Магнит өрісі. Өткізгіштердің токпен әсерлесуі. Ампер тәжірибесі. Магнит индукция векторы. Тогы бар шеңбер өткізгіш пен шексіз түзу өткізгіштің магнит өрісінің индукциясы. Бұрғы ережесі. Физика, 10 сынып, презентация.

Эрстед тәжірибесі.

Ампер тәжірибесі

Магнит өрісі.

Магнит өрісінің сипаттамасы

Ганс

Христиан Эрстед

1820 жылы мынадай тәжірибе жасады

Ол мыс өткізгішті магнит тілшенің үстіне оның осіне параллель орналастырды. Өткізгіш арқылы ток жіберген кезде магнит тілшесі өзінің бастапқы қалпынан ауытқиды. Тізбекті ажыратқанда магнит тілшесі өзінің бастапқы қалпына келеді. Оның ауытқу бағыты өткізгіштегі токтың ауытқу бағытына байланысты болады

I

B

.

Эрстед тәжірибесі (1820г)

Анри Ампер

Француз физигі

Электр және магнит өрісі арасындағы байланысты алғаш пайымдаған ғалым

Ол магнит тілшесіне тек электр тоғы ғана әрекет етіп қоймай, магниттің әрекетінен тоғы бар өткізгіш те қозғалысқа келетінін анықтады

109 сурет

Тогы бар өткізгіш айналасында магнит өрісі болады

B

B

Ампер тәжірибесі

Магнит өрісі деп өткізгіштердің электр тоғымен өзаара әрекеттесуі жүзеге асатын материя түрі

.

Магнит өрісі сызықтарының қасметтері:

Әрқашан тұйықталған;

үзіліссіз;

қиылыспайды;

Өріс көп жерде қалыңырақ.

Түзу электр тоғының магннит өрісінің бағытын екі тәсілмен анықтауға болады:

-Бұрғы ережесімен:егер бұрғыны токтың бағытымен қозғалта бұраса, онда бұрғы тұтқасының айналу бағыты өрістің магниттік күш сызықтарының бағытын көрсетеді.

-Егер өткізгішке ток бағытымен қараса, онда магниттік күш сызықтары сағат тілімен бағыттас болады.

Тогы бар өткізгіш.

+ - ток бізден әрі

- ток бізге қарай

Тогы бар атушка

I

соленоид

Тұрақты магнит

S

N

Тоғы бар шарғының магнит өрісн ондағы орамдар санын өзгерту немесе шарғыдағы ток күшін арттыру арқылы күшейтуге болады. Тағы бір әдісі, шарғыға темір өзекше енгізу болып табылады.

Ішіне темір өзекше орналастырылған шарғы электромагнит деп аталады.

Шарғы, соленоид, катушка сөздері бір мағынада беріледі.

Бұрғы ережесі:

I

В

3. Оң қол ережесі:

I

В

Магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсері.

Магнит өрісі тоғы бар өткізгішке бағыты әрекет етуші өрістің күш сызықтарының бағытына перпендикуляр болатын белгілі бір күштермен әсер етеді