||||||||
Сабақтың жоспарланған кезеңдері | Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет | Ресурстар | ||||||||||||||||||||
Сабақтың басы 0-3 мин | Ұйымдастыру Тақырыпты ашу үшін оқушыларға сұрақ қою
Оқушыларды сабақ тақырыбы және оқу мақсаттарымен таныстыру. Оқушылар бойынан өзін-өзі реттеу қабілетін дамыта түсу үшін өздігінен зерттеуге бағытталған бірнеше тапсырмалар беріледі.Ол үшін сыныпты қабілеттері бойынша (қабілетті оқушы сыныптасына көмектесу мақсатында) топтарға бөлу қажет | Презентация | ||||||||||||||||||||
Сабақтың ортасы 4-19 мин 20-30 мин 31-41 мин | Топтарға жұмыс: материалды өз бетімен оқу және постер түрінде қорғау. Оқушылармен бірлесіп бағалау критерийлерін құрастыру. 1. Постерде болуы қажет: А деңгей. - Гюйгенс принципі. В деңгей. - Гюйгенс принципінің әр түрлі қолдану аймақтары С деңгей. - Гюйгенс принципін негізге алып, практика жүзінде толқындардың дифракциясын зерттеу. Әрбір топтың алдына №1 практикалық тапсырмаларды орындау мақсатында келесі құрал-жабдықтар беріледі:науа суымен, бірнеше жүктер және білеуше
Оқушылар өздігінен төмендегі тапсырманы орындайды
Тапсырманы орындап болған соң Оқушылар №1 практикалық тапсырманы орындау барысында туындаған қиындықтарды шешу мақсатында мұғалім нұсқаушы сұрақтар қояды.Сол арқылы оқушыларға өздігінен жауапты анықтауға мүмкіндік береді Топтар өз постерлерін презентациялайды, сұрақтар қояды, жауаптарын бағалайды (дұрыс/дұрыс емес), дұрыс жауаптарын келтіреді. Оқушылар тапсырманың критерийлері бойынша көрші топтарды бағалайды(өзара бағалау)
Зерттеу барысында игерілген білімді бекіту мақсатында Bilimland.kzсайтынан бірнеше видеолар көрсетіледі. Тамашалау барысында мұғалім бекітуге бағытталған фронтальді сұрақтар қойып отырады. | ТМ1 | ||||||||||||||||||||
Сабақтың соңы 42-43 мин 44-45 мин | Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді: Сабақта өзінің алған білімі қандай деңгейде екенін адамдарды бояу арқылы көрсетеді. Жаңа білім – көк қарындаш Көңіл-күйі – жасыл қарындаш
Сабақты бекіту және жеке оқушыларды бағалау мақсатында рефлексия жасалады. - нені білдім, нені үйрендім? - не артық болды? - немен жұмысты жалғастыру қажет? Үйге тапсырма беру Дифракция құбылысының физикалық шамаларға тәуелділігін зерттеу http://phet.colorado.edu/en/simulation/wave-interference ссылкасы бойынша Практикалық тапсырма №2 Толқын дифракциясын зерттеу
(і) Саңылау өлшемі кішірейген сайын дифракцияланған толқынның амплитудасы қалай өзгереді? (толқын амплидусының өзгерісін бақылау үшін Add Detector батырмасын қолдан (іі) Саңылау өлшемі кішірейген сайын дифракцияланған толқынның пішіні қалай өзгереді? Не байқадың? | ТМ 2 ТМ3 | ||||||||||||||||||||
Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз? | Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз? | Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы | ||||||||||||||||||||
Барлықоқушылар:
Көпшілік оқушылар:
Кейбір оқушылар:
| (1) Жаңа тақырыпты меңгеруде пікірталастарға қатысып отыруын. (2) Сыни ойлау дағдыларын дамытуға бағытталған есептерде ойлау операцияларын қолдануы. | Оқушы құрал-жабдықтар мен жұмыс жасағанда өздерінің және басқалардың денсаулығына, мектеп мүлкіне жауапкершілікпен қарау. Алынған нәтижені талқылау барысында креативті, сыни тұрғыдан талқылау. Оқушылардың топпен жұмыс жасауы, мұғаліммен біріге отырып жаңа білім алуға әрекет етуі олардың өзара және мұғаліммен қарым қатынасын нығайтады,Олар өз пікірін айтуға дағдыланады.Тілдік дағдылары қалыптасады. | ||||||||||||||||||||
Сабақ бойынша рефлексия Сабақмақсаттары/оқумақсаттары дұрыс қойылғанба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткіздіме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрысжүргізілдіме? Сабақтың уақыттықкезеңдері сақталдыма? Сабақжоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен? |
| |||||||||||||||||||||
Жалпы баға Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)? 1: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет? | ||||||||||||||||||||||
ТМ1
Практикалық тапсырма №1
Мақсаты: Дифракция құбылысын зерттеу
Құрал-жабдықтар: Суы бар науа, жүктер, білеушелер
Толқын дифракциясын зерттеу
- Науаға су құйыңыз;
- Бір жүкті периодты түрде су бетіне салу арқылы толқын тудырыңыз;
- Толқын бойына бөгет (білеуше) орнатыңыз;
- Толқын қозғалысын бақылаңыз;
- Суретін томендегі шаршы ішіне салыңыз
Қорытынды:
Дифракция дегеніміз
Үй жұмысы
ТМ2
http://phet.colorado.edu/en/simulation/wave-interference
Практикалық тапсырма №2
Толқын дифракциясын зерттеу
- Планшеттен «wave-interference_en» бағдарламасын қос.
- Пайда болған терезеде бір толқын көзін қос (One drip)
- Толқын алдына бөгет орнат (one shit)
- Бөгет саңылауының өлшемін өзгерту арқылы (Slit Width) келесі сұраққа жауап бер.
(і) Саңылау өлшемі кішірейген сайын дифракцияланған толқынның амплитудасы қалай өзгереді? (толқын амплидусының өзгерісін бақылау үшін Add Detector батырмасын қолдан
(іі) Саңылау өлшемі кішірейген сайын дифракцияланған толқынның пішіні қалай өзгереді?
Не байқадың?
Оқу материалы
ДИФРАКЦИЯ МЕХАНИЧЕСКИХ ВОЛН «Физика - 11 класс» Нередко волна встречает на своем пути небольшие (по сравнению с длиной волны) препятствия, которые она способна огибать. Когда размеры препятствий малы, волны, огибая края препятствий, смыкаются за ними. Так, морские волны свободно огибают выступающий из воды камень, если его размеры меньше длины волны или сравнимы с ней. За камнем волны распространяются так, как если бы его не было совсем.
Точно так же волна от брошенного в пруд камня огибает торчащий из воды прутик. Только за препятствием большого по сравнению с длиной волны размера (наприер, большого камня) образуется «тень»: волны за него не проникают. Способностью огибать препятствия обладают и звуковые волны. Вы можете слышать сигнал машины за углом дома, когда самой машины не видно. В лесу деревья заслоняют ваших товарищей. Чтобы их не потерять или не потеряться самому, вы начинаете кричать. Звуковые волны в отличие от света свободно огибают стволы деревьев и доносят ваш голос до товарищей. Отклонение от прямолинейного распространения волн, или огибание волнами препятствий — называется дифракцией. Дифракция присуща любому волновому процессу, так же как и интерференция. При дифракции происходит искривление волновых поверхностей у краев препятствий. Дифракция волн проявляется особенно отчетливо в случаях, когда размеры препятствий меньше длины волны или сравнимы с ней.
Явление дифракции волн на поверхности воды можно наблюдать, если, например, поставить на пути волн экран с узкой щелью, размеры которой меньше длины волны. В этом опыте хорошо бывает видно, что за экраном распространяется круговая волна, как если бы в отверстии экрана находилось колеблющееся тело — источник волн. Согласно принципу Гюйгенса так и должно быть. Вторичные источники в узкой щели располагаются столь близко друг к другу, что их можно рассматривать как один точечный источник.
Если же размеры щели велики по сравнению с длиной волны, то картина распространения волн за экраном совершенно иная. Волна проходит сквозь щель, почти не меняя своей формы. По краям можно заметить искривления волновой поверхности, в результате чего волна частично проникает и в пространство за экраном. Принцип Гюйгенса позволяет понять, почему происходит дифракция. Вторичные волны, испускаемые участками среды, проникают за края препятствия, расположенного на пути распространения волны.
Активная ссылка на источник «Класс!ная физика» обязательна: http://class-fizika.ru/11_101.html
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?