№8 Зертханалық жұмыс: «қыздыру шамының, резистордың және жартылайөткізгішті диодтың вольт-амперлік сипаттамасы». Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

№8 зертханалық жұмыс

«Қыздыру шамының, резистордың және жартылайөткізгішті диодтың вольт-амперлік сипаттамасы»

Деңгей: базалық.

Зерттелетін тақырып: Электр тогы.

Мақсаты: ток күші мен кернеудің өзара тәуелділігін график түрінде ұсыну.

Қолданылатын ұғымдар: электр тогы, ток күші, кернеу, резистор, Ом заңы.

Құрал-жабдықтар:

Сурет 1 Сурет 2

1-ші суретте көрсетілген электр тізбегі құрастырылады. Электр тізбегіне өлшеуіш құралдар жалғанады (Сурет 2).

Жұмыстың орындалуы

1 тәжірибе. Резистордағы ток күші мен кернеудің өзара тәуелділігін зерттеу.

• Тізбекті тұйықтаңыз.
• Ток көзін қосыңыз. Кедергісі 50 Ом (R₁) резистордың кернеуін 0 В-тан 10 В-қа арттыра отырып, әрбір кернеудің өзгерісі 2 В кезіндегі ток күші мен кернеу мәнін 1-ші кестеге енгізіп отырыңыз.
• Алдыңғы нұсқаулықты кедергісі 100 Ом (R₂) резистор үшін қайталаңыз.
• Ток көзін сөндіріңіз.

Сурет 3

2 тәжірибе. Қыздыру шамындағы ток күші мен кернеудің өзара тәуелділігін зерттеу.

• Электр тізбегіндегі резистордың орнына шектік кернеуі 12 В қыздыру шамын орнатыңыз және ток көзін қосыңыз.
• Тізбекті тұйықтаңыз.
• Ток көзін қосыңыз. Кедергісі 50 Ом (R₁) резистордың кернеуін 0 В-тан 10 В-қа арттыра отырып, әрбір кернеудің өзгерісі 2 В кезіндегі ток күші мен кернеу мәнін 2-ші кестеге енгізіп отырыңыз.
• Алдыңғы нұсқаулықты кедергісі 100 Ом (R₂) резистор үшін қайталаңыз.
• Ток көзін сөндіріңіз.

Сурет 4

 3 тәжірибе. Жартылайөткізгішті диодтағы ток күші мен кернеудің өзара тәуелділігін зерттеу.

• Электр тізбегіндегі қыздыру шамының орнына жартылайөткізгішті диод орнатыңыз.
• Электр тізбегіне кедергісі 50 Ом резисторды тізбектей жалғаңыз.
• Тізбекті тұйықтаңыз.
• Ток көзін қосыңыз. Кедергісі 50 Ом (R₁) резистордың кернеуін 0 В-тан 10 В-қа арттыра отырып, әрбір кернеудің өзгерісі 2 В кезіндегі ток күші мен кернеу мәнін 2-ші кестеге енгізіп отырыңыз.
• Алдыңғы нұсқаулықты кедергісі 100 Ом (R₂) резистор үшін қайталаңыз.
• Ток көзін сөндіріңіз.

Сурет 5

 Өлшеу нәтижелері

 1 кесте

2 кесте

• 1-ші кестедегі резистор кернеуінің ток күшіне қатынасын есептеңіз.
• Кернеу мен ток күшінің қандай қатынасын алдыңыздар?

________________________________________________________________________________

Бұл қатынас Ом заңы деп аталады.

• Ом заңының пропорционалдық коэффициенті кедергі деп аталады. Кедергі – өткізгішті сипаттайтын физикалық шама. Екі резистор үшін кернеудің ток күшіне қатынасы ерекшеленеді. Ерекшелігін сипаттаңыздар.

________________________________________________________________________________

• Бақыланған ерекшеліктердің болу себебін түсіндіріңіздер.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

• 1-кестені пайдаланып әрбір резистор үшін ток күшінің кернеуге тәуелділік графигін тұрғызыңыздар (Сурет 6).

Сурет 6

• 2-ші кестені пайдаланып қыздыру шамындағы және жартылайөткізгішті диодтағы ток күшінің кернеуге тәуелділік графигін тұрғызыңыз (Сурет 7 және 8). Сызықтық тәуелділік ала алдыңыз ба? Ом заңы орындалады ма?

__________________________________________________________________________________

• Графиктің бұл түрлерін түсіндіріңіз?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

Сурет 7

Сурет 8