Ток көзінің ЭҚК-ін және оның ішкі кедергісі. Физика, 10 сынып, дидактикалық материал.

Қосымша 1

«Ток күші» тобына:

«Кернеу» тобына суретті тапсырма:

Ток тұрақты болуы үшiн өткiзгiштiң ұштарындағы потенциалдардың айырымы тұрақты болуы қажет, яғни өткiзгiште өзгермейтiн электр өрiсi болуы керек. Ол үшiн денелердiң зарядтарға әсер ететiн электростатикалық күшiнiң бағытына қарама-қарсы бағытта зарядтарды бiр денеден екiншi денеге тасымалдайтын ерекше құрылғы – ток көзi керек. Мұндай құрылғыда зарядтарға, электр күштерден басқа тегi электрлiк емес күштер әсер ету тиiс (5.5 сурет). Мұндай күштердi бөгде күштер дейдi. Тұйық контурдағы электр қозғаушы күш (қысқаша ЭҚК) зарядты контурдың бойымен орын ауыстыруындағы бөгде күштердiң жұмысының сол зарядқа қатынасын анықтайды:

. (5.13)

Толық тiзбек үшiн Ом заңы. ЭҚК-i ε, кедергiсi r (iшкi кедергi) ток көзiнен кедергiсi R болатын сыртқы тiзбек бөлiгiнен тұратын тұйық тiзбектек үшiн Ом заңы

 (5.14)

формуласымен өрнектеледi (5.6 сурет). Тұйық тiзбектегi ток күшi ток көзiнiң ЭҚК-нiң, тiзбектiң сыртқы және iшкi кедергiлер қосындысына қатынасына тең.

Қоымша 2

Ток көзінің ЭҚК мен ішкі кедергісін есептеу

Сипаттамасы:

Теориялық түсінік.

Толық тізбекке арналған Ом заңы:

; ;

I₁R₁ + I₁R = ε I₁r = ε – U₁

U₂ + I₂R = ε I₂r = ε – U₂

U₁ + I₁r = U₂ + I₂r

• Жұмыстың барысы.
• Сұлбаға сәйкес тізбек құрамыз.
• Кілтті айырып қойып, ε – өлшейміз.
• Кілтті қосып, U₁ және I₁ мәндерін аламыз.
• Реостаттың реттегішін жылжытып, U₂ және I₂ мәндерін аламыз.
• формуласы арқылы ішкі кедергіні есептейміз.