Магнит өрісі. Өткізгіштердің токпен әсерлесуі. Ампер тәжірибесі. Магнит индукция векторы. Тогы бар шеңбер өткізгіш пен шексіз түзу өткізгіштің магнит өрісінің индукциясы. Бұрғы ережесі. Физика, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

10.3 В Магнит өрісі

Мектеп: Химия-Биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі, Шымкент қаласы

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Джаппарова Н.П.

Сынып: 10

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақ тақырыбы

Магнит өрісі. Өткізгіштердің токпен әсерлесуі. Ампер тәжірибесі. Магнит индукция векторы. Тогы бар шеңбер өткізгіш пен шексіз түзу өткізгіштің магнит өрісінің индукциясы. Бұрғы ережесі.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

Магнит өрісінің бағыты мен тогы бар өткізгіш айналасандағы және катушка айналасындағы магнит өрісін байланыстыру;

Соленоидтың магнит өрісі өзекшеден тәуелді екенін түсіну

 Сабақ мақсаттары

- магниттіӊ полюстерін білу;

- тұрақты токтыӊ магнит өрісін пайда ететіндігін білу;

- Түзу және дөңгелек өткізгіштің төңірегіндегі магнит өрісін білу;

- Ампер тәжірибесін сипаттау;

- бұрғы ережесін меңгеру.

 Бағалау критерийлері

Бағалауды жүргізу үшін оқушыларға берілген тапсырмада жұмысты түсіндіру үшін төмендегілерді ұсыну қажеттілігі көрсетілуі тиіс:

• Магнит өрісі деген не және токтың әсерлерін білу керек;
• Магнит индукция векторын анықтай алу керек;
• Тогы бар шеңбер өткізгіш пен шексіз түзу өткізгіштің магнит өрісін сипаттай алу керек;
• Бұрғы ережесін білу керек.

 Тілдік мақсаттар

Арнайы пәндік лексика және терминология:

Тұрақты магнит- Permanent magnet

Магнит өрісі- magnetic field

Магнит өрісініӊ күш сызықтары- The magnetic field lines

Магниттік полюстер- magnetic poles

Оӊтүстік полюс -South Pole

Солтүстіқ полюс - North Pole

Диалог үшін пайдалы баянды сөйлемдер:

 Магнит өрісінің негізгі қасиеттері: 1) Магнит өрісін магниттелген денелер, тогы бар өткізгіштер және қозғалыстағы зарядталған денелер тудырады; 2) Магнит өрісінің күш сызықтары тұйықталған; 3) Магнит өрісі құйынды өріс (күш сызықтары тұйықталған өріс).

 Оң бұрғы ережесі: егер бұрғының ілгерілемелі қозғалысы токтың бағытымен сәйкес келсе, онда бұрғы тұтқасының айналу бағыты өрістің магниттік күш сызықтарының бағытын көрсетеді.

Ампер гипотезасы: Тұрақты магниттің магнит өрісі зат молекуласының ішінде айналушы микротоктармен туындайды. Табиғатта электрлік зарядтар сыяқты магниттік зарядтар болмайды.

 Құндылықтарды дарыту

Қоғамның дамуы үшін физиканың маңыздылығын түсіну.

Физикалық білім жүйесін саналы түрде игеру логикалық ойлаудың, жадының, назар аударудың, елестетудің, ойлау қабілеттерінің, икемділік пен дарынның дамуына ықпал етеді.

Қалыптастырушы бағалау кезінде оқушылар академиялық әділдікті сақтайды.

 Пән аралық байланыстар

Есептер шығару кезінде математикалық теңдеулерді пайдаланады.

ИКТ пайдаланып мәліметтер іздейді.

 АКТ қолдану дағдылары

twig-bilim.kz, http://files.school-collection.edu.ru/ , https://www.youtube.com/watch?v=9Wby4aHyXJQ сайттарын қолдану

Бастапқы білім

Бағалауды жүргізу үшін оқушыларға берілген тапсырмада жұмысты түсіндіру үшін төмендегілерді ұсыну қажеттілігі көрсетілуі тиіс:

1. Сурет және сызба арқылы күш сызықтарының бағытын дұрыс көрсете алады.

2. Электр тогының болу шарттарын еске түсіру

3. Нақты айғақты дәлелдей білу

4. Конструкцияларының сызбасын берулері және өз конструкцияларын жасау және сынақтан өткізу

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Сабақ басында:

- Ынтымақтастық ортаны қалыптастыру.

- техника қауіпсіздік ережесін қайталау.

- «Ақылды доп» әдісі арқылы оқушылардың өткен сабақты қаншалықты түсінгендігі жайлы мәлімет алу.

Жаңа сабақ.

Магнит өрісі

Магнит өрісі-қозғалыстағы электр зарядтарының (тогы бар өткізгіштің) әсерлесуін қамтамасыз ететін материяның ерекше түрі екенін айту.

Эрстед тәжірибесінің мағынасын айту:

а) Тізбекте электр тогы жоқ кезінде компас тілшесі (магниттік тілше) солтүстікке бағытталған.

б) Егер тізбекті тұйықтасақ (электр тогы болса) компас тілшесі бағытын өзгертеді (ориентациясын өзгертеді).

Өткізілген тәжірибе бойынша қорытынды жасауды оқушылардан сұрау:

 Оқушының жауабы мынадай болуы тиіс: Ток өтіп тұрған өткізгіш маӊында магнит өрісі пайда болады. Осы өріс магниттік тілшеге әсер етіп, оныӊ орналасуын өзгертеді. Тогы бар өткізгіш және магниттік тілше арасындағы өзара әрекет күші магниттік күш деп аталады.

Кез келген тогы бар өткізгіш айналасында магнит өрісі бар болады.

 Солай етіп, қозғалмайтын электр зарядтары айналасында тек қана электр өрісі болады, ал қозғалатын электр зарядтары (электр тогы) айналасында электр және магнит өрістері болады.

 Электр және магнит өрістерініӊ пайда болуын түсіндіру:

 Магнит өрісінің негізгі қасиеттерін таныстыру:

• Магнит өрісін магниттелген денелер, тогы бар өткізгіштер және қозғалыстағы зарядталған денелер тудырады;
• Магнит өрісінің күш сызықтары тұйықталған;
• Магнит өрісі құйынды өріс (күш сызықтары тұйықталған өріс).

 Тұрақтты магниттіӊ және тогы бар катушканыӊ магнит өрістері:

 Магнит өрісінің индукция векторы-магнит өрісінің әсерлік мәнін анықтайды. В-индукция векторының бағытын Оӊ бұрғы ережесімнен анықталатындығын түсіндіру.

 Оӊ бұрғы ережесімен оқушыларды таныстыру

 Оң бұрғы ережесі: егер бұрғының ілгерілемелі қозғалысы токтың бағытымен сәйкес келсе, онда бұрғы тұтқасының айналу бағыты өрістің магниттік күш сызықтарының бағытын көрсетеді.

 Есептер шығару. Громцова 144 бет. Бағытын анықтауға

 Рахашев 2, Кирик 10сынып (есептер жинағы)

Қалыптастырушы бағалау.

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Үйге тапсырма. Кирик есептер жинағынан орташа деңгей есептерін шығару.

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Барлық оқушылар:магнит өрісін біледі,магнит индукциясын анықтауға арналған есептер шығара алады.

Көпшілік оқушылар: орташа және күрделі есептерді шығара алады,бұрғы ережесімен физикалық шамалардың бағыттарын дұрыс анықтайды.

Кейбір оқушылар: тогы бар өткізгіш пен шеңбер өткізгіштің магнит өрістерін бір-бірінен ажырата алады, күрделі есептер шығара алады, жауаупқа қарап талдау жасай алады.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары:

Физика кабинетіндегі қауіпсіздік ережесімен оқушылар таныс, тоқпен, яғни ашық өткізгішпен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?